با گذشت ۵ روز از آغاز فرآیند سوخت گیری با کارت سوخت، اولین گمانه زنی‌ها از میزان کاهش مصرف سوخت در کشور بالا گرفته است و تعداد زیادی از کارشناسان معتقدند دولت بویژه وزارت نفت، مهم‌ترین دلیل خود برای استفاده مجدد کارت سوخت را، جلوگیری از قاچاق سوخت به خارج از مرز‌ها مقرر می‌کند.
معضلی که نه تنها منجر به خروج سوخت فسیلی که سرمایه ملی کشور محسوب می‌شود، میزان قابل توجهی از ارز که مختص به تمام مردم این کشور بوده را هم به تاراج برده و در جیب دلالان می‌ریزد. روش بسیار عجیب و برنامه ریزی شده و همچنین تا حدودی کمرنگ شدن نظارت در برهه ای از زمان، عواملی است که به قاچاق سوخت دامن زده بود.
*یکی از شگردهای قاچاق بنزین در بتری های نوشابه است
روزانه گزارش‌ها و خبر‌های متعددی از کشف محموله‌های مختلف قاچاق سوخت از کشور را در بخش‌های مختلف خبری و رسانه‌های فضای مجازی مشاهده می‌کنیم، اما علت اصلی این خروج سرمایه چیست؟
علت اصلی این موضوع ارزان قیمت بودن این کالا نسبت به نرخ سوخت در کشور‌های همسایه است؛ که در هر حالت قاچاق محصول با هر قیمتی امری قبیح و غیر قابل توجیه است. تعداد زیادی از ساکنان مرزی در این ارتباط به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفته اند که ” بیش‌تر دلالان فروش بنزین و گازوئیل به آن طرف مرز، آن هم به طور قاچاق، خارجی هستند و با تحریک افراد داخلی قصد برهم زدن نظام عرضه و تقاضای بنزین و سایر سوخت‌ها را در کشور دارند”! البته این میان سود زیاد حاصل شده از فروش نفت آن هم به برکت نوسانات سال گذشته ارزی هم قابل کتمان نیست.
آبان سال گذشته بود که دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خبر از قاچاق روزانه بیش از ۱۱ میلیون لیتر سوخت آن هم در ۴ فرآورده نفتی داد. رقمی که واقعا چشمگیر و تکان دهنده بود به همین دلیل مسئولان را برای مقابله با آن به تکاپو انداخت و درست در ۲۸ فروردین امسال نتایج مقابله و رصد دستگاه‌های مختلف برای جلوگیری از قاچاق سوخت اعلام شد.
کاهش ۴ لیتری قاچاق سوخت در روز
عبدالله هندیانی، معاون پیشگیری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اشاره به میزان قاچاق سوخت در سال گذشته اظهار کرد: سال گذشته به علت ۲ نرخی و یا چند نرخی شدن ارز، موضوع فروش سوخت در آب‌های بین المللی با نرخ جهانی بین استان‌ها و به‌ویژه استان‌های مرزی افزایش پیدا کرد.
او افزود: طبیعتا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از لحظه چند نرخی شدن ارز این موضوع را تا حدودی پیش بینی می‌کرد و با کارشناسان و همکاری نیرو‌های مرزبانی و سپاه پاسداران وارد عمل شدیم.
هندیانی گفت: باتوجه به همکاری‌های این نهاد موفق به کاهش ۵ تا ۶ میلیون لیتر قاچاق شدیم و در نهایت فعلا با توجه به اتفاقات اخیر ارزی برآورد‌ها نشان می‌دهد، همچنان ۸ میلیون لیتر سوخت از کشور به صورت قاچاق خارج می‌شود.
البته سردار مویدی، دبیر ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز در پاسخ به سوالی ضمن تایید کاهش میزان قاچاق سوخت اظهار کرد: قاچاق سوخت دلایل مختلفی از جمله نحوه نظارت بر مصرف و همچنین قیمت این کالاها دارد که وزارت نفت با راه اندازی سیستم سوخت رسانی با کارت اقدام خوبی برای جلوگیری از هدر رفت منابع را در پیش گرفته است، امیدواریم برای قیمت سوخت های مختلف نیز تجدید نظراتی صورت گیرد.
کارت سوخت منجر به صرفه جویی ۱۰۰ میلیارد دلار در مصرف سوخت می‌شود
احمد جانجان کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به صدور کارت سوخت و جلوگیری از قاچاق بنزین، گفت: در دولت قبل با به کارگیری کارت سوخت در مصرف بنزین، طی ۸ سال ۱۰۰ میلیارد دلار صرفه جویی شد و این بحث کار کارشناسی شده ای به نظر می رسد و از مجموع این ۱۰۰ میلیارد، ۷۵ میلیارد از محل صرفه‌جویی و ۲۵ میلیارد تومان از محل واردات کمتر سوزاندیم. همچنین در دولت نهم و دهم سالانه حدود ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار صرفه جویی سوخت مشهود بود.
رصد موشکافانه مصرف بنزین با استفاده از کارت سوخت / وزارت نفت به دنبال مصارف مشکوک افراد
کوروش کرم پور حقیقی دبیر کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی در خصوص نتیجه بدست آمده استفاده از کارت سوخت در سال‌های گذشته اظهار کرد: در گذشته کارت سوخت وجودی فعال داشت و به طور معمول در جایگاه‌ها از آن استفاده می‌شد، این امر مدتی به صورت غیر فعال تبدیل شد و میزان مصرف سوخت هر خودرو از دسترس سیستم بهینه سازی سوخت خارج شده بود. حال با ورود مجدد کارت سوخت به چرخه سوخت گیری می توان میزان استفاده سوخت هر خودرو را با استفاده از کارت هوشمند شخصی مورد بررسی قرار داده و از استفاده بی رویه و مشکوک آن جلوگیری کرد.
او ادامه داد: هدف اصلی استفاده از کارت سوخت چگونگی مصرف و مدیریت سوخت است؛ ابتدای امر باید فکری به حال نهادیه سازی فرهنگ استفاده از هر نوع سوخت بویژه بنزین کرد سپس به سراغ میزان و سقف استفاده از سوخت پرداخت.
کرم پور با اشاره به اینکه مقابله با معضل قاچاق یکی از اهداف احیای کارت سوخت در کشور است، بیان کرد: تمهیدات لازم برای مقابله با قاچاق سوخت بررسی شده است و به زودی عملی می‌شود.
دبیر کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: هم اکنون سامانه‌ی تعریف شده برای کارت سوخت کامل‌ترین نوع سامانه است، چرا که در این سامانه بیشترین اشکالات و موانع پیش روی دارندگان کارت سوخت در نظر قرار گرفته است.
می توان میزان مصرف سوخت را بدون اعمال سهمیه بندی مدیریت کرد
محمد علی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک با اشاره به آثار مثبت کارت سوخت در اقتصاد و انرژی ایران گفت: در شرایط فعلی که مصرف سوخت کشور حتی در برخی فصول به بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز می‌رسد یکی از بهترین روش‌ها، استفاده اجباری از کارت سوخت شخصی برای مصرف بنزین است.
او در ادامه گفت: شاید این موضوع مطرح شود که کارت سوخت بدون سهمیه بندی مفهومی ندارد، اما این صحیح نیست، زیرا وزارت نفت و شرکت پخش و پالایش فرآورده های نفتی ایران با سیستم عامل‌های قدرتمندی می‌توانند میزان مصرف سوخت افراد را در روز با استفاده از کارت سوخت بررسی کنند و در صورت استفاده بیش از حد، برخورد لازم را داشته باشند.
به گفته خطیبی در وهله اول هدف اصلی وزارت نفت کنترل و به صفر رساندن قاچاق سوخت از مرزهاست و در مرحله بعدی به سمت بهینه سازی مصرف سوخت حرکت خواهد کرد.
نماینده اسبق ایران در اوپک گفت: در بازه زمانی که کارت سوخت استفاده می‌شد شاهد کاهش قابل توجه واردات بنزین به کشور بودیم بطوریکه شاید در سال تنها چند محموله وارد کشور شد.
در نهایت باید مصرف کارت سوخت شخصی را در تمام شهرها بویژه کلانشهر های به عنوان یک تیغ برنده هم برای قاچاقچیان و همچنین افرادی که فروش بنزین با نرخ های متفاوت در بزرگراه ها را منبعی برای سودآوری تلقی کرده اند دانست. بنزین و سایر سوخت های کشور نیز مانند سایر کالاهای مصرفی باید به موقع و در زمان نیاز استفاده و از احتکار آن در مکان های مختلف پرهیز کرد.
البته با ورود کارت سوخت به چرخه سوخت گیری کشور قطعا شاهد نظارت دقیق وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران بر مصارف مشکوک خواهیم بود. اما باید منتظر ماند و دید جامعه تا چه میزان برای پاسداری از سرمایه عظیم و هرچند پایان پذیر تلاش خواهد کرد.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: