نمایش تجمل و رفاه خانواده امام (ره) مردم را مأیوس می‌کند/ ابهام در افکار عمومی نسبت به ثروت خانواده امام

جامعه ایرانی – موثقی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: افکار عمومی نسبت به ثروت مسئولین و خانواده امام خمینی (ره) ابهامات جدی دارد و معتقد است که این ثروت از طریق تولید به دست نیامده است بلکه از طریق سوءاستفاده از قدرت برای منافع شخصی جمع‌آوری‌شده است که بامعنای فساد مطابقت دارد.

تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود برای سید احمد خمینی حاشیه‌ساز شد. در مراسم عزاداری که در قم برگزارشده سید احمد خمینی در جایگاه ویژه نشسته بود و به تماشای عزاداری مشغول بود. این موقعیت در ظاهر مشکل‌ساز نیست اما اینکه وقتی مشخص می‌شود آن محیط سیستم سرمایشی ویژه داشته که هوای ایده آلی مهیا کند که سید احمد گرما را حس نکند، درحالی‌که عزادارانی که در پایین مشغول عزاداری هستند از شدت گرما مجبور به درآوردن لباس خود هستند؛ مشکل‌ساز می‌شود. ازاین‌دست اتفاقات خانواده امام خمینی (ره) کم نداشتند.

مورد بعدی نوه دیگر امام خمینی است که در آمریکا زندگی می‌کند و تصاویر خود را از هلیکوپتر بر فراز آبشاری در آن کشور به اشتراک گذاشته بود و یا یک نوه دیگر عکس سلفی خود را در شبکه‌های اجتماعی قرارداد که از روی عینک وی مشخص شد که سوار بر خودرویی گران قیمت است و یا نوه دیگر امام خمینی (ره) از لاکچری زندگی کردن خود و کیف‌ها و شال‌های گران‌قیمت خود عکس می‌اندازد. این موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود خود سید احمد خمینی در مراسم‌های لوکس و مجلل زیادی حضور پیدا کرده است که آخرین آن به عروسی پسر سفیر دانمارک که خود جنجال‌های زیادی همراه داشته است  مربوط  می شود و دوباره حساسیت مردم را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت یا موضوع عمامه گذاری لاکچری سید احمد خمینی که متفاوت با مراسم‌های عمامه گذاری مشابه بود.

این نشان می‌دهد زندگی خاندان امام خمینی (ره) با زندگی خود امام تفاوت‌های فاحشی دارد و توجیه کردن این خانواده هم خیلی ساده‌انگارانه و پیش‌پاافتاده است و یک بام و دوهوای این خاندان را نشان می‌دهد.

بر این اساس سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا یک‌بار برای همیشه اعضای این خانواده عنوان نمی‌کنند که سبک زندگی‌شان با سبک زندگی امام راحل متفاوت است تا تکلیف خود با افکار عمومی را مشخص کنند.

احمد موثقی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با جامعه ایرانی ارزیابی خود را ازاین‌دست اتفاقات اعلام کرد و گفت: روحانیت اساساً به‌عنوان راهنمای جامعه، مرجع معنوی و مقدس وقتی‌که درگیر سیاست شدند تمامی این اتفاقات قابل پیش‌بینی بود.

دین و سیاست می‌توانند باهم یک رابطه سازنده‌ای داشته باشند

موثقی مطرح کرد: اساساً ادغام دین و دولت این تبعات را دارد؛ دین و سیاست می‌توانند باهم یک رابطه سازنده‌ای داشته باشند ولی وقتی‌که دین سازمان‌یافته می‌شود و متولی پیدا می‌کند مخصوصاً وقتی‌که قدرت را دست می‌گیرد این تبعات قابل پیش‌بینی است و در تجربه‌های دیگر هم خود را نشان می‌دهد.

این استاد دانشگاه افزود: در مورد امام خمینی (ره) ایشان زهد و پارسایی خاصی داشتند و اتفاقاً با همین ساده زیستی خود اعتماد مردم را جلب کردند ولی اساساً نسل‌های بعدی با توجه به تغییر شرایط و اینکه سابقه خودسازی و خود شناختی معنوی را لزوماً ندارند طبیعتاً این‌جور مسائل پیش می‌آید.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران تأکید کرد: زندگی تجملاتی به‌هیچ‌وجه قابل دفاع نیست در تاریخ اسلام هم موردی داشتیم در مورد بعضی از ائمه که زندگی مرفه داشتند ولی این باز موکول به این است که جامعه در یک سطح  رفاهی باشد و در ادامه‌اش این‌ها هم باشند. بنابراین وقتی اکثریت جامعه در شرایط بحران اقتصادی هستند و ازنظر معیشتی در مضیقه به سر می‌برند این نمایش تجمل و ثروت و رفاه مردم را مأیوس می‌کند و می‌تواند به اعتماد عمومی و سرمایه‌های اجتماعی آسیب‌رسان باشد.

ثروت مسئولین و خانواده امام خمینی از طریق تولید به دست نیامده است

وی گفت: نکته‌ای که قابل‌تأمل است اینکه درآمد و ثروت و رفاه از کجا تأمین‌شده است؟ در مباحث مربوط به فساد معمولاً سو استفاده از قدرت برای منافع شخصی مطرح است یعنی انسان‌ها به‌طورمعمولی در چارچوب قانون که فعالیت می‌کنند به‌طورمعمول نمی‌توانند این‌جور درآمد و ثروت داشته باشند و درواقع همان مسئله فساد و رانت و دسترسی به منابع قدرت را تداعی می‌کند و با تحلیل‌های ابن خلدون جامعه‌شناس مسلمان قرن ۷ هجری هم سازگار است. وی در مورد صعود و زوال دولت‌ها گفته است که زمانی که هنوز قدرت را به دست نگرفته‌اند یک عصبیت، همبستگی و مجاهدتی وجود دارد ولی بعد که به قدرت می‌رسند درگیر تجمل و ثروت و رفاه و رانت می‌شوند و جامعه از هم می‌پاشد و زوال آغاز می‌شود.

موثقی ادامه داد: افکار عمومی نسبت به ثروت مسئولین و خانواده امام خمینی (ره) ابهامات جدی دارد و معتقد است که این ثروت  از طریق تولید به دست نیامده است بلکه از طریق سوءاستفاده از قدرت برای منافع شخصی جمع‌آوری‌شده است که بامعنای فساد مطابقت دارد. این ثروت‌اندوزی دقیقاً با سنت و سیره امام خمینی در تضاد است ولی همین موضوع از تبعات ادغام دین و دولت است که سوءاستفاده از قدرت برای منافع شخصی را در پی دارد و این در مورد بقیه خانواده‌های حاکم اساساً طبقه حاکم که فراتر از مسئولین اجرایی هستند مصداق دارد.

حساسیت‌ها نسبت به زندگی لوکس خانواده امام کاملاً به‌جا و منطقی است

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران اعلام کرد: حساسیت افکار عمومی نسبت به لوکس زندگی کردن خانواده امام خمینی (ره) کاملاً به‌جا و منطقی است آن‌هم در شرایط امروز جامعه که حتی طبقه متوسط به‌شدت تضعیف‌شده است؛ در دوره احمدی‌نژاد آگاهانه و با تحلیل‌های بسیار سطحی و غلط به تصور اینکه طبقه متوسط بی‌ثباتی می‌آورد و ما را قبول ندارند و به دنبال آزادی و دموکراسی هستند، در تلاش بودند که طبقه متوسط را تضعیف کنند و متأسفانه امروز شاهد این تضعیف بیش‌ازپیش طبقه متوسط از دوره احمدی‌نژاد بدین سو هستیم.

در سه سال اخیر با توجه به مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای شکاف فقیر و غنی شدیدتر شده است

موثقی با انتقاد از سیاست‌های حاکم افزود: در سه سال اخیر با توجه به مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای شکاف فقیر و غنی شدیدتر شده است و در این شرایط این‌جور نمایش‌های ثروت و رفاه کاملاً تداعی‌کننده بی‌اعتنایی به همه ارزش‌های انقلاب و امام خمینی و آن شهدایی که در انقلاب و مخصوصاً جنگ تحمیلی فداکاری کردند است و در تضاد با تمامی ارزش‌ها و معیارهای انقلاب و امام راحل است.

در تصاویری همزمان منتشرشده، علی لاریجانی هم از جایگاهی مخصوص در حال تماشای عزاداری است و این تصویر در شبکه‌های اجتماعی در کنار عکس محمدرضا پهلوی قرارداد شده که او نیز همین کار را می‌کرد این نوع دیدگاه خطرات زیادی را متوجه نظام و آرمان انقلاب می‌کند.

موثقی درباره این اتفاق گفت: در کل اگر مشروعیت نظام سیاسی قوی باشد و اگر طبقه متوسط به‌طور گسترده اکثریت جامعه را تشکیل می‌دهد؛ قوی و راضی باشند و آن کالاهای عمومی را دولت به‌خوبی به جامعه منتقل کند؛ این موارد نقش بسزایی در تقویت مشروعیت نظام سیاسی دارد.

این استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: اگر مشروعیت نظام سیاسی بالا باشد و انحصار و رانت و فساد و خویشاوند سالاری و الیگارشی نباشد و حکومت فرد نباشد به‌جای آن حکومت قانون و شایسته‌سالاری باشد و رقابت افراد برای کار به تولید و زایش ثروت و فضای رانتی نباشد و این رقابت بخش خصوصی، کارآفرین و مولد فعال باشد و فضا را در رابطه با کار و اشتغال و درآمد در اختیار داشته باشد و امنیت اقتصادی وجود داشته باشد هم در حوزه سیاسی رقابت سالم و عادلانه باشد و آن فرآیندهای دموکراتیک که به سمت شایسته‌سالاری و فعالیت جدی احزاب و آزادی رسانه‌ها که خود آن فعالیت احزاب و رسانه‌ها به زبان سنتی و مذهبی خود امربه‌معروف و نهی از منکر نهادینه است و آن نظارت جامعه بر حاکمان که هم در دین اسلام سفارش شده و هم در دنیای پیشرفته پذیرفته‌شده اگر این‌ها باشد آن‌وقت دیگر نیازی به دستگاه‌های امنیتی و ابزارهای حفاظتی در این وسعت نیست.

اگر مشروعیت باشد نیازی به ابزارهای حفاظتی نیست

موثقی مطرح کرد: در جوامع اروپایی شاهد آن هستیم که وزیر خارجه و نخست‌وزیر آن کشور با دوچرخه رفت‌وآمد می‌کند و مانند مردم عادی در صف قرار می‌گیرد و حتی زمانی که می‌خواهند سوار هواپیما شوند هیچ محافظی ندارند و مانند آدم عادی در صف هواپیما منتظر می‌شوند و یا در جامعه خیلی عادی زندگی می‌کنند و این همان چیزی است که به‌طور سنتی در مورد امام علی (ع) همیشه نقل کردند بنابراین اگر مشروعیت باشد نیازی به ابزارهای حفاظتی نیست ولی به میزانی که مشروعیت آسیب می‌بیند به میزانی که اکثریت مردم به دلایل مختلف ناراضی می‌شوند؛ این هزینه‌های امنیتی و نمایش‌های امنیت و حفاظت از مسئولین خیلی پررنگ و پرنگ تر می‌شود و دستگاه‌ها و ابزارهای امنیتی و وسایل سرکوب که متأسفانه آن هزینه‌هایی که برای حفاظت و امنیت مسئولین و دستگاه‌های سرکوب می‌شود اگر آن هزینه‌ها و منابع مالی صرف کار و تولید شود درآمد برای جامعه شود و درست تخصیص داده شود اساساً نیازی به این نمایش‌ها نیست و به‌طور ریشه‌ای و اساسی امنیت را برای همگان فراهم می‌کند و دیگر هیچ شکافی و فاصله‌ای بین مسئولین و مردم نیست.

موثقی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در پایان گفت: اساساً این‌طور نیست که مسئولین از آسمان آمده باشند و مقدس باشند این‌طور نیست که دائم العمر باشند و این‌طور نیست فقط آن‌ها هستند که می‌توانند کشور را کمک کنند و نخبه هستند که اساساً تعریف نخبه این نیست بنابراین از این حالت تقدس و انحصار و تسلط درآمده و نیازی به این نمایش‌ها نیست. این‌طور نمایش‌ها حکایت از ضعف مشروعیت نظام سیاسی دارد چه زمان شاه باشد و چه جمهوری اسