محدودیت‌های مکانیسم جدید اروپا برای نجات برجام

جامعه ایرانی– اعلامیه بلوک اروپا در مورد مکانیسم مالی جدید بیانگر تمایل آن به متوقف کردن دولت ترامپ از غرق کردن توافق هسته‌ای است، اما کارشناسان این سؤال را مطرح می‌کنند که این مکانیسم چطور می‌تواند از تحریم‌های آمریکا بگریزد.

به گزارش جامعه ایرانی به نقل از وال استریت ژورنال، اعلامیه اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه یک کانال پرداخت ویژه برای حفظ روابط تجاری با ایران راه‌اندازی کرده، یک پیام آشکار را به تهران و واشنگتن مخابره می‌کند: اروپا مصمم است که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را نجات دهد.

این کانال پرداخت مالی ویژه برای تقویت کسانی در ایران در نظر گرفته شده که استدلال می‌کنند تهران باید به مفاد برجام پایبند باشد. مقامات ایرانی ماه‌ها است که هشدار می‌دهند اگر جریان مزایای اقتصادی توافق هسته‌ای متوقف شود، آن‌ها هم مانند دولت ترامپ از آن خارج می‌شوند.

بر اساس توافقی که دوم مهرماه از سوی فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام شد، این بلوک با سایر طرف‌های برجام توافق کرده که نهاد قانونی را برای تسهیل مبادلات مالی قانونی با ایران راه‌اندازی کند و این اقدام شرکت‌های اروپایی را قادر به ادامه تجارت با ایران خواهد کرد. این سازوکار ویژه به روی تمامی کشورهای دیگر، از جمله روسیه و چین که بخشی از مذاکرات هسته‌ای بودند نیز باز خواهد بود.

این مکانیسم تلاش‌های واشنگتن برای منزوی کردن دیپلماتیک تهران را پیچیده خواهد کرد. بااین‌حال اکثر کارشناسان حوزه تحریم معتقدند که این مکانیسم تأثیر چندانی در کاهش فشار اقتصادی آمریکا بر رژیم ایران ندارد و باعث نمی‌شود شرکت‌های اروپایی واردات نفت ایران را رها کنند و همین مسئله محدودیت‌های اتحادیه اروپا در تلاش برای ممانعت از غرق شدن این توافق توسط آمریکا را برجسته می‌کند.

هنوز جزئیات دقیق عملکرد این مکانیسم مشخص نیست. سخنگوی کمیسیون اروپایی پیش از این اعلام کرد که نه تاریخ دقیق اجرای این کانال پرداخت مالی و نه چگونگی فعالیت آن اعلام نمی‌شود. بحث‌های فنی نیز در این زمینه ادامه خواهد داشت.

مقامات اروپایی ماه‌ها است که به دنبال راه‌هایی برای بی‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا هستند که پس از تصمیم ماه می ترامپ برای خروج از توافق، در دو مرحله اجرایی می‌شوند. واشنگتن شش ماه به کشورهای سراسر جهان فرصت داد که واردات نفت خود از ایران را متوقف کنند. او در سخنرانی سازمان ملل خود نیز از آن‌ها خواست که خرید نفت ایران را به طور اساسی کاهش دهند.

شرکت‌های بزرگ اروپایی علیرغم وعده مقامات اروپایی مبنی بر اینکه در حال کار روی یک راه‌حل جامع هستند، خروج از بازار ایران و پایان دادن به قراردادهای خود با جمهوری اسلامی را در دستور کار قرار داده‌اند. خطر از دست دادن دسترسی به اقتصاد ۲۰ تریلیون دلاری آمریکا و جدا شدن از سیستم مالی غربی برای آن‌ها بسیار سنگین است. اقتصاد ایران در عوض به دلیل تحریم‌های آمریکا با مشکلات بسیاری روبرو است.

حتی بدون وجود جزئیات کافی در مورد سیستم مالی جدید اروپایی، کارشناسان تحریم در هر دو سوی توافق ۲۰۱۵ می‌گویند هرگونه مکانیسم جدید در برابر تحریم‌های آمریکا آسیب‌پذیر خواهد بود. آن‌ها همچنین نسبت به ادعای فدریکا موگرینی مبنی بر اینکه این ابزار جدید می‌تواند روند واردات نفت اروپا را تسهیل کند، تردید دارند.