دوم اردیبهشت ۹۸ بود که اسحاق جهانگیری، معاون اول ریاست جمهوری از ارسال لایحه‌ای به مجلس شورای اسلامی برای اعطای تابعیت از مادر ایرانی به فرزندان خبر داد. به موجب این لایحه، فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، تا قبل از ۱۸ سالگی به درخواست مادر و پس از ۱۸ سالگی به درخواست خودشان می‌توانند تقاضای تابعیت ایرانی نموده و شناسنامه ایرانی دریافت کنند.
بر اساس آمارهای منتشر شده در سال ۹۶ بیش از ۳۰ هزار زن ایرانی با مردان افغانستانی در این کشور ازدواج کرده‌اند اگر به این تعداد آمارهای غیررسمی را هم بیفزاییم تعداد ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی بیشتر خواهد شد. چراکه بسیاری از این ازدواج‌ها در هیچ محضری ثبت نشده‌اند.
بی‌هویتی یک میلیون فرزند مادر ایرانی
به دلیل فقدان آمار رسمی و صرفاً طبق گفته‌های مسئولان مختلف، ۲۰۰ هزار تا ۱ میلیون فرزند حاصل از این ازدواج‌ها در کشور وجود دارد. این کودکان از حقوق اولیه شهروندی، خدمات آموزشی، خدمات درمانی، واکسن، کمیته امداد، دریافت یارانه و… نیز محروم هستند که این موضوع منجر به تشدید فقر اقتصادی در این قشر می‌شود.
در همین رابطه محمد کاظمی، عضو کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس با بیان اینکه به واسطه لایحه دولت بحران بی‌هویتی در بین فرزندان مادر ایرانی از بین خواهد رفت، گفت: «لایحه اعطای تابعیت به فرزندان مادر ایرانی در کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس تصویب شده است، امیدواریم در صحن مجلس هم رأی بیاورد. ازجمله مزایای این لایحه دادن شخصیت و هویت به فرزندان مادر ایرانی است. به واسطه این لایحه آن‌ها قادر خواهند بود از امکاناتی نظیر، داشتن شناسنامه، آموزش و پرورش و … استفاده کنند. به اعتقاد بنده در صحن مجلس هم نمایندگان به آن رأی مثبت می‌دهند و تصویب می‌شود».
اعطای تابعیت به فرزندان مادر ایرانی اقدامی ارزشمند است
سید ناصر موسوی لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم در این خصوص اظهار داشت: «شاهد آن هستیم که در کشور تعداد زیادی از زنان و دختران ایرانی با اتباع خارجی ازدواج کرده‌اند و درحال حاضر فرزندان آن‌ها فاقد هویت هستند و از این لحاظ ضربه سنگینی خورده‌اند.
در بسیاری از موارد فرزندان مادر ایرانی اجازه تحصیل و بهره‌مندی از امکانات کشور را ندارند. لذا این وضعیت ظلم در حق آن بچه محسوب می‌شود و اعطای تابعیت به این فرزندان کار ارزشمندی به شمار می‌رود».
لایحه اعطای تابعیت به فرزندان مادر ایرانی کارشناسی و پسندیده است
حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس با بیان اینکه امیدوارم این لایحه در صحن علنی مجلس رأی آورد، گفت: «این لایحه در کمیسیون به تصویب رسید و قرار است در صحن علنی نیز مطرح شود. درحال حاضر این افراد به دلیل نداشتن تابعیت، نمی‌تواند به مدرسه بروند در حالی که آن‌ها در ایران زندگی می‌کنند و مادر ایرانی دارند، تعصب ایرانی‌گری هم دارند».
وی در ادامه افزود: «در کل این لایحه، کارشناسی و پسندیده است. ما در کمیسیون تصویب کردیم افرادی که مادر ایرانی دارند حال چه در داخل به دنیا آمده‌اند چه در خارج ایران، می‌تواند تا قبل از ۱۸ سالگی به درخواست مادران‌شان تابعیت ایرانی بگیرند. لذا بنده فکر می‌کنم این مصوبه در صحن مجلس هم رأی بیاورد».
مادران ایرانی به فرزندان خود تابعیت می‌دهند
الهیار ملکشاهی، رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس هم در این باره گفت: «درباره تابعیت فرزندان مادران ایرانی گفت: ما این موضوع را در کمیسیون تصویب کردیم و قرار است وارد صحن شود. طبق آنچه در کمیسیون به تصویب رسید، صرف داشتن مادر ایرانی باعث می‌شود افراد بتوانند در سن ۱۸ سالگی درخواست تابعیت بدهند. پیش از ۱۸ سالگی هم مادرشان می‌تواند این درخواست را بدهد».
در پایان لازم است ذکر شود. تجربه چند دهه گذشته حاکی از آن است که نمی‌توان مانع رخ دادن ازدواج زنان ایرانی با مردان افغانی و ازدیاد نسل آن‌ها شد. در همین رابطه لایحه‌ای که دولت به مجلس ارسال کرده، اقدامی مثبت و روبه جلو بوده است. از همین رو امیدواریم نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصمیم درستی در این زمینه گیرند.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: