به دنبال این امر بسیاری از شرکت ها و کمپانی‌ها با هدف قرار دادن این کودکان برای تبلیغات محصولات خود سعی می‌کنند به سود بیشتری برسند. از این رو موسسات تبلیغاتی با وسوسه کردن خانواده‌ها با پول‌های هنگفت، این کودکان را قربانی افزایش سود شرکت‌های خود می‌کنند و در این شرایط خانواده‌ها نیز با تبلیغ کردن محصولات آن شرکت به وسیله کودک خود این معامله را قبول می‌کنند. این در حالی است که هیچکس به حریم خصوصی این کودکان توجهی نمی‌کند و نمی‌داند انتشار این تصاویر ممکن است چه تاثیراتی در آینده شغلی و حتی خلق و خوی کودک داشته باشد.
کاظمی در خصوص مدلینگ کودک و نحوه ارتباطش با حقوق کودک و همچنین نقش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در این مورد گفت: گسترش اینترنت و ظهور و بروز فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با خودش تبعاتی دارد که این تبعات می‌تواند مثبت و یا منفی باشد. منتها این اتفاق در سال‌های اخیر آنقدر به سرعت روی داده و در برخی جوامع آن قدر به سرعت گسترش پیدا کرده که فرصت اینکه این تبعات مثبت و منفی ارزیابی شوند اصلاً وجود ندارد. در نتیجه اتفاق‌ها پشت سر هم می‌افتند و ما بعد از این اتفاقات تازه متوجه نقاط منفی در فضای مجازی می‌شویم و طبیعتاً این امر می‌تواند تا حدودی آسیب زا باشد.
وی افزود: خیلی بهتر است که ما در ابتدا، ارزیابی‌هایمان را انجام دهیم و نکات را از قبل پیش بینی کنیم و آنها را بشناسیم و راهکارهای مقابله و برخورد با آنها را بدانیم و قدم به قدم پیش برویم. منتها این امر یعنی مدلینگ کودک تاکنون روی نداده و حالا ما با یکسری مشکلات و تبعات مواجه هستیم. در مورد پدیده مدلینگ در کودکان بحثی فراگیرتر وجود دارد یک بحث اخلاقی که در بسیاری از جاها نیز مطرح است. خصوصاً کشورهای غربی که شروع کننده این مساله هستند. اینکه والدین عکس کودکان خود را در شبکه‌های اجتماعی قرار می‌دهند برای مثال در اینستاگرام یا تلگرام و… یک بحث اخلاقی است. به این شکل که آیا والدین اصلاً حق چنین کاری دارند و یا خیر. اگر این کودک بعدها در بزرگسالی از عکسی که در شبکه‌های اجتماعی قرار دارد ناراحت باشد و خوشش نیاید و یا مورد طعنه و تمسخر دیگران قرا بگیرد آیا والدین می‌توانند این مشکل را حل کنند. طبیعتاً این‌جوری نیست و چون این کار بدون اجازه‌ی فرزندان صورت می‌گیرد و اصلاً کودکان شاید در آن سن توانایی ذهنی و شناختی لازم را ندارند و نمی‌توانند تصمیم بگیرند پس باید در این مورد دقت بیشتری شود.
کاظمی افزود: یعنی پدر و مادر در گذاشتن عکس فرزندان در شبکه‌های اجتماعی باید دقت بیشتری کنند. خب عموماً در مورد پدیده مدلینگ کودکان هم ممکن است شبکه‌های اجتماعی و مجازی را در بر بگیرد و هم به صورت تیزرهای تبلیغاتی و یا به صورت بیلبوردها در خیابان‌ها نصب شود. طبیعی است که حساسیت‌ها بیشتر است و باید دقت بیشتری در مورد مدلینگ کودک صورت بگیرد و از نظر اخلاقی ما به عنوان والدین باید بدانیم که این حق را داریم که برای فرزندانمان این تصمیم را بگیریم یا نه.
وی افزود: پس یک نکته مهم، این است که توجه کنیم کودک توانایی تصمیم گیری و توانایی شناخت حسن و قبح و سود و ضرر و خیر و شر را ندارد و در این راه وابسته به نظر والدین است و به عبارتی نظر والدین در این مورد شرط است. بنابراین والدین باید حساسیت موضوع را درک کنند و بدانند که در واقع آنها دارند تصمیمی می‌گیرند که ممکن است آینده کودک را تحت تاثیر قرار بدهد. مسیر کودک را تعیین و یا تغیید دهد و در نتیجه با عنایت به این حساسیتی که وجود دارد بهترین تصمیم و دقیق‌ترین را بگیرند تا بتوانند بهترین شرایط را برای کودک که از خود اختیاری ندارد ولی بعدها به سطحی از شناخت می‌رسد و می‌تواند راجع به تصمیماتی که در موردش گرفته شده نظر بدهد. مثلاً در مورد نامگذاری کودک ممکن است کودک بعدها وقتی بزرگ شد از اسمی که برایش گذاشتند ناراحت باشد و والدین را مورد اعتراض قرار دهد و آنها حتماً باید دلیل خوبی برای این داشته باشند و او را قانع کنند. حالا همین موضوع در خصوص این تصمیم هم هست که کودک وارد مدلینگ بشود عکس ها و تصاویرش در جاهای مختلف پخش شود و یا شیوه و سبک و استایل خاصی ممکن است در زندگی پیش بگیرد که بعدها ممکن است والدین را مورد سوال قرار دهد که چرا این تصمیم را در مورد من گرفتید و طبیعتاً آنها باید توضیح خوب و قانع کننده‌ای در این خصوص ارائه دهند.
دلایل مدلینگ کودک
کاظمی در خصوص دلایل تبدیل کودکان به مدل و یا مدلینگ کودکان گفت: حتماً این کار به دلایل متفاوتی صورت می‌گیرد. گاهی والدین اصلاً در این فکر نیستند و افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند به دلایلی نظیر ظاهر کودک و یا شیرین زبانی‌هایش، او را مناسب برای این کار بدانند. ممکن است والدین خیلی به تبعاتش فکر نکنند و تصمیم بگیرند و در نهایت راضی بشوند. آنهایی هم که ممکن است این پیشنهادات را مطرح می‌کنند طبیعتاً راه‌های قانع کردن والدین چه از نظر مالی و چه از نظر امور دیگر را می‌دانند و از این طریق والدین را تحت تاثیر قرار می‌دهند. از طرفی ممکن است این گونه نباشد. یعنی بعضی از والدین خودشان این تصمیم را بگیرند یا به دلیل اینکه فکر می‌کنند فرزندانشان این پتانسیل و توانایی را دارد و فرزندشان می‌تواند شرایط این کار را داشته باشد. چون آن چیزی که در نگاه اول به چشم می‌خورد شهرت است و در واقع حس خوبی است که از بچه‌ای و تصاویرش حاصل شود و این ممکن است آنها را اغوا کند.
وی افزود: گاهی اوقات هم ممکن است این تصمیم به این خاطر صورت بگیرد که والدین می‌خواهند آن نیازهایی که خودشان به آن نرسیده‌اند و به گونه‌ای سرکوب شده و یا سرکوب کردند و شرایط برایش مهیا نبوده در فرزندانشان جست و جو کنند و در واقع فرزند را وسیله‌ای برای ارضای نیازهای خودشان قرار بدهند.
آسیب‌های مدلینگ کودکان
کاظمی در خصوص تبعات و آسیب‌هایی که مدلینگ می‌تواند برای کودکان به همراه داشته باشد، گفت: به نظر من باید این آثار و تبعات را حداقل در سه سطح بررسی کرد. سطح اول سطح فردی است یعنی تبعاتی که ممکن است برای خود کودک وجود داشته باشد. در سطح دوم خانواده قرار دارد یعنی تبعاتی که خانواده را درگیر می‌کند و در سطح سوم جامعه را باید در نظر گرفت و اتفاقی که ممکن است در دراز مدت در سطح اجتماعی صورت بگیرد.
در سطح فردی، قاعدتاً کودک بیشتر از هر کس درگیر این ماجرا می‌شود و طبیعتاً تبعات منفی و پیامدهای منفی اش هم بیشتر ممکن است فرد را درگیر کند. یکی از این تبعاتی که کودک را دریر می‌گیرد، این است که کودک از دنیای کودکی اش دور می‌شود و باید درگیر ماجراهایی بشود که خیلی با کودکی اش نزدیکی ندارد. در واقع باید برای اجرا آماده شود، تمرین کند و ژست‌های لازم را اجرا کند. و وقتش را باید صرف کارهایی کند که با دنیای کودکی و بازی‌هایش و ارتباطش با همسالان را جدا می‌کند. در حالی که کودک در این سن باید درگیر فعالیت‌هایی باشد که مناسب سن اش است و با افرادی در ارتباط باشد که همسن وی هستند. طبیعتاً این پدیده باعث می‌شود کودک از این دنیا دور بشود. کودک را ممکن است با مسائلی آشنا کند که در سطح فهم و توانایی‌های درکی وی نیستند.
کاظمی افزود: کودک هنوز این توانایی شناختی را ندارد که با بعضی از این مسائل رو به رو شود و ممکن است وقتی با این مسائل رو به رو شود ممکن است برداشتی که از این مسائل می‌کند، برداشتی تحریف شده باشد و این ممکن است روی ساختار ذهنی کودک اثر بگذارد و تمام زندگی وی را تحت شعاع قرار دهد. بنابراین مثلاً ممکن است آرایش کردن‌ها و یا برخی رفتارهایی که ممکن است جنبه‌های جنسی داشته باشد هر چند ممکن است خیلی ساده و نمادین باشد ولی برای کودک ممکن است معانی خاص داشته باشد و او را وارد دنیایی کند که خیلی درک و فهم اش را ندارد و اثراتی بگذارد که خیلی ماندگار باشد. بنابراین وارد کردن کودک در دنیایی که برایش قابل درک و فهم نیست یکی از آسیب‌ها است.
این روانشناس افزود: از طرفی باعث می‌شود که کودک توجه اش به ظاهر و تن و زیبایی جلب شود. چون مدلینگ در واقع استفاده ابزاری از کودک و ظاهر وی است و این ممکن است که باعث شود کودک در بزرگسالی همین مسیر را ادامه دهد و فکر کند که آن چیزی که اصل است همین زیبایی، ظاهر و پوشش است و باید برای آن خیلی تلاش کند و حفظ همین اندام برایش به یک مهم، ارزش و اصل تبدیل می‌شود و از دست رفتنش ممکن است بسیار آسیب زا باشد و از طرفی ممکن است از خیلی از استعدادها و توانایی‌های ذاتی و ذهنی اش غفلت کند. از خیلی از چیزهایی که ممکن است برای جامعه اتفاقاً ارزش بیشتری داشته باشد و بیشتر اصل باشد. این امر ممکن است مسیر آینده کودک را خیلی تغییر دهد و از طرفی ممکن است این حس را در کودک تقویت کند که اگر می‌خواهی مورد تایید دیگران باشی باید برای بهبود ظاهرت تلاش کنی و اگر ظاهرت مورد پذیرش و توجه نباشد خودت هم مورد تایید نیستی و همین امر زمینه ساز اضطراب برای کودک می‌شود و ممکن است حس خودشیفتگی و بهتر بودگی را برای کودک به همراه داشته باشد.
