حمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری در تشریح گزارش کمیسیون متبوعش درخصوص سوال قاضی پور و فرهنگی مبنی بر اینکه چرا در سطح بندی و اجرای برنامه آمایش آموزش عالی برخی دانشگاه های معتبر کشور را در مراکز استان ها و برخی شهرستان های محلی اعلام کرده اند، گفت: پس از استماع اظهارات طرفین و نظر به عدم اقناع نماینده سوال کننده از پاسخ ارائه شده وزیر، کمیسیون قلمرو سوال را ملی تشخیص داده و مستند به بند ۳ ماده ۲۰۹ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی گزارش سوال جهت اعلام وصولدر اولین جلسه ارائه کرد.
وزارت علوم در ساماندهی آموزش عالی کشور درست عمل کرده است
منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در نشست علنی امروز در پاسخ به سوال نادر قاضی پور و محمدحسین فرهنگی گفت: موضوع سوال، وزارت علوم با استناد به قانون برنامه ششم توسعه و هم در مصوبه ۷۷۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی که در اواخر اسفند ۹۴ مصوب شده موظف به ساماندهی آموزش عالی کشور شده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: این بحث در سال ۹۵ به طور کلی و جدی شروع شده و در چندین راهبرد که یکی از این راهبردهای بحث ساماندهی آموزش عالی به منظور ارتقای کیفی است، که در آن چندین آیتم اجرایی وجود دارد که از جمله آن برای مناطق مختلف کشور برای حوزه آموزش عالی دسته بندی هایی از جمله منطقه بندی و علاوه بر آن به هدایت آموزش عالی و دانشگاه های کشور به سمت تاثیرگذاری مستقیم در توسعه منطقه ای و ملی و تحت عنوان ماموریت گرایی برای دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی قید شده است.
این عضو کابینه دولت دوازدهم افزود: هر دانشگاهی که ظرفیت و توان علمی کافی برای انجام مأموریت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را داشته باشد از سوی وزارت علوم مورد حمایت قرار می‌گیرد و در برنامه ساماندهی آموزش عالی، حمایت از دانشگاه‌های کوچک که از مأموریت محلی برخوردار هستند نیز مورد توجه قرار گرفته است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: مأموریت محلی هر دانشگاه باعث می‌شود که دانشگاه در آن منطقه نقش تأثیرگذاری داشته باشد و اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی را درگیر حل مسائل منطقه‌ای و محلی کنند.
غلامی تصریح کرد: در اکثر دانشگاه‌های کوچک کشور اساتید جوان، خبره و دانشمند داریم و از این ظرفیت‌ها باید برای حل مشکلات استفاده کرد و وزارت علوم نیز از این مأموریت‌ها حمایت می‌کند در صورتی که مسئولان استانی متوجه شوند که یک دانشگاه علیرغم اینکه اصطلاحاً دانشگاه جدید التأسیس باشد اما می‌تواند در حل مسائل منطقه‌ای نقش بسزایی داشته باشد، این دانشگاه را مورد حمایت قرار می‌دهند در هر صورت نگاه محدودسازی برای دانشگاه‌های کوچک وجود ندارد و در ساماندهی مسائل وزارت علوم از تمامی ظرفیت‌ها برای ارتقاء کیفی عملکرد دانشگاه‌ها استفاده می‌شود.
این عضو کابینه دولت دوازدهم افزود: هر دانشگاهی که ظرفیت و توان علمی کافی برای انجام مأموریت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را داشته باشد از سوی وزارت علوم مورد حمایت قرار می‌گیرد و در برنامه ساماندهی آموزش عالی، حمایت از دانشگاه‌های کوچک که از مأموریت محلی برخوردار هستند نیز مورد توجه قرار گرفته است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: مأموریت محلی هر دانشگاه باعث می‌شود که دانشگاه در آن منطقه نقش تأثیرگذاری داشته باشد و اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی را درگیر حل مسائل منطقه‌ای و محلی کنند.
غلامی تصریح کرد: در اکثر دانشگاه‌های کوچک کشور اساتید جوان، خبره و دانشمند داریم و از این ظرفیت‌ها باید برای حل مشکلات استفاده کرد و وزارت علوم نیز از این مأموریت‌ها حمایت می‌کند در صورتی که مسئولان استانی متوجه شوند که یک دانشگاه علیرغم اینکه اصطلاحاً دانشگاه جدید التأسیس باشد اما می‌تواند در حل مسائل منطقه‌ای نقش بسزایی داشته باشد، این دانشگاه را مورد حمایت قرار می‌دهند در هر صورت نگاه محدودسازی برای دانشگاه‌های کوچک وجود ندارد و در ساماندهی مسائل وزارت علوم از تمامی ظرفیت‌ها برای ارتقاء کیفی عملکرد دانشگاه‌ها استفاده می‌شود.
قاضی‌پور: چرا برخی دانشگاه‌های معتبر کشور محلی اعلام شد؟
نادر قاضی‌پور در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی در تشریح سوال خود و محمدحسین فرهنگی نمایندگان محترم تبریز، اسکو و آذرشهر از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد: خلاصه سوال در خصوص این است که چرا در سطح‌بندی و اجرای برنامه آمایش آموزش عالی (طرح آمایش) برخی دانشگاه‌های معتبر کشور را در مراکز استان‌ها و برخی شهرستان‌ها، محلی اعلام کردید.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امروز زمان رجوع به استفاده از توان داخلی برای حل مسائل و مشکلات کشور است، تصریح کرد: لازمه تحقق این مسئله افزایش کارایی دانشگاه‌ها و حوزه آموزش عالی کشور است که طبق اعلام وزارت علوم، امروز این وزارتخانه مشغول اجرای طرح آمایش آموزش عالی است.
وی ادامه داد: دانشگاه‌های کشور امروز وظیفه مأموریتی خاص خود را به عهده دارند و شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف توزیع عادلانه منابع و ایجاد فرصت‌های برابر و همچنین استفاده از نیروهای متخصص، مورد نیاز، اهداف عالیه نظام آموزش عالی را پیاده سازی کند اما طرح آمایش وزارت علوم باعث شده است که نه تنها این اهداف اجرا نشود بلکه دقیقا در جهت عکس این اهداف اقدام صورت گیرد.
این نماینده مردم در مجلس دهم افزود: با مجوز وزارت علوم، دانشگاه‌های تهران و شریف در کیش شعبه احداث می‌کنند تا از دانشجویان خارجی برای پیشبرد اهداف کشور استفاده کنند ولی نتیجه آن حضور فرزندان مسئولین و ثروتمندان در این دانشگاه‌ها بدون هیچ‌گونه پشتوانه علمی شده است.
قاضی‌پور خطاب به غلامی وزیر علوم گفت: وزارت علوم باید پاسخگوی این ابهامات باشد که چرا با وجود تصویب مصوبه آموزش عالی در سال۹۴ تاکنون هیچ گزارش مستندی در خصوص اجرای این مصوبه به نهادهای بالادستی ارائه نشده است و همچنین در این مصوبه ابهامات بسیاری وجود دارد.
وی یادآور شد: بر اساس طرح آمایش وزارت علوم مناطق آموزش عالی کشور به ۱۰ منطقه تقسیم شده است تا امور وزارت علوم از حالت متمرکز خارج و منطقه‌ای شود ولی در همین مدت سوال این است که چه اقدامی در راستای محلی شدن و استانی شدن دانشگاه‌ها صورت گرفته است و همچنان تمامی امور در ستاد وزارت علوم در پایتخت و در ساختمان شیشه‌ای وزارت علوم انجام می‌گیرد.
قاضی‌پور افزود: مگر قرار نبود با این منطقه‌بندی خود مناطق برای خودشان تصمیم بگیرند؛ همچنین محلی اعلام کردن بسیاری از دانشگاه‌های بزرگ و حیاتی کشور ضربه مهلکی به سیستم آموزش عالی کشور وارد کرده است به طوری که محلی اعلام کردن دانشگاه صنعتی ارومیه که تعداد زیادی دانشجوی دکترا دارد و بین ۳۰ دانشگاه صنعتی کشور رتبه ۱۱ را در اختیار دارد، محلی اعلام کرده‌اید و با این تصمیم دانشگاه‌های مهم استان‌ها را تضعیف می‌کنید.
وی ادامه داد: کنار هم قرار دادن دانشگاه‌هایی در استان کرمان، هرمزگان و بوشهر به هیچ عنوان منطقی نیست چرا که از لحاظ اقلیم، فرهنگ و حتی شرایط آموزش عالی با هم تفاوت دارند ولی با منطقه‌ای کردن دانشگاه‌ها این تصمیم در وزارت علوم اتخاذ شده است.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی افزود: چگونه برخی از دانشگاه‌های صنعتی که در حال حاضر از کل کشور دانشجو می‌پذیرد به عنوان دانشگاه محلی شناخته می‌شود، این دانشگاه که مأموریت‌های ملی دارد چرا به عنوان دانشگاه محلی معرفی می‌شود.
قاضی پور با بیان اینکه با محلی اعلام شدن دانشگاه‌های بزرگ بسیاری از رشته‌های های‌تک و نوین در دانشگاه‌های صنعتی تعطیل خواهد شد، یادآور شد: در حالی که بر اساس برنامه‌های توسعه همین رشته‌ها است که موجب ارتقاء علمی کشور را در منطقه و جهان رقم می‌زند.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی خطاب به وزیر علوم، اظهار داشت: سوال دیگر این است که با محلی اعلام شدن دانشگاهی مثل دانشگاه ارومیه تکلیف اعضای هیئت علمی این دانشگاه که تعطیل خواهد شد چه می‌شود؟، با محلی اعلام کردن دانشگاه‌های بزرگ، هزاران استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی از کار بیکار خواهند شد.
وی افزود: آیا محلی اعلام شدن دانشگاه‌های مراکز استان‌ها منجر به تضعیف دانشگاه‌های مراکز استان‌ها می‌شود یا خیر و آیا این تصمیم منجر به مهاجرت دانشجویان به مناطق برخوردار خواهد شد.
این نماینده مردم در مجلس دهم تصریح کرد: ما باید سعی کنیم سطح علمی دانشگاه‌های کشور را به یکدیگر نزدیک کنیم نه اینکه با اقدامات انجام شده فاصله دانشگاه‌های برخی مراکز استان را با دانشگاه‌های پایتخت افزایش دهیم.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: در حال حاضر مسئولان وزارت علوم آمار می‌دهند بسیاری از پایان‌نامه‌های دانشجویان کاربردی نیست، آیا با محلی کردن دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه صنعتی ارومیه این مشکل حل خواهد شد.
قاضی پور اضافه کرد: نظام منطقه‌بندی دانشگاه‌ها نباید به گونه‌ای باشد که به توسعه‌مند شدن مناطق توسعه یافته بینجامد و مناطق محروم نیز محروم‌تر شوند ولی این تصمیم وزارت علوم این شکاف را ایجاد خواهد کرد.
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی نظام دانشگاهیکشور با مشکلات عدیده ای روبرو است، گفت: این مشکلات چه در حوزه فارغ‌التحصیلان و چه در حوزه علم و پژوهش بسیار افزایش یافته و امروز حال نظام دانشگاهی خوب نیست از طرف دیگر در حوزه پژوهش در شرایط کنونی با بحران مقاله‌نویسی روبرو هستیم و عملاً بیت‌المال در حال حیف شدن است.
قاضی‌پور گفت: امروز وضعیت تربیت نیروی انسانی در کشور خوب نبوده و فارغ‌التحصیلان بیکار هستند و یا شاغلان در شغل‌های مرتبط با تحصیلات خود فعالیت نمی‌کنند از این رو در شرایط کنونی وزارت علوم باید نسبت به بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها مسئولیت‌پذیر باشد حال این سوال پیش می‌آید که چرا بودجه دانشگاه‌ها بر اساس عملکرد آنها توزیع نمی‌شود. آمارها نشان داده که بودجه کمتر نصیب اقشار پایین جامعه و کارگران می‌شود.
وی ادامه داد: از طرف دیگر بر اساس آمارها ۵۰ درصد جوان‌ها به سمت تحصیل در مراکز آموزش عالی سوق داده می‌شوند و بقیه تحصیلات عالیه را نمی‌گذرانند چون هزینه آن بسیار زیاد است و امروز عده‌ای از جوان‌ها از آموزش‌های ابتدایی در مقاطع پایین‌تر نیز بازمانده‌اند، از طرف دیگر بر اساس گزارش‌ها در میان متقاضیان آموزش عالی تنها ۱۵درصد از دانشجویان به صورت رایگان تحصیل می‌کنند که این بخش کوچکی از این جمعیت است.
این نماینده مردم در مجلس دهم ادامه داد: متأسفانه دانشگاه‌هایی با هزینه‌های بسیار زیاد و کیفیت پایین در شهرها و روستاها ایجاد شده‌اند که حاصل آن تنها تولید مدرک برای دانشجویان است، از طرف دیگر توزیع عادلانه منابع علمی هیچ سنخیتی با اقدامات وزارت علوم ندارد از این رو وزارتخانه باید اقداماتی را صورت دهد تا دانشگاه‌های مستقر در شهرستان‌ها بیش از این تضعیف نشوند از این رو نباید بگذاریم بلایی سر دانشگاه‌های استانی آورده و این دانشگاه‌ها را محلی اعلام کنند. امروز دانشگاه‌های علمی کاربردی و پیام نور در حال نابودی هستند که باید فکری به حال آنها کرد.
صباغیان: تعداد دانشگاه های کشورهای پیشرفته یک پنجم ایران است
محمدرضا صباغیان در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی در تشریح سوال خود و سید جواد ابطحی نماینده خمینی شهر از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد: دلیل گسترش بی رویه دانشگاه ها در اشکال مختلف چیست و برای ساماندهی آموزش عالی چه اقداماتی تاکنون انجام داده اید و چه برنامه هایی در دست اجرا دارید؟
نماینده مردم بافق، مهریز، ابرکوه و خاتم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه البته ایرادات و اشکالات مربوط به این سوال فقط مربوط به این دوره نیست، گفت: گسترش بی رویه دانشگاه ها و عدم رسیدگی و نظارت به آنها چهره علمی کشور را مخدوش کرده است و بخش اعظمی از این ایراد نیز متوجه به همین مسئله است.
وی ادامه داد: گسترش دانشگاه ها از یک نظر خوب است، ولی از یک طرف نیز بسیاری از دانشگاه ها، ساختمان ها و تجهیزاتشان معطل مانده است که وضعیت به گونه ای است که حتی حقوق بسیاری از این کارکنان نیز معوق مانده و وزارت علوم توان پرداخت حقوق کارکنان را نیز ندارد.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی افزود: در حال حاظر بسیاری از رشته ها در دانشگاه های کشور حذف و در حال ادغام است که این مسئله به خودی خود اقدام خوبی در شرایط کنونی است، اما با توجه به اینکه این گسترش بی رویه پیش از این و بدون کار کارشناسی صورت گرفته، امروز با حذف و ادغام دانشگاه ها بسیاری از نیروهای دانشگاهی بلاتکلیف شده اند.
صباغیان با بیان اینکه حتی برخی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی قادر به تامین هزینه های خود نیستند، گفت: از سوی دیگر برخی از مراکز علمی وارد امور اقتصادی شده اند که هیچ ربطی به کار آموزش عالی و دانشگاهی ندارد.
وی تاکید کرد: البته گسترش بی رویه دانشگاه ها در مقطع زمانی سال های ۸۴ تا ۹۲ با سیاست های خاصی که در آن زمان اعمال می شد، صورت پذیرفت، ولی از سال ۹۲ تا ۹۵ نیز شاهد بودیم که ایجاد ۱۸۰۰ ظرفیت در مقطع دکتری و ۴۳۰۰ ظرفیت در رده کارشناسی ارشد نیز با تصمیم دولت محقق شد.
این نماینده مردم در خانه ملت ادامه داد: گسترش بی رویه دانشگاه ها در کشور در حالی رخ می دهد که در کشورهای پیشرفته تعداد دانشگاه ها کمتر از ۵۰۰ عدد است. برای مثال در کشور انگلیس ۲۹۱ دانشگاه و کشور آلمان ۴۱۲ دانشگاه فعالیت می کنند اما در ایران ۲۵۶۹ دانشگاه وجود دارد. آیا این تعداد دانشگاه اهداف ما در حوزه آموزش عالی را محقق کرده است؟
وی ادامه داد: از سوی دیگر آیا انواع دانشگاه ها مثل دانشگاه آزاد و پیام نور ، علمی –کاربردی و… خروجی علمی داشته است.
غلامی: مجوز جدیدی برای ایجاد موسسه جدید آموزش عالی در ۵ سال گذشته صادر نشده است
منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری همچنین در پاسخ به سوال صباغیان بافقی و محمدجواد ابطحی گفت: سوال کارشناسی مناسبی درخصوص افزایش تعداد دانشجویان مطرح شده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: روند توسعه آموزش عالی به لحاظ کمّی در دو دهه اول انقلاب به نحوی بوده که در مجموع ۶۵ موسسه دولتی و ۷۵ موسسه غیردولتی وجود داشت، اما از سال ۸۴ تا ۹۲ افزایش قابل توجهی داشته چرا که اقبال عمومی به تحصیل در دانشگاه ها زیاد بوده و در پاسخ به این اقبال حرکت وسیعی برای گسترش مراکز آموزش عالی انجام شده. البته صحبت درخصوص عقبه کارشناسی به این سوال نیز در این زمان نمی گنجد.
وی افزود: حتی در سال های ۹۰ و ۹۱ افزایش دانشجو در پذیرش صورت گرفته، اما با کاهش جمعیت داوطلبان برای ورود به دانشگاه، اقبال دانشجویان به مراکز آموزش عالی کوچک کم شده است. در بازه زمانی ۸ الی ۹ سال تعداد ۲۸۰۰ موسسه ایجاد شد، اما از سال ۹۲ به بعد مجوز جدیدی برای تاسیس مرکز آموزش عالی صادر نشده، مگر اینکه یک مرکز آموزش عالی با لحاظ مصوبه شورای عالی اداری تبدیل وضعیت شده است. در هر صورت به بحث محدود سازی ایجاد واحدهای دانشگاهی توجه شده است.
این عضو کابینه ادامه داد: حتی پژوهشگاه ها که وظیفه انجام کارهای پژوهشی را دارند، علی رغم اینکه وظیفه قانونی آنان کارهای تحقیقی بود به پذیرش دانشجو اقدام کردند تکه این موضوع نیز مهار شده و در ۵ سال گذشته تلاش برای مهار توسعه رو به رشد بخش های آموزشی انجام شده است.
وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری ادامه داد: آنچه در وزارت علوم به عنوان عملکرد قابل ارائه است کنترل و گسترش کمی و نظارت و ارزیابی مستمر بر اعمال قانون برای آن دسته که ظرفیت لازم را دارا هستند که در همین راستا تعدادی از موسسات و مراکز علمی کشور غیرفعال شده‌اند و در کنار ساماندهی از ظرفیت‌های ایجاد شده برای بهره‌برداری بیشتر و هدفمند استفاده می‌شود.
غلامی افزود: بخشی از مجموعه‌های ایجاد شده از منابع دولتی و یا منابع بخش خصوصی استفاده کرده‌اند و ظرفیت و امکاناتی را فراهم کرده که علی‌الخصوص در مناطقی که نیاز به حضور مراکز آموزش عالی به لحاظ کارشناسی مورد تأیید است صورت گرفته است است به همین جهت از آنها باید به نحو مطلوب در راستای مأموریت‌گرایی استفاده شود.
وی تصریح کرد: یکی از مهمترین کارهای انجام شده جلوگیری از توسعه کمی و توجه به بخش پژوهش می‌باشد به همین جهت مشوق‌هایی برای دانشگاه‌های کوچک و متوسط در کنار آموزش که به پژوهش توجه می‌کنند قرار داده شده است.
این عضو کابینه دولت دوازدهم گفت: مجموع مصوباتی که در شورای گسترش در مجموعه ارزیابی وزارت علوم که با حجم زیاد و دقت فراوان و قابل عرضه در زمان مناسب صورت گرفته در راستای عدم ادامه توسعه کمی و استفاده از ظرفیت‌ها برای هم‌افزایی در کنار هم و قرار دادن دانشگاه‌ها استفاده شده است.
وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری افزود: باید ارتقاء کیفی مورد توجه ویژه قرار گیرد لذا از شما نمایندگان محترم تقاضا می‌شود که وزارت علوم را برای انجام هر چه بهتر این برنامه یاری کنید.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: