در حقیقت مناطق آسیبدیده دچار مشکلات گوناگونی شدهاند که اثرات منفی بر روند آموزشی و آمادگی دانشآموزان و داوطلبان ورود به دانشگاه خواهد گذاشت. طبیعی است که با توجه به اهمیت کنکور و تأثیری که در سرنوشت و آینده دانشآموزان دارد، باید درباره این مشکل چارهای اندیشید. همچنان که خسارتهای دیگر آسیبدیدگان جبران میشود در این باره باید به طور کامل جبران خسارت شود. زیرا آنان مدت و امکان لازم را برای آمادگی جهت شرکت در امتحانات نهایی و کنکور از دست میدهند. اگر جبران خسارت مثلاً برای از میان رفتن خانه به نسبت قابل سنجش و اقدام است، درباره این مسأله چگونه میتوان اقدام کرد؟
یکی از راههای پیشنهادی تعویق کنکور است، تا دانشآموزان این منطقه فرصت لازم را برای بازیابی آموزشی خود پیدا کنند. ولی این راه دو ایراد اساسی دارد. اول اینکه تعداد داوطلبان کنکور از این مناطق احتمالاً بخش اندکی از کل داوطلبان را تشکیل میدهند و به عقب انداختن کنکور به ضرر اکثریت دیگران خواهد شد و برنامههای آنان را به هم میریزد. به علاوه معلوم نیست که حتی این کار موجب شود که عقبافتادگی دانشآموزان مناطق سیلزده جبران شود، زیرا به تأخیر انداختن آزمون اعم از کارشناسی ارشد یا کنکور سراسری ممکن است به سیلزدگان فرصت دهد، ولی به دیگران فرصت بیشتری میدهد و این شکاف فرصتی همچنان پابرجا خواهد ماند. به علاوه تألمات روحی و روانی ناشی از این وضع را چگونه میتوان ترمیم کرد؟ پس چه باید کرد؟
دو شیوه به نسبت مرتبط با هم برای این کار وجود دارد. اول باید کلیه مدارس و مناطقی را که دچار مشکل شدهاند مشخص کرد و تمام دانشآموزانی که از این مدارس یا مناطق برای کنکور ثبتنام کردهاند را جدا کرد و یک کد منطقه سیلزده برای آنها مقرر کرد. سپس نتایج مجموعه مشابه داوطلبان در سال ۹۷ و احتمالاً سال ۹۶ را نیز از دادههای کنکورهای مزبور درآورد و برحسب هر مورد تعداد و سطوح قبولی آنان را در سالهای گذشته، دقیقاً برای امسال نیز منظور داشت. حالت بهتر این است که نمرات کنکور آنان را برای دو سال گذشته محاسبه و نمرات امسال را براساس نمرات سال گذشته تراز کرد. در واقع فرض است که مجموعه داوطلبان امسال اگر سیل رخ نمیداد، مشابه داوطلبان همان منطقه در دو سال گذشته آزمون میدادند و نمرات مشابه به دست میآوردند. و اگر امسال به هر دلیلی رتبههای آنان کمتر شده است، این کاهش نمره ناشی از ناتوانی آموزشی آنان نیست، بلکه به دلیل وجود سیل است. برای مثال اگر میانگین تراز نمرات دو سال گذشته داوطلبان این مناطق ۶۵۰۰ باشد ولی امسال به ۶۰۰۰ تنزل یافته باشد، این امر به معنای آن است که این کاهش تراز ناشی از وجود سیل است و ربطی به صلاحیتهای آموزشی آنان ندارد و میتوانند در دانشگاه جبران کنند. این کاهش حدود ۸ درصد است و باید نمرات تراز کلیه داوطلبان امسال این مناطق را با ضریب ۸ درصد بیشتر کنند تا حقی از آنان ضایع نشود. برای نمرات دیپلم نیز میتوانند مشابه همین شیوه را اجرا کنند.