وی افزود: نکته دیگر که باید خیلی مورد توجه قرار داد این است که در دوران نوجوانی به طور ناگهانی ظاهر فرد تغییر می‌کند و قیافه فرد ممکن است برای مدتی چندان خوشایند نباشد و چون وی عادت کرده همیشه مورد تایید باشد و ظاهر خوب داشته باشد، ممکن است در این دوره آن را از دست بدهد و دوره نوجوانی به نوبه خود مسائل و مشکلات خودش را دارد.
آسیب‌های مدلینگ کودک در سطح خانواده به سطح اجتماع انتقال می‌یابد
کاظمی در خصوص آسیب‌های مدلینگ کودک در سطح خانواده و نیز اجتماع گفت: در سطح خانوادگی باز این اتفاق می‌افتد یعنی تمام فکر ذهنش والدین این است که کودک را برای این کار آماده کنند و با جاهای مختلف تماس بگیرند و کودک را آنجا برده و بیاورند. لذا توجه خانواده هم از این نکته که کودک در وهله اول باید درسش خوب باشد، اخلاق اش خوب باشد و تعاملات اجتماعی اش تقویت شود معطوف به این می‌شود که کودک چه بپوشد، چه هنگامی برود و چه هنگام بیاید و چه چیزی بخورد تا ظاهرش زیبا بماند تا از پدیده مدلینگ جدا نماند.
کاظمی افزود: درعین حال هم خود خانواده ممکن است به تدریج دچار این مشکل شوند که حفظ ظاهر و زیبایی مهمتر از ذهن و اخلاق و تربیت کودک است. وقتی خانواده‌ها درگیر این مساله می‌شوند و این امر فراگیر می‌شود، ما با یک مشکل در سطح اجتماع مواجه می‌شویم به این صورت که اجتماع هم همین‌ها را اصل قرار می‌دهد. یعنی جامعه هم ممکن است کسی را که یک کار بزرگ علمی کرده است و استعداد ذهنی و علمی لازم را دارد تا مشکلات جامعه را حل کند نادیده بگیرد و همه فکر افراد جامعه، فردی است که خوش لباس یا خوش تیپ است و این به یک اصل تبدیل می‌شود که جوامع را تهدید می‌کند و باید حواسمان باشد که ارزش آدم‌ها را اخلاق آنها تعیین می‌کند و توانایی که ممکن است برای خدمت به جامعه به کار بگیرند نه توانایی‌هایی که اموری گذرا هستند و ممکن است در افراد دیگر هم باشد و نتوانند هیچ کمکی به جامعه و دیگران نکند. آنها نباید به اصل و ارزش تبدیل شوند ولی در دراز مدت این پدیده در اجتماع به وجود خواهد آمد و به مرور زمینه‌های اضمحلال و از بین رفتن یک فرهنگ در جامعه فراهم می‌شود.
راهکارهایی برای کاهش پدیده مدلینگ کودک
کاظمی در خصوص راهکارهای لازم برای کاهش پدیده مدلینگ کودک گفت: طبیعتاً باید افرادی که در این حوزه‌ها فعالیت می‌کنند مثل روان شناسان، جامعه شناسان، طراحان لباس و مد و نیز متخصصان شبکه‌های مجازی دور هم جمع شوند و تبعات این امر را شناسایی کنند و راهکارهای مختلف را مورد بررسی قرار دهند و از بین این راهکارها، اموری را که لازم است را پیدا کنند. کاری را که والدین باید انجام دهند این است که در تصمیم گیری هایشان باید خیلی دقت کنند. درگیر کردن کودک در این ماجرا در دراز مدت ممکن است برای کودک بسیار آسیب زا باشد.
وی افزود: ممکن است طراحان لباس از شیوه‌های دیگری مثل استفاده از مانکن و تصاویر غیر واقعی بهره بگیرند و کالایشان را از این طریق مطرح کنند تا کودکان که بی گناه در این ماجرا هستند و ممکن است در آن درگیر شوند و در دراز مدت آسیب ببینند جدا بمانند.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: