قانون ندارید؟ خوب، بنویسید!

یک عضو شورای نظارت بر صدا و سیما در پاسخ به درخواست علی مطهری نمایندۀ تهران در مجلس شورای اسلامی برای پخش جوابیه به اتهامات و افترائاتی که در برخی میزگردها دربارۀ او مطرح شده گفته است:

«قانونی نداریم که صدا و سیما را موظف کند چنانچه دربارۀ فردی سخنی گفته شد جوابیه را هم منعکس کند. صدا وسیما مثل مطبوعات نیست که قانون موظف کرده به اندازه دو برابر پاسخ را منعکس کنند.»

پیش از آن البته گویا تهیه کننده برنامه گفته بود نامی برده نشده بود و اگر نام ببریم طرف می تواند جواب بدهد و این بار اما از اساس انکار شده است.

استدلالات آقای احسان قاضی زاده در این باره محدود به این نیست که «قانون، موظف نکرده» یا «قانونی نداریم» بلکه دو دلیل هم می آورد که با توجه به مجلس نشینی ایشان درخور توجه است:

اول این که اگر قرار باشد تلویزیون بخواهد جوابیه ها و واکنش ها را پخش کند یک برنامه مستقل و جداگانه باید به همین موضوع اختصاص یابد.

دوم این که در مطبوعات، نوشته‌ها موضع مدیر مسؤول است و مسؤولیت با اوست ولی در صدا وسیما این گونه نیست و موضع صدا وسیما به حساب نمی آید.

البته برای این که خیلی هم نگران باشیم گفته‌اند «با این حال می توانند شکایت کنند و شورای نظارت بر صدا و سیما هم موضع می گیرد.»

به این بهانه می توان نکات و سؤالاتی را طرح کرد:

۱. اگر صرف نبودِ قانون مانع اجراست و با توجه به این که بحث میزگرد دربارۀ ورود زنان و دختران به ورزشگاه ها بوده آیا در این مورد قانون داریم که ممنوع است؟ چگونه در برخی امور نداشتن قانون راه را باز نمی کند و در بعضی امور به قانون کار ندارند؟

۲. اگر قانون نداریم و جناب ایشان متوجه خلأ قانونی شده اند خوب چرا دست به کار نمی شوند؟ کار مجلس و مجلسیان مگر قانون گذاری نیست؟ کل قانون ملی شدن صنعت نفت یک ماه طول کشید. یک ماده واحده تصویب کنید که صدا وسیما موظف به پخش جوابیه هاست. کاری دارد؟ نه! ندارد. اما انگار چنین اراده ای وجود ندارد.

۳. چه کسی گفته که تمام محتوای یک مطبوعه موضع مدیرمسؤول است؟ این دیگر چه قیاسی است؟ کافی است به شناسنامه و صفحه اول نشریات نگاه کنید تا ببینید در غالب آنها هم آمده که درج مطالب الزاماً به این معنی نیست که موضع نشریه است.

بله، مدیر مسؤول مطبوعه یا هر رسانه مراقب است که مطالب خاصی که به صراحت در قانون مطبوعات منع شده درج و منعکس نشود ولی به این معنی نیست که محتوای مطالب الزاماً موضع اوست.

با این حساب لابد آنچه به تازگی بهزاد نبوی در سایت الف گفته موضع احمد توکلی است که سایت الف منتسب به اوست. حال آن که می دانیم این دو چهره سیاسی و پُرسابقه در دو طیف متفاوت تعریف می شوند.

۴. گفته اند اگر قرار باشد جوابیه ها را پخش کنند یک برنامه مستقل باید به این موضوع اختصاص دهند. خوب بدهند. اشکالی دارد مگر؟ تلویزیون این همه برنامه دارد که گاه بیننده ای هم ندارند. برنامه ای با عنوان جوابیه اتفاقا پربیننده می شود چون سابقه نداشته است.

۵. آیا خود مجری نمی تواند در میانه برنامه یا برنامه بعدی با افرادی که در مظان اتهام قرار گرفته اند تماس بگیرد تا نیاز به ارسال جوابیه هم نباشد و اتفاقا برنامه را هم جذاب کند؟

۶. علی مطهری یک نفر نیست. نماینده یا وکیل کثیری از مردم تهران است که در انتخابات اسفند ۹۴ به وکالت یا مأموریت داده اند. جلوگیری از پاسخ او تضییع حقوق موکلین نیز به حساب می آید. این گزاره منحصر به آقای مطهری نیست و دیگر نمایندگان شاخص را هم شامل می شود.

۷. گفته شده شورای نظارت موضع می گیرد. به عبارت دیگر اگر در برنامه ای به کسی اهانت شد یا اتهامی به او وارد کردند می تواند مراتب را به شورای نظارت منعکس کند و این سه نفرند که تشخیص می دهند مورد اهانت واقع شده یا نشده است.

۸. با این حال شورای نظارت اگر واقعا قصد نظارت دارد می تواند موضوع را ریشه ای حل کند. به این صورت که صدا و سیما برنامه را از ابتدا با در نظر گرفتن طرف های مختلف بچیند که به عدالت نزدیک تر و برای مخاطب اقناع کننده تر باشد.

۹. روزگاری در همین تلویزیون از بام تا شام صحبت از شهید مطهری و شهید بهشتی بود و حالا به فرزندان آنان که شأن دانشگاهی هم دارند تریبون نمی دهند. کاری به جوابیه ندارم اما تریبون دادن به علی مطهری که در چارچوب نظام هم صحبت می کند آیا اسباب نگرانی را باید فراهم کند که به دلایل مختلف، بخواهیم اجازه نیافتن را توجیه کنیم؟

۱۰. هفته پیش و درست در همان روزی که عضو محترم هیأت نظارت بر صدا وسیما این مصاحبه را انجام داد بیستمین سالروز درگذشت دکتر عبدالحسین زرین کوب از نوابغ و نوادر دوران بود که در همین تلویزیون در برنامۀ «هویت» کوشیدند شخصیت او را ملکوک کنند.

مرحوم استاد اما در واکنش تنها گفت: این هویت نبود، «هو»‌ئیت بود. (می خواستند هو کنند).

هر چه صدا و سیما به شخصیت های فکری و سیاسی بها دهد مرجعیت رسانه ای داخل را احیا کرده و من اگر جای عضو محترم هیأت نظارت بودم نه به خاطر آقای مطهری که به خاطر خود صدا وسیما و اعتبار آفرینی برای آن فرصت پاسخ گویی قایل می شدم. نفع و مصلحت سازمان در این است…