هفته ملی بدون دخانیات که از راه می‌رسد، اعتراض‌های مسئولان وزارت بهداشت و دست اندرکاران سلامت مردم به هوا بلند می‌شود که جلوی خطرات مصرف مواد دخانی را بگیرید. اما، آنچه در پایان این هفته باقی می‌ماند، گلایه‌ها و دلخوری‌هایی است که به جایی نمی‌رسد و مافیای دخانیات با قدرت هرچه تمام، می تازد.
هشدارهای مسئولان نظام سلامت و جامعه پزشکی، حکایت از این واقعیت دارد که آمار مصرف سیگار و قلیان در کشور نگران کننده است، به طوری که شاهد افزایش اقبال دختران به مصرف قلیان هستیم و سن مصرف سیگار در مردان نیز کاهش یافته است و حالا برخی دانش آموزان دبستانی هم تجربه مصرف سیگار دارند. این در حالی است که عوارض دود دست دوم نیز کمتر از مصرف سیگار و قلیان نیست. یعنی، والدینی هستند که بدون هیچ مشکلی در خانه و نزد کودکان خود، سیگار و قلیان می کشند و دود آن را وارد ریه‌های فرزندانشان می‌کنند.
شاید اولین تصور از عوارض مصرف سیگار و قلیان، ابتلاء به سرطان ریه باشد و اینکه این بیماری چقدر می‌تواند خطرناک و مرگ آور باشد. اما، مصرف کنندگان سیگار و قلیان، گوش به این حرف‌ها نمی‌دهند و می‌بایست راهکارهای کنترلی قوی‌تر برای مقابله با مصرف دخانیات در کشور در پیش گرفت.
اصغر سلیمی سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس، از دخانیات به عنوان عامل اصلی بسیاری از بیماری‌های کشنده از جمله بیماری‌های قلبی، تنفسی و سرطان‌ها نام می‌برد و می‌گوید: سابقه مصرف دخانیات در میان جوانان یکی از مهم‌ترین علل بروز سکته در سنین پایین است.
وی با بیان اینکه صدا و سیما در مبارزه با مصرف دخانیات عملکرد ضعیفی داشته است، می‌افزاید: البته همگان معتقدیم که این موارد به تنهایی بازدارنده نبوده و باید همه دستگاه‌های نظارتی و اجرایی به این موضع یکپارچه و هدفمند ورود کنند.
سلیمی با اعلام اینکه امسال در کنوانسیون جهانی کنترل دخانیات، بدترین نمره مالیات به سیگار در دنیا به ایران داده شده است، می‌گوید: افزایش مالیات دخانیات در برنامه ششم توسعه و بودجه سنواتی اشاره شده است، اما بنده معتقدم این افزایش نسبت به تورم و رشد قیمت کالاهای اساسی بسیار ناچیز بوده و تأثیرگذاری چندانی هم نخواهد داشت.
وی با اعلام اینکه تعداد کارخانه‌های دخانیات از سال ۹۴ تقریباً دو برابر شده است، می‌افزاید: علت اصلی آن، سودآوری قابل توجه صنعت دخانیات است، از طرفی احداث این مجموعه‌ها اشتغالزایی بسیار خوبی داشته است اما صرف این موضوع نباید مانع افزایش مالیات و نظارت بر این کارخانه‌ها شود. اگر بر صنعت دخانیات نظارت و کنترل کافی صورت نگیرد، تعداد کارخانه روز به روز افزایش پیدا کرده و مبارزه، ساماندهی و نظارت بر این کارخانه‌ها با سختی همراه خواهد شد.
سلیمی با اشاره به افزایش مصرف قلیان و سیگار در میان دختران و زنان، می‌گوید: قیمت پایین و دسترسی راحت به دخانیات باعث افزایش مصرف سیگار و قلیان در میان جوان‌ها شده است.
محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات، می‌گوید: یک صنعت را مثال بزنید که در عرض ۲ سال، کارخانجات آن ۲ برابر شده باشد. در سال ۹۴، ۹ کارخانه تولید سیگار داشتیم و در سال ۹۶، این تعداد به ۱۷ کارخانه رسیده است. تنها صنعتی که تولید آن دو برابر شده است، سیگار و توتون است. به این معنا که با افزایش تولید، سود بیشتری نیز نصیب تولید کنندگان می‌شود. سود تولید نیز حاصل مصرف بیشتر است. به طوری که مصرف قلیان در دختران چند برابر شده و نوجوانان نیز بیش از گذشته سیگار مصرف می‌کنند.
وی با عنوان این مطلب که قانون و آئین نامه برای مبارزه با دخانیات زیاد داریم اما هیچکدام از قوانین در اصناف و وزارت صمت اجرا نمی‌شود، می‌افزاید: از سال ٨۵ عضو معاهده و کنوانسیون جهانی کنترل دخانیات هستیم که مانند معاهده انرژی هسته‌ای است و به صورت مداوم مسئولان جهانی پیروی از کنوانسیون را در ایران بررسی می‌کنند و امسال بدترین نمره مالیات به سیگار در دنیا را به ایران دادند و بر طبق این کنوانسیون، به اندازه ٧٠ درصد قیمت خرده فروشی هر پاکت سیگار، باید مالیات اخذ شود در حالی که متأسفانه در این زمینه عملکرد خوبی نداریم.
مسجدی با بیان اینکه روزانه ٢٠ میلیارد تومان خرج سیگار می‌شود، می‌گوید: سالی ١٠٠ هزار میلیارد تومان خرج سیگار می‌شود و بزرگ‌ترین خطر ابتلاء به فشارخون بالا، مصرف دخانیات است و خطر سکته قلبی تا ٢ برابر با مصرف دخانیات افزایش پیدا می‌کند.
دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات، با اشاره به مصرف قلیان در کشور، می‌افزاید: برخی نمایندگان مجلس استفساریه خارج شده قهوه خانه از شمول اماکن عمومی را امضا کردند، در حالی که نمایندگان مجلس باید از قانونی که خودشان تصویب کرده‌اند، حمایت کنند و نقایص آن را برطرف کنند. زیرا، این بهانه که تعطیلی قهوه خانه‌ها منجر به زیرزمینی شدن فعالیت آنها می‌شود، قابل قبول نیست.
دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به تخصیص ارز دولتی به واردات کاغذ سیگار و توتون، می‌گوید: دولت در پنج ردیف اول تخصیص ارز رسمی، واردات کاغذ سیگار و توتون را قرار داده است و این موضوع کار درستی نیست، مراجع عظام نیز نسبت به این موضوع انتقاد داشته و اذعان دارند که این اقدام، صحیح نیست.
اختصاص ارز دولتی و نیمایی برای سیگار، حکایت از یک رانت و مافیای قوی در بازار دخانیات دارد که می‌تواند برای کالایی که سلامت مردم را به شدت تهدید می‌کند، ارز بگیرد. همان طور که علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت، عنوان داشته است؛ این وزارتخانه برای گرفتن ارز دارو، کلی زحمت متحمل می‌شود، در حالی اختصاص ارز برای مواد دخانی، هیچ توجیه منطقی ندارد.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: