تک نرخی شدن نرخ ارز دردی از اقتصاد ما را دوا می‌کند؟

تک نرخی شدن نرخ ارز، از مهمترین مسائلی است که در ماه‌های اخیر از سوی مسئولان و کارشناسان مربوطه به آن اشاره می‌شود و برخی نیز تک نرخی شدن را راهی برای مقابله با گران فروشی نیز عنوان می‌کنند.محمدرضا تابش عضو شورای پول و اعتبار در این رابطه می‌گوید: «ما ظرفیت‌های زیادی داریم که با استفاده از آن‌ها می‌توانیم ارز فراوانی را عاید کشور کنیم تا کشور از این نوسانات نجات پیدا کند. اقتصاد ما هم از ابتدا تاکنون نشان داده که قیمت ارز باید یکی باشد و اگر دولت می‌خواهد موفق باشد باید بر مبنای یک قیمت ارز که واقع بینانه است کشور را اداره کند؛ همچنان که دولت آقای خاتمی هم زمانی بهترین کارنامه را بعد انقلاب پیدا کرد که ارز تک نرخی شد.»

کامران ندری یکی از کارشناسان حوزه پولی و مالی در گفت و گو با جامعه ایرانی اعلام کرد که  چند نرخی بودن نرخ ارز از مشکلات اساسی اقتصاد کشور ما است که باید برای آن به دنبال راه حل بود.

ندری در خصوص احتمال تک نرخی شدن نرخ ارز گفت: چند نرخی بودن یکی از مشکلات اقتصاد ماست. این چند نرخی بودن مهمترین مسائلهای که ایجاد میکند رانت است. کسانی که می‌توانند ارز را با نرخ ارزان تهیه کنند انگیزه فعالیت مولد ندارند و به دنبال این هستند که ارز ارزان را به دست بیاورند و در بازار آزاد به نرخ بالاتر بفروشند و از امتیازهای ارز ارزان استفاده کنند؛ لذا غیر از این که این نوع تخصیص ارز مناسب نیست، چون ارز منبع ارزشمندی در شرایط تحریمی برای اقتصاد کشور است. این ارز ارزانی که با مداخله دولت وجود داشت تفاصا برای این ارز را افزایش میدهد.

عضو پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: این برای فعالیتهای تولیدی نیست بلکه برای این است که از مابه التفاوت نرخ بازار آزاد و رسمی سود ببرند. این مهمترین مشکل سیستم چند نرخی است که در چند ماه گذشته با تمهیدات بانک مرکزی و آزاد سازی نرخ در بازار نیما صورت گرفت و اجازه دادند معامله گران در بازار نیما نرخ را بر اساس مکانیزم بازار و عرضه و تفاضا روی آن به توافق برسند. این مشکل مرتفع شد و باعث شد نرخ کاهش یابد.

این کارشناس با بیان اینکه نرخ بازار نیما روند سعودی و نرخ آزاد روند نزولی داشته اند، تصریح کرد: این مسئله از این جهت اهمیت دارد که قسمت‌های مختلف در بازار، خود را با نرخ بازار آزاد تعدیل میکند و در بلند مدت این نرخ مهم بود، اما اکنون که نرخ بازار آزاد نزولی شده نرخ تورم ماهانه نیز کاهش یافت. اگر نرخ تورم تیر را با اردیبهشت مقایسه کنید فرایند کاهشی داشته است و فرایند یکسان سازی نرخ ارز در این نزولی شدن نرخ تورم ماهانه تا حدودی موثر بوده است.

ندری با اشاره به اینکه عوامل دیگری مانند شوک خارجی که ممکن است به یک باره به صورت غیر قابل پیش بینی وارد شود نیز مهم است، گفت: اگر در صادرات و واردات با مشکلات بیشتری مواجه شوید این میتواند شوک جدیدی را به اقتصاد وارد کند که نمیدانیم در پی آن چه اتفاقی رخ می‌دهد، گرچه گفته میشد تحریمها به انتهای اثر گذاری خود رسیده، اما باز هم ممکن است یک اتفاق غیر منتظره و یا یک درگیری نظامی ورق را برگرداند. البته از بحث نقدینگی نباید غافل شد، ما همیشه شاهد محرک تورمی در اقتصاد مان هستیم که ربطی به امسال هم ندارد و آن رشد نقدینگی است.

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: اگر بتوان ارز ۴۲۰۰ را حذف کرد در پایین آمدن نرخ بازار آزاد بسیار موثر است. ظاهرا تصمیمی در رابطه با ارز ۴۲۰۰ که به کالاهای اساسی تعلق یافته گرفته نشده است و کماکان دولت قصد دارد این ارز را به کالاهای اساسی تخصیص دهد. البته باید بگویم این طرح متوقف نشده، ولی اولویتهای دیگری وجود دارد که دولت را مجبور کرده مشغول حل کردن این اولویتها باشد.

ندری با بیان اینکه می‌دانیم این طرح اولویت اول اقتصاد کشور نیست، یادآور شد: این طرح پیش زمینههایی را لازم دارد از جمله مهار تورم! اگر تورم را کنترل نکنند حذف صفر هم دردی را دوا نمیکند که در پی آن افزایش تورم و افزایش قیمتها را خواهیم داشت که شما را مجبور میکند بازهم اصلاح پولی داشته باشید و صفرهای جدیدی را حذف کنید.
در حال حاضر درست است که با افزایش تورم روبه رو بوده‌ایم، اما واحد پول رایج مشکل خاصی برای فعالیت اقتصادی ایجاد نکرده است و مردم خودشان یک صفر را حذف کردند و واحد را از ریال به تومن کردند و از گذشته هم همینگونه بوده است. در نتیجه این صفرها روند سخت و غیر قابل تحملی را برای اقتصاد ایجاد نکرده است. معتقدم اگر حذف صفرها بعد از اصلاحات اساسی در نظام پولی و بانکی انجام شود اثر بخشی بیشتری خواهند داشت.