عبدالرضا فرجیراد سفیر اسبق ایران در نروژ در خصوص عدم اجرای تعهدات برجامی از سوی کشورهای اروپایی با گذشت یک سال پس از خروج آمریکا از برجام و تعلل آنها در عملیاتی کردن سازوکار مالی اینستکس، اظهار داشت: اروپا به عنوان یک متحد آمریکا به حساب میآید اما آنها هم با آمدن ترامپ بر روی کار دچار مخمصه شده و با رفتار غیر معقول و تهاجمی دولت ترامپ دچار تنش و اختلاف هستند.
وی گفت: اختلاف میان آنها صرفاً موضوع برجام هم نیست، بلکه در موضوعاتی از قبیل توافقنامه آب و هوایی، ناتو و حتی موضوع روسیه، ناهماهنگیهایی را بین اروپا و آمریکا شاهد هستیم.
فرجی راد بیان کرد: در این شکی نیست که اروپاییها تحت فشار شدیدی از سوی آمریکا قرار گرفته اند. از طرفی باید بدانیم که شرکتهای مهم اروپایی اکثراً در آمریکا سرمایه گذاری کردند و فعالیت آنها با روابط با آمریکا گره خورده است. بنابراین برخی مشکلات بوجود آمده تاکنون، ناشی از به خطر افتادن منافع شرکتهای بزرگ اقتصادی است.
سفیر اسبق ایران در نروژ تصریح کرد: چند ماه پیش، اروپا از راه اندازی ساز و کار اینستکس خبر داد و متناظر با آن ایران هم شرکتی را اعلام کرد. اما موضوع اینجاست که آنها در راه اندازی اینستکس کوتاهی کردند، هر چند که ما متوجه هستیم که اروپا آن قدر اقتصادش با تجارت و اقتصاد آمریکا ادغام شده که شرکتهای بزرگ اروپا فعلاً نمیتوانند با ایران همکاری کنند.
وی افزود: اما نکته اینجا است که شرکتهای کوچک و متوسط اروپایی که بر اساس تعهد اروپا میتوانند فعالیت و همکاری خود را با ما تداوم بدهند اما در این موضوع کوتاهی کردند و این را باید هر چه زودتر حل کنند.
فرجی راد با بیان اینکه اشخاص و افرادی که در اروپا قصد اجرا و عملیاتی کردن ساز و کار و مالی اینستکس را دارند از سوی آمریکا تهدید شدهاند، گفت: این واقعیتی است که اروپا باید بپذیرد و شاید هزینهای است که آنها باید در مسیر اجرای اینستکس بپردازند.
این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: اگر اروپا امروز این هزینهها را ندهد باید جای دیگر هزینههای بیشتری را بپردازد. از طرف مقابل صبر و تحمل ایران هم سقف مشخصی دارد. البته تاکنون ایران به کلیه تعهدات برجامی خود عمل کرده و آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم در چندین گزارش این موضوع را مورد تأیید قرار داده است.
وی تصریح کرد: در شرایط فعلی، اروپا باید هرچه سریعتر موضوع عملیاتی کردن اینستکس را پیش ببرد، به خصوص در حوزه خرید نفت یا انتقال نفت ایران به کشورهای دیگر آنها میتوانند کمک کرده و اقداماتی را انجام دهند که اگر اینطور شود گام مثبتی در مسیر روابط ایران و اروپا را شاهد خواهیم بود.
فرجی راد در پاسخ به این سوال که تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران در چه حوزهای خواهد بود؟ افزود: نمیتوان به طور قطع و یقین در این خصوص صحبت کرد اما شاید موضوع کنترل دلار در ایران یکی از مواردی باشد که مورد تحریم قرار بگیرد و این احتمال وجود دارد که بگویند هیچ بانک، شرکت یا دولتی اجازه ندارد که دلاری به ایران منتقل کند و اگر آمریکا متوجه چنین چیزی شود مورد تحریم دولت آمریکا قرار میگیرد.
سفیر اسبق ایران در نروژ در پایان خاطرنشان کرد: موضوع دیگر این است که احتمال میرود دولت آمریکا آماده تحریم حوزه پتروشیمی ایران میشود، چرا که آنها به خوبی میدانند پتروشیمی یکی از صادرات مهم ایران است و ارز قابل توجهی را به ایران وارد میکند و از آنجا که آنها بحث کنترل دلار در ایران را مطرح کردند و پتروشیمی میتواند ارزآوری زیادی را به ایران داشته باشد این احتمال هست که هدف آنها در تحریم بعدی خریداران پتروشیمی باشد.