تعیین مکان تجمع بدون صدور مجوز بی‌فایده است/ بیشتر گوش شنوا لازم است

جامعه ایرانی: نعمت احمدی حقوق‌دان با استقبال از مصوبه دولت در تعیین مکان‌هایی برای برگزاری تجمعات اعتراضی تأکید کرد بیش از تعیین مکانی برای تجمعات مردم گوش شنوا به اعتراضات نیاز دارند.

اعتراضات مردم پس از حوادث دی ماه، مباحثات زیادی درباره اصل بیست‌وهفت قانون اساسی به وجود آورد. عده‌ای می­گفتند امنیت معترضان چون به خطر می­افتد باید تجمع متوقف شود و عده‌ای می­گفتند باید امنیت معترضان تأمین شود تا این اصل به خطر نیافتد.

در همین راستا دیروز هیئت‌وزیران در راستای صیانت از اصل بیست‌وهفت قانون اساسی اقدام به تعیین مکان‌هایی مناسب برای تجمعات اعتراضی کرد.

در جلسه عصر یکشنبه هیئت‌وزیران ورزشگاه‌های دستجردی، تختی، معتمدی، آزادی و شهید شیرودی، بوستان‌های گفت‌وگو، طالقانی، ولایت، پردیسان، هنرمندان، شهر و ضلع شمالی مجلس شورای اسلامی به‌عنوان محل‌های مناسب تجمع در کلان‌شهر تهران تعیین شدند.

همچنین مقرر شد در سایر شهرها، شوراهای تأمین برای شهرهای با جمعیت کمتر از یک‌میلیون نفر، یک محل و با جمعیت بیش از آن، دو محل را تعیین ‌کنند.

این مصوبه هیئت‌وزیران اگرچه به ذاتِ خوب و قابل دفاع به نظر می‌رسد اما همچنان با ابهام و تردیدهای جدی مواجه است.

نعمت احمدی حقوقدان در گفت‌وگو با جامعه ایرانی مهم‌ترین ابهام در ارتباط با این مصوبه را صدور مجوز می‌داند. او می‌گوید: «باید به این سؤال مهم پاسخ داده شود که افراد برای شرکت در این مکان‌های اعتراضی آیا بازهم نیاز به مجوز دارند یا نه. و اگر مجوز لازم است این مجوز را از کجا باید بگیرند. اگر مکان باشد ولی مجوز نباشد، عملاً تعیین مکان برای تجمع بی‌فایده است.»

تصویب مکان­هایی برای تجمعات به نظر شما تصمیمی در راستای تسهیل اصل بیست‌وهفت قانون اساسی است یا با آن تضاد دارد.

اتفاقاً این کار یکی از روش‌های مناسبی است برای اینکه ما این مسیر را طی کنیم. در اکثر کشورها هم این کار سابقه دارد. مانند هاید پارک لندن که نمونه مشهوری برای این کار است. هرچند راه درازی مانده است که بتوانند امنیت چنین مکان­هایی را حفظ کنند. آن‌هم وقتی‌که ما دیدیم در راهپیمایی روز جهانی قدس به یکی از چهره­های علمی و سیاسی کشور مثل دکتر صالحی توهین کردند و شعار «مرگ بر منافق» علیه معاون رئیس‌جمهور سر دادند. بنابراین خیلی مانده تا ما به آن درجه برسیم که بتوانیم همدیگر را تحمل‌کنیم. اما در کل این روش راه خوبی است که اصل بیست‌وهفت قانون اساسی را باکیفیت پیش ببریم.

مخالفان این طرح با نقد سخن فرماندار تهران که هدف از چنین مکان­هایی را «تخلیه» مردم دانست، هدف تجمعات و راهپیمایی‌ها را ایجاد تغییر در موضوعات و نمایش گسترده آن اعلام می­کنند و به نظرشان چنین مکان‌هایی به‌طور کامل هدف از تظاهرات را محقق نمی­کند.  

