اهانت به سران سه قوه از تریبون عزای اباعبدالله

هشداری که جدی گرفته نشد

پیش از آغاز ماه محرم و ایام عزاداری، مسوولان و فعالان سیاسی دلسوز کشور نسبت به سیاسی شدن تریبون عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) هشدار دادند اما با توجه به نطق‌های مطرح شده در مراسم‌های مختلف، به نظر می‌رسد گوش شنوایی برای شنیدن این نصیحت‌ها و دلسوزی‌ها در یک جریان خاص که تلاش برای مصادره مراسم سوگواری امام حسین (ع) دارد، وجود ندارد.

یکی از چهره‌هایی که نسبت به این اتفاق هشدار داد، مجید انصاری بود. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام پیش از آغاز محرم به «اعتماد» گفت: «متاسفانه در سال‌های اخیر برخی از مداحان که مورد حمایت رسانه‌های خاص قرار داشته و ترویج و تبلیغ نیز می‌شوند با هتاکی و بی‌ادبی نسبت به شخصیت‌های بزرگ و مسوولان کشور، مجالس مقدس دینی را به میتینگ‌های سیاسی، جلسات باندی، گروهی و حزبی تبدیل کرده‌اند. این اقدام قطعا در میان‌مدت و دراز مدت به‌شدت بر اصل جایگاه و فلسفه تاسیس این مجالس تاثیر خواهد گذاشت که یکی از نمود‌های عینی آن خلوت شدن مجالس و مراسم‌ها خواهد بود. برای جلوگیری از این اتفاق در گام نخست، جامعه مداحان باید به این موضوع ورود کرده و مراقبت‌های لازم را انجام دهند. مداحان باید بدانند برای عزاداری و مرثیه‌خوانی دعوت می‌شوند نه تحلیل مسائل سیاسی. این موضوعات در حوزه صلاحیت این افراد نیست. متاسفانه بعضا شاهد هستیم که ورود مداحان موضوعات سیاسی توام با اهانت و تحقیر است. توهین به مسوولان کشور طبق قانون جرم است و باید توجه داشت که همه افراد در برابر قانون برابر هستند و فرقی میان یک فرد عادی و مداح وجود ندارد.»

مداحان یک ساعات، روحانیت یک ربع

عدم توجه به این توصیه‌ها سبب شد تا سید هادی خامنه‌ای در مراسم عزاداری دهه اول محرم در حسینیه دارالزهرای تهران بار دیگر به آن اشاره کند. سید هادی خامنه‌ای گفت: نقش مداحان در آن زمان در مقایسه با سخنرانی یک‌ساعته روحانیت، روضه‌خوانی یک ربعه بود، چیزی که الان درست برعکس شده است و مداحان یک ساعت از مراسم را به عهده دارند و سخنران اگر بتواند چند دقیقه‌ای مردم را سرگرم می‌کند یا حتی در برخی موارد، سخنانش مقدمه‌ای برای مداحی مداحان می‌شود.

سیدهادی خامنه‌ای با طرح این پرسش که چرا بعد از انقلاب دیگر شاهد آن شکل از عزاداری‌های بامحتوا نیستیم، اظهار کرد: ما را چه شده که از آن همه مفاهیم عاشورا برای‌مان تنها پوسته‌ای باقی مانده است؟ مجالس و محافلی که اکثرا خالی از هرگونه محتوا هستند و فقط به شکل و ظاهر عزاداری می‌پردازند این بخت را دارند که صداوسیما و سایر رسانه‌ها آنها را مطرح کنند و پخش شود اما مجالسی که بیشتر بر اندیشه و تفکر درباره عاشورا و محرم تاکید دارد مجالی برای طرح و پخش در رسانه‌ها نمی‌یابند.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام با تاکید بر اینکه امروز در برخی مجالس این گونه ترویج می‌شود که باید عزاداری محرم را به روضه و گریه محدود کرد، گفت: البته ما نمی‌گوییم همه کسانی که این گونه رفتار می‌کنند و عاشورا و محرم را به پوسته و ظاهری محدود می‌کنند قصد تحریف عاشورا را دارند اما می‌توان این را گفت که نتیجه کارشان به همین تحریف کردن منجر می‌شود.

محمد تقی فاضل میبدی دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در گفت‌وگویی با ایسنا ضمن تایید سیاسی بودن نهضت امام حسین (ع) گفت: شکی نیست که نهضت امامحسین(ع) سیاسی بوده است؛ سیاسی به این معنا که اگر بدعتی یا ظلمی ایجاد شد، امام وقت در برابر آن بدعت یا ظلم بایستد. سیاسی به معنای امر به معروف و نهی از منکر است. امام حسین (ع) هم فرمود که برای اصلاح دین جدش قیام کرده است تا مظلومان را از ظلم برهاند. نهضت امام حسین نماد عدالت علوی در برابر ظلم اموی است. سیاسی بودن نهضت امام حسین (ع) به معنای جناحی بودن آن نیست. امام حسین (ع) برای جناح خاصی نیست. قیام امام برای ایجاد اختلاف نبود، بلکه برای اتحاد و اتفاق بود، اما متاسفانه پاره‌ای از منبری‌ها و به ویژه مداحان از نهضت امام حسین(ع) برای اختلاف‌افکنی سوءاستفاده می‌کنند.

این عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم تاکید کرد: بیشتر مداحی‌ها و عزاداری‌ها از مسیر اصلی خود خارج شده است. یزید یک نفر است اما جریان ظلم یزیدی وجود دارد. امام حسین (ع) هم یک نفر است، ولی عاشورا یک جریان است و این دو جریان همیشه در تقابل هم هستند و جریانی هم می‌خواهد با تحریف عاشورا از آن منفعت کسب کند. این نوع عزاداری درست نیست و از مسیر خود خارج شده است. علما باید همگی با هم بیانیه داده و نسبت به این نوع عزاداری‌ها واکنش نشان دهند؛ حتی اگر یک سال هم عزاداری‌ها تعطیل شده و نوع عزاداری اصلاح شود، بهتر از این است که این مراسم به این شکل ادامه یابد.

آغاز فعالیت سیاسی مداحان

ورود مصداقی مداحان به عرصه سیاست از دوران دولت نهم یعنی محمود احمدی‌نژاد باب شد؛ دولتی که بسیار به مذاق برخی از مداحان خوش آمده بود باعث شد تا پای مداحان علاوه بر مجالس و هیئات به سفر‌های استانی هم باز شود. اما این موضوع تا امروز ادامه دارد و برخی از مداحان به فراخور حال و دوران، احساس تکلیف کرده و له یا علیه افراد سیاسی در خلال مداحی و روضه‌خوانی‌شان سخن می‌گویند. یکی از موضوعاتی که پیش از محرم مطرح شد، آن بود که مداحان نباید وارد بحث‌های سیاسی شده و تنها به ذکر مصیبت و مرثیه‌خوانی بسنده کنند؛ موضوعی که زیاد به مذاق مداحان خوش نیامده و یک به یک نسبت به این موضوعات واکنش نشان می‌دهند. در این میان جالب‌ترین واکنش متعلق به سعید حدادیان مداح سرشناسی است که روزی از حامیان سرسخت احمدی‌نژاد بود و سپس به دلیل اختلاف با اسفندیار رحیم مشایی راه خود را جدا کرد.

انتقاد‌های تند از دولت و سران قوا که گاهی با چاشنی هتاکی همراه می‌شود، واکنش پروانه مافی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی را نیز به همراه داشت. مافی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه سخنرانان در این ایام باید به چه نکاتی توجه داشته باشند، بیان‌ کرد: ایام شهادت سالار شهیدان امام حسین (ع) و یاران ایشان را تسلیت عرض می‌کنم و امیدوارم که امسال نیز مانند هر سال بتوانیم عزاداری با شکوهی را برگزار کنیم و پیام‌رسان بهتری برای ارسال پیام شهادت امام حسین (ع) و واقعه کربلا باشیم.

وی در ادامه‌ بیان‌ کرد: در این ایام سخنرانان در مراسم‌های مذهبی به سخنرانی می‌پردازند و آنچه مهم است توجه به موضوع عزاداری و واقعه کربلا است و خدای ناکرده نباید برای گرم کردن مجالس مطالبی را مطرح کنند که از واقعیت به دور باشد. سخنرانان باید توجه داشته باشند که مباحثی که مطرح می‌کنند منجر به تفرقه افکنی و ایجاد شکاف بین مردم و دولت نشود. در عین بیان واقعیت‌ها باید نقد منصفانه انجام شود، اما باید از ایجاد تفرقه پرهیز کنند.

سوءاستفاده سیاسی برخی مداحان از مراسم سوگواری اباعبدالله الحسین، پیش از این نیز مورد انتقاد تعدادی از مراجع تقلید قرار گرفته بود. آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی با اشاره به آنکه غلتیدن در جناح‌ها به صلاح مجالس عزاداری نیست، گفت: نباید خطیبان و واعظان اهل‌بیت(ع) در مراسم‌های عزاداری خود به نفع فلان کاندیدا تبلیغات کنند که این مساله باعث ضایع شدن مجلس و فروپاشی ارزش‌های عزاداری خواهد شد.

در کنار ایشان، ‌آیت‌الله ابراهیم امینی نیز با اشاره به آنکه شعارهای تند زیبنده مجالس اباعبدالله نیست، افزود: تقاضای من از همین عزیزان{مداحان و منبری‌ها} این است که مردم را به وحدت و کنار گذاشتن اختلافات دعوت کنند. مردم را خوش‌بین به یکدیگر کنند. کاری نکنند که به اختلافات دامن زده شود و زیادتر شود و نشود دیگر جلوی آن را گرفت. تلاش کنند هرچه می‌توانند بین مردم الفت و محبت ایجاد کنند.

جناح‌های سیاسی و هیات‌ها سعی کنند که در مراسم اباعبدالله این مراسم مقدس را به حرکاتی که زیبنده نیست، آلوده نکنند. از شعارهای تند و تفرقه‌انگیز جدا اجتناب کنند و اینها غیر از تفرقه چیز دیگری نیست. نکشید مجالس مقدس اباعبدلله را به شعارها و مجالس اینجوری که زیبنده مجالس اباعبدالله نیست. قطعا خود اباعبدالله هم راضی نیست. حداکثر استفاده را از این مجالس ببریم. مجالس‌مان آلوده به مسائل سیاسی نباشد. مجالس‌مان خاص گریه برای اباعبدالله باشد.