مهریه شما از کدام نوع است؟

مهریه یکی از مهمترین حقوق مالی زن است که به محض جاری شدن صیغه ازدواج به او تعلق می‌گیرد. مهریه هم در عقد موقت و هم در عقد دائم وجود دارد و میزان و مبلغ مهریه بر اساس عرف تعیین می‌شود. قانون انواع مختلفی از مهریه را تعریف کرده که برخی دارای قواعد خاصی هستند.

مهریه حقی است که مرد باید حتما آن را بپردازد و در صورت فوتش هم از او ساقط نمی‌شود. در این مقاله به بررسی انواع مهریه و برخی نکات مربوط به آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

انواع مهریه

همانطور که گفته شد، مهریه انواع مختلفی دارد که در ادامه معرفی می‌شوند:

مهرالمسمی

منظور از مهرالمسمی مقدار معینی از مال است که در هنگام عقد، طرفین با همدیگر بر سر مبلغ آن توافق می‌کنند. مهرالمسمی بیشتر در قالب سکه مطرح می‌شود. توجه داشته باشید که بر اساس قوانین جدید، زن فقط به اندازه ۱۱۰ سکه از این نوع مهریه را می‌تواند از مرد دریافت کند.

مهرالمثل

نوع دیگر مهریه مهرالمثل است که به مال مجهول و بدون مالیت گفته می‌شود. یا ملکی که متعلق به دیگری باشد. بر اساس ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی، زن زمانی می‌تواند مهرالمثل را دریافت کند که مهریه را در زمان عقد ذکر نکرده باشد. یعنی شرط بر نداشتن مهریه بوده و قبل از اینکه مهریه مشخص شود، با یکدیگر نزدیکی داشته باشند.

در این شرایط کارشناس دادگاه با بررسی موقعیت تحصیلی، خانوادگی، اجتماعی و شغلی زن و همچنین با توجه به میزان مهریه اطرافیانش، مقداری را به عنوان مهرالمثل تعیین می‌کند.

مهر المتعه

مهرالمتعه زمانی است که مهریه‌ای تعیین نشده باشد و زن و مرد قبل از نزدیکی از همدیگر طلاق بگیرند. در این شرایط به زن مهرالمتعه تعلق می‌گیرد. تعیین میزان مهرالمتعه با توجه به شرایط اقتصادی و مالی مرد، خواهد بود.

مهرالسنه

نوع دیگری از مهریه، که مهرالسنه نام دارد؛ در قوانین موضوعه مشخص نشده و با توجه به سنت دختر پیامبر است. میزان این نوع مهریه ۵۰۰ درهم نقره است که با توجه به قیمت روز در بازار، پرداخت می‌شود. البته در صورتی می‌توان از مهرالسنه استفاده نمود که حتما در سند ازدواج ذکر شده باشد.

انواع مهر بر اساس چگونگی پرداخت آن

مهریه بر اساس چگونگی پرداخت آن به دو نوع تقسیم می‌شود که به شرح زیر است:

مهریه عندالمطالبه

حتما این عبارت را زیاد شنیده‌اید که مهریه عندالمطالبه است. یعنی هر زمانی که زن مهریه‌اش را بخواهد، مرد باید به او بپردازد. اما اگر مرد قادر به پرداخت مهریه به صورت حال و یکجا را نداشته باشد، می‌تواند به دادگاه درخواست اعسار دهد. سپس دادگاه با توجه به وضعیت اقتصادی مرد، مهریه را قسط بندی می‌کند.

زن می‌تواند تنها تا سقف ۱۱۰ سکه، درخواست حکم قضایی برای جلب مرد یا توقیف اموالش را دهد.

مهریه عندالاستطاعه

پرداخت مهریه به صورت عندالاستطاعه، زمانی است که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه را داشته باشد. بنابراین اگر قادر به این کار نباشد، نمی‌توان او را مجبور به پرداخت مهریه کرد، حتی به صورت اقساطی. زیرا شرط توانایی اقتصادی مرد، در این اینجا تاکید شده است.

مهریه در طلاق توافقی

عده‌ای گمان می‌کنند که مهریه در طلاق توافقی از بین می‌رود و زن نمی‌تواند آن را از شوهر خود مطالبه کند. اما در واقعیت چنین نیست. بلکه در طلاق توافقی، زن و مرد قبل از حضور در دادگاه با همدیگر سر پرداخت یا بخشیدن آن، با هم به توافق می‌رسند و دادگاه بر اساس همان توافق، رای را صادر می‌کند.

مهریه در طلاق از طرف زن

اصطلاحی در عرف ما وجود دارد که می‌گوید مهرم حلال، جونم آزاد. برخی با استناد به این ضرب المثل گمان می‌کنند که اگر زن خود قصد طلاق گرفتن داشته باشد، می‌تواند با بخشیدن مهریه طلاق بگیرد. زیرا قانون حق طلاق را به صورت مطلق در اختیار مرد قرار داده است.

اما این حرف درست نیست و اعتبار قانونی ندارد. بر اساس قوانین موجود زن تنها در صورتی می‌تواند طلاق بگیرد که در عسر و حرج باشد و این عسر و حرج را در دادگاه اثبات کند. بنابراین بخشیدن یا نبخشیدن مهریه در آن تاثیری ندارد.

مهریه در صورت فوت مرد

همانطور که در مشاوره آنلاین حقوقی فوری گفته شد، مهریه حقی است بر گردن مرد که به هیچ عنوان از بین نمی‌رود، حتی اگر مرد فوت کند. بنابراین زن می‌تواند بعد از فوت همسرش، مهریه‌اش را از ماترک شوهرش بردارد. از آنجایی که مهریه جزو دیون متوفی محسوب می‌شود، پرداخت مهریه نسبت به سهم ارث وراث، در اولویت خواهد بود. همچنین مهریه بعد از فوت هم به قیمت روز محاسبه می‌شود.

بخشیدن مهریه و دریافت حضانت

از دیگر باورهای اشتباهی که میان عموم رایج شده، بحث بخشیدن مهریه در ازای گرفتن حضانت فرزندان است. قانونی برای اثبات این اقدام وجود ندارد. اما اگر زن و مرد بر این اساس با همدیگر توافق کنند، قانون همان را اجرا می‌کند.

مهریه در عقد موقت

اصولا مهریه در عقد موقت، اهمیت زیادی دارد و مرد باید همه آنچه را که مهر کرده، بپردازد. اگر عقد موقت به صورت رسمی ثبت شده و مبلغ آن هم مشخص باشد، زن می‌تواند برای دریافت مهریه به صورت قانونی اقدام کند.

اما اگر ثبت نشده باشد ولی دو شاهد زن یا مرد به جاری شدن صیغه و تعیین مهریه، شهادت دهند؛ زن می‌تواند از مراجع قانونی بخواهد تا مرد را ملزم به پرداخت مهریه کند. اگر میزان مهریه کمتر از ۱۰۰ میلیون بود، می‌تواند برای دریافت آن به شورای حل اختلاف مراجعه کند.

بخشیدن مهریه

بد نیست بدانید که بخشیدن مهریه نیز قوانین و اصول خاص خودش را دارد که باید رعایت شود، والا قابل قبول نخواهد بود. این شرایط عبارتند از:

• مهریه باید حتما بعد از جاری شدن صیغه عقد، بخشیده شود. مگر اینکه شاهدی وجود داشته باشد.
• مهریه را می‌توان به صورت شفاهی یا به صورت دست نوشته یا در دفتر اسناد رسمی بخشید.
• بخشیدن مهریه در دفتر اسناد رسمی، مستلزم حضور پدر زن است. همچنین محضر هزینه‌ای را با توجه به مبلغ کل مهریه دریافت می‌کند.

رجوع از بخشش مهریه

معمولا گاهی زن بعد از بخشیدن مهریه، پشیمان شده و قصد رجوع دارد. رجوع مهریه دارای شرایطی است که به شرح زیر است:

• اگر بخشش مهریه به صورت شفاهی باشد، رجوع از آن ممکن است.
• اگر بخشش به صورت سند باشد و در آن از کلمه ابراء استفاده شده باشد، به هیچ عنوان نمی‌توان از آن رجوع کرد.
• اگر در متن بخشش از کلمه هبه استفاده شده و هبه معوض بوده باشد، قابل رجوع است. یعنی مهریه را در ازای دریافت مالی دیگر بخشیده باشد. والا قابل رجوع نیست.
• اگر زن با بخشیدن مهریه طلاق گرفته باشد و در مدت عده از بخشش خود رجوع کرد، امکان پذیر است اما طلاق هم باطل خواهد شد.