جامعه ایرانی– استراتژی دولت ترامپ علیه ایران قرار است دولت جمهوری اسلامی را مجبور به تسلیم در برابر آمریکا و تغییر رفتار در پی فشارهای مالی کند. یک نقص بزرگ برنامه ترامپ این است که این برنامه به همکاری کشورهایی مانند چین وابسته است.
به گزارش جامعه ایرانی به نقل از واشنگتنپست، بااینحال پکن از تقابل واشنگتن و تهران استفاده میکند و در این فرآیند پول هنگفتی را به جیب میزند.
روز دوشنبه آمریکا دستهای از تحریمها را بار دیگر علیه ایران اعمال کرد، این تحریمها شامل اقداماتی برای تنبیه شرکتهای بینالمللی که با بخش نفت ایران دادوستد داشته باشند نیز میشود. به گفته مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا این ایده بهمنظور به صفر رساندن صادرات نفتی ایران انجام میشود. اما آمریکا تصمیم گرفته به مدت شش ماه معافیتهایی را برای هشت کشور قائل شود که چین بهعنوان واردکننده شماره یک نفت ایران نیز در این فهرست هشت کشوری قرار دارد.
بر اساس قانون آمریکا کشورها در صورتی شامل این معافیت میشوند که واردات نفت از ایران را بهشدت کاهش داده باشند. پومپئو روز یکشنبه در پاسخ مکرر شبکه خبری فاکس نیوز در مورد اینکه آیا چین این شرط را اجرایی کرده یا خیر، هیچ نگفت.
پومپئو گفت: «کاملاً اطمینان دارم که تحریمها تأثیری که میخواهیم برای تغییر رفتار رژیم ایران را خواهد داشت. این چیزی است که انتظار داریم. این دلیل سیاست رئیسجمهور ترامپ است.»
پومپئو در کنفرانس خبری روز جمعه گفت که این معافیتها لازم بود تا برخی کشورها ظرف چند ماه واردات خود را به صفر برسانند. وی گفت که مطمئن است تحریمها در کنار استراتژی آمریکا علیه ایران، جمهوری اسلامی را ترغیب به تغییر روشها و بازگشت به میز مذاکرات برای توافقی بهتر از توافقی که ترامپ در ماه می از آن خارج شد، میکند.
مخالفان ایران در کنگره معتقدند این معافیتها هدف «فشار حداکثری» را تضعیف میکند.
مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه گفت: «معافیتهایی که به خریداران کلیدی نفت ایران و بهخصوص چین اعطا میشود، مجازات مالی ایران را به تعویق میاندازد و هرچه سریعتر باید کنار گذاشته شود.»
مقامات وزارت خارجه آمریکا به نقاط مختلف جهان سفر کردهاند تا کشورهایی مانند چین را ترغیب کنند که با تحریمهای جدید آمریکا همراهی کنند، حتی اگر از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام راضی نیستند. جزئیات تعهدات واقعی چین به آمریکا محرمانه است اما شواهدی وجود دارد دال بر اینکه پکن بازی درآورده است. شرکتهای دولتی نفتی چین واردات خود از ایران را از حدود روزانه ۸۰۰ هزار بشکه در ماه اوت به روزانه ۵۰۰ هزار بشکه در ماه سپتامبر کاهش دادهاند.
اما مقامات چینی در اعلام عمومی گفتهاند که هیچ نیتی برای تابعیت از تقاضای واشنگتن برای توقف کامل واردات نفت ایران ندارند. ضمن اینکه شرکتهای چینی ترتیباتی را اتخاذ کردهاند که جریان نفت ایران پس از اجرایی شدن تحریمهای آمریکا نیز ادامه داشته باشد.
درعینحال، شرکتهای چینی توانستهاند با بهرهگیری از شرایط سخت ایران، تخفیفهای خوبی از تهران بگیرند. ایران نمیخواهد بازار چین را به عربستان ببازد، سعودیها هم پیشنهاد تخفیف قیمتهای نفتی را به چین پیشنهاد کردهاند. اما این تنها روش چین برای بهره بردن از تحریمهای آمریکا نیست.
مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسیها گفت: «تحریمهای آمریکا یعنی پکن میتواند ایران را مجبور به پرداخت تخفیف نفتی کند، درحالیکه کالاهای چینی را به قیمتهایی بالا به تهران میفروشد. در بسیاری از موارد، اینها کالاهای چینی هستند که ایران اصلاً نمیخواهد.» وی تأکید کرد اما ازآنجاییکه شرکتهای اروپایی تجارت نفتی با ایران را قطع کردهاند –و چین اینطور نیست- ایران بیشازپیش به بازار چین وابسته و در نتیجه نسبت به تاکتیکهای چین آسیبپذیر میشود.
دوبوویتز در ادامه افزود: «تحریمها زمانی کارایی دارند که افراد را ترغیب به انجام کاری کنند که به نفع خودشان است. این تحریمها تاجران چینی را تقویت میکند تا کاری را انجام دهند که در آن بهترین هستند: تحتفشار قرار دادن کسانی که اهرم مذاکراتی کمتری دارند.»
این واقعیت که چین از استراتژی آمریکا علیه ایران برای درآمدزایی استفاده میکند، اصلاً تجارت هوشمندی از طرف چینیها نیست؛ این اقدام استراتژی آمریکا علیه ایران را بهشدت تضعیف میکند. پکن اهرمهای خود را افزایش میدهد، درحالیکه در مقابل جنگ تجاری دولت ترامپ مقاومت میکند. و شی جین پینگ حال میتواند به شکلی دیگر مدعی شود که چین قدرت اقتصادی مسئولیتپذیر جهانی است، درحالیکه واشنگتن یکجانبهگرا و تفرقهافکن است.
مهمتر اینکه اقدامات چین باعث افشای این واقعیت میشود که تیم ترامپ واقعاً برنامهای برای قطع صادرات ایران ندارد. معافیتهای امروز آمریکا برای چین برای شش ماه آینده ضروری هستند. این شش ماه، یک چهارم زمانی است که تهران نیاز دارد که منتظر پایان کار دولت ترامپ بماند. برنامه ترامپ برای «فشار حداکثری» حال به شکلی گسترده به چین بستگی دارد و پکن همکاری در این زمینه نخواهد داشت –دستکم بهصورت رایگان.