 ایرادی ندارد. مهم بیان مطالبات و جا افتادن مطالبه گری در کشور است. ایراد ما این است که در کشور مطالبه گری وجود ندارد. عبارت تخلیه هم بدسلیقگی بوده است اما مهم این است که مسئولان مطالبات مردم را بشنوند.

چه تدابیر حقوقی باید به کار گرفته شود که امنیت معترضان در این مکان‌ها حفظ شود؟

امنیت بر عهده دولت و پلیس است. دیروز در مجلس آقای لاریجانی حرف بسیار خوبی زدند، گفتند نمایندگان حقوق می­گیرید که حرف بزنند. پلیس ما هم حقوق می­گیرد که امنیت را برقرار کند. حوزه انتظامی یعنی جایی که پلیس باید امنیت منطقه را حفظ کند. من به‌عنوان وکیل پرونده­های بسیاری داشته‌ام که برفرض فردی برای دفاع از کشتار علیه کوبانی براثر فراخوانی جلوی دانشگاه تهران آمده بود تا به سازمان ملل اعتراض کنند، اما این فرد نه به دلیل موضوع تجمع بلکه به دلیل مجوز نداشتن تجمع بازداشت‌شده بود.

مگر اصل این نیست که تجمعات بدون سلاح و غیر منافی با مبانی اسلام آزاد است ؟

این قصه است. مگر در ایران حمل سلاح مجاز است که کسی سلاح داشته باشد؟ حکم این قبیل تجمعات این است که اجتماع بدون مجوز انجام‌شده است. یعنی موضوع اشکالی ندارد، اما آن تجمع غیرقانونی بوده است. بسیاری از پرونده‌ها به همین شکل است. موضوعات به‌حق است ولی مجوز افراد ندارد. این کار تمرین خوبی برای اصل ۲۷ قانون اساسی است.

استدلال پلیس این است که نیرو لازم برای حفظ امنیت چنین تجمعاتی را ندارد و برای ایجاد امنیت باید  این تجمعات در مکان­هایی محدود شود.

البته این‌که طنز است. مگر اعتراضات شدید دی ماه را نتوانستند به‌سرعت جمع کنند؟ البته اصل این کار خوب است که منطقه‌ای برای تجمعات ایجاد شود. در خیابان شانزه لیزه فرانسه در هر گوشه یک‌نفری یا گروهی با پلاکارد ایستاده‌اند. به نظر من مهم گوش شنوا به اعتراضات است. اگر صدای مردم شنیده نشود و مردم تخلیه نشوند، این امر به طغیان مردم منتهی می‌شود. شعارهای دی‌ماه بسیار ساختارشکنانه بود. بسیاری هم با آن مخالف بودند. اما آن‌قدر شنیده نشدند که چنین صداهایی ایجاد شد. بنابراین من به نیت‌ها کاری ندارم ولی وجود اماکن تحت حفاظت را خوب می‌دانم.

ازنظر اجرایی چه تدابیر حقوقی را لازم می­دانید؟

فرض کنید ما پارک گفتگو را انتخاب کنیم که در آن تجمع انجام شود. باید به این سؤال مهم پاسخ داده شود که افراد برای شرکت در این مکان‌های اعتراضی آیا بازهم نیاز به مجوز دارند یا نه. و اگر مجوز لازم است این مجوز را از کجا باید بگیرند. اگر مکان باشد ولی مجوز نباشد، عملاً تعیین مکان برای تجمع بی‌فایده است. چون مگر غیرازاین بود که سابق بر این نیز تجمعات به مجوز وزارت کشور نیاز داشت و بسیار پیش می­آمد که وزارت کشور مجوز ندهد. بنابراین باید این سؤال مهم مطرح شود و به این سؤال دولت پاسخ بدهد که صرف این کافی است و نافی لزوم مجوز است؟ یا نه همچنان به مجوز در این مکان‌ها نیاز است.