جامعه ایرانی در مسیر سقوط اخلاقی و فروپاشی اجتماعی

جامعه ایرانی – اعظم آهنگر جامعه‌شناس گفت: تنها راه برون‌رفت از شرایط اجتماعی امروز حفظ همبستگی زیر پرچم واحد ایران است.

در هفته گذشته ویدئوی در شبکه اجتماعی دست‌به‌دست می‌شد که پیرمردی را در حال خرید سیب‌زمینی نشان می‌داد. نکته‌ای که اذهان را آشفته کرد این بود که قیمت سیب‌زمینی به پیرمرد بدون خاک ۵۰۰۰ تومان و با خاک ۴۵۰۰ تومان اعلام شد. وقتی‌که پیرمرد به مرد سیب‌زمینی فروش می‌گوید که خاک نریز! فروشنده کیسه را از دست او گرفته و خالی می‌کند اما به دلیل نیاز تن به شرایط فروشنده می‌دهد و با خاک خریداری می‌کند.

از این قبیل ویدئوها و تصاویر بسیار زیاد است علی‌الخصوص تصاویری که از خرید کردن مردم و هجوم آن‌ها به سمت کالاهای موردنیاز و خرید مازاد بر نیاز را در هفته‌ها و ماه‌های گذشته به شدت زیاد شده است که نگرانی را افزایش می‌دهد که آیا واقعا جامعه ایران در مسیر فروپاشی اجتماعی قرار گرفته است.

اعظم آهنگر جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با جامعه ایرانیضمن تائید سقوط اخلاقی و فروپاشی اجتماعی در ایران گفت: این فروپاشی نتیجه یک چرخه‌ای است که مدت‌ها پیش به حرکت در آمده است. در ویدئو مورد اشاره متأسفانه خود فروشنده سیب زمینی هم از کشاورز سیب زمینی ها را همراه با خاک خریده که نشان دهنده آن است که این چرخه از ابتدا معیوب بوده است.

سقوط اخلاقی و فروپاشی اجتماعی در ایران در حال شکل‌گیری است

آهنگر گفت: تمامی این نمونه‌ها نشان از این دارد که سقوط اخلاقی و فروپاشی اجتماعی در ایران در حال شکل‌گیری است و مردم نسبت به قبل کمتر به هم رحم می‌کنند و این زنگ خطر برای زندگی اجتماعی امن در ایران است.

این جامعه‌شناس افزود: در اروپا و آمریکا هم همین اتفاق می‌افتد چراکه الگوی هدف پیشرفت کردن کشور ما از روی جوامع اروپایی و آمریکایی برداشت‌شده که در زمان محمدرضا پهلوی شکل گرفت. فردگرایی طوری در جامعه افزایش‌یافته است که به اینجا کشیده شده ولی در کشورهای اروپایی به خاطر وجود سازوکارهای سازمانی و قانون‌های بازدارنده کنترل شدید و جریمه‌های شدیدی وجود دارد که فرد علاوه بر اینکه به فکر نفع فردی خود است جرات دست به چنین کارهایی  زدن را ندارد و به‌نوعی فردگرایی مطلق به نفع جمع کنترل  و کانالیزه می‌شود.

آمریکا و اروپا همگرایی زیادی ازلحاظ الگوی رفتاری با ایران دارند

وی اضافه کرد: اما برخلاف آمریکا و اروپا که همگرایی زیادی ازلحاظ الگوی رفتاری با ایران دارند، کشور ژاپن الگوی رفتاری متفاوت دارد. ژاپن کشور توسعه‌یافته‌ای است که قواعد سنتی خود را تا حد زیادی حفظ کرده است. در کشور ژاپن شاهد این هستیم که مردم در حوادث و بلایایی که اتفاق میافتد مانند سونامی اخیر برای تهیه مایحتاج خود به‌اندازه نیاز روز خود خرید می‌کنند تا ارزاق عمومی به دست سایر هم‌وطنانشان رسیده و همگان از شرایط برابر برخوردار شوند.

آهنگر مطرح کرد: متأسفانه به خاطر تحت‌فشار بودن کشور، نخبگان هم توانایی انجام اقدامات سازنده را ندارند و در تاریخ نیز اصل بر این مطلب بوده که کشورهای استکباری ایران را به‌صورت لقمه چربی می‌بینند و باید از آن متنعم شوند به همین دلیل انواع و اقسام فشارها روی ایران است تا تسلیم‌شده و از ذخایر آن استفاده کنند، نگاهی به تاریخ یک قرن اخیر سندی بر این مدعا است. در این شرایط کاری از دست هیچ‌کدام از نخبگان کشور برنمی‌آید. برای برون‌رفت از این شرایط باید مردم دست‌به‌دست هم دهند و با همیاری و حفظ همبستگی سعی کنیم بر مشکلات غلبه کنیم.

فاصله گرفتن مسئولین با جامعه باعث بی‌اعتمادی مردم به مسئولین شد

این جامعه‌شناس عنوان کرد: متأسفانه فاصله گرفتن مسئولین با جامعه باعث بی‌اعتمادی مردم به مسئولین شده و همین دلیل دست‌مایه رحم نکردن مردم به یکدیگر شد. وقتی‌که مسئولین و اعضای خانواده‌شان باافتخار پول و ثروت خود را به رخ مردم می‌کشد باعث می‌شود که شکاف و اختلاف بین مردم و مسئولین بیش از گذشته شود. شما مسئولی را در شهر تهران نمی‌یابی که در جنوب شهر و با شرایط قشر پایین جامعه زندگی کند.

وی گفت: گسل طبقاتی و همین‌طور اشرافی‌گری مسئولین عواملی هستند که شرایط نابسامان اجتماعی و بی‌رحمی مردم را تشدید کرده و می‌کند. درگذشته کسانی که ثروتمند بودند نوعی همگرایی درونی داشتند و اجازه نمی‌دادند کسی از میزان ثروتشان آگاه شود و با این روش از ثروت خود مراقبت می‌کردند و ما معمولاً در تحقیقات اجتماعی طبقه اقتصادی- اجتماعی فرد را از خرج کردنشان تخمین می‌زدیم.

بعضی از آقازادگان مردم را کوچک شمرده و دم از ژن برتر می‌زنند

این کارشناس مسائل اجتماعی افزود: اما امروزه تازه به دوران رسیدگان نه‌تنها با خرج کردن بلکه با به رخ کشیدن ثروت خود آرامش جامعه را برهم می‌زنند. درگذشته اندرونی و بیرونی منازل فقط به خاطر حفظ حریم خانواده نبود بلکه بخشی از آن به خاطر پنهان کردن ثروت ثروتمندان بود. امروز شاهد این موضوع هستیم که بعضی از آقازادگان مردم را کوچک شمرده و دم از ژن برتر می‌زنند و یا ثروت بادآورده و رانتی خود را به رخ مردم کشیده و مستقیماً توهین می‌کنند.

آهنگر ادامه داد: شرایط امروز جامعه بدتر از دوران جنگ نیست. در آن دوران تورم فزاینده بود مثلا دفتر چهل برگ که ۲۵ ریال بود در عرض یک هفته به ۴۰۰ ریال رسید البته در آن زمان کارخانه‌های تولید کاغذ و… به‌اندازه الآن وجود نداشت اما به‌هرحال در زمان جنگ مانند امروز احتکار وجود داشت و هرروز با محتکرین برخورد می‌شد اما فرقی مهمی که دوران جنگ با امروز داشت این بود که مسئولین نظام همانند مردم زندگی می‌کردند.

مردم با یک بغض فروخورده مسئولین را به عدم درک شرایط خودشان متهم می‌کنند

وی مطرح کرد: وقتی صداوسیما تصاویر زندگی کردن شهید رجایی را نشان می‌داد، مردم متوجه می‌شدند که ایشان هم به ساده زیستی و شرایط نابسامان مردم دچار هستند و حتی سفره‌های مسئولین با سفره‌های خانه مردم یکی بود اما امروز متأسفانه این‌طور نیست و مردم با یک بغض فروخورده مسئولین را به عدم درک شرایط خودشان متهم می‌کنند.

این جامعه‌شناس در پایان راهکار برون‌رفت از شرایط امروز اجتماعی را برشمرد و گفت: وقتی جامعه به حال خود رها شود نباید انتظاری غیر از فروپاشی اجتماعی داشت. تنها راه برون‌رفت از شرایط اجتماعی امروز حفظ همبستگی زیر پرچم واحد کشور ایران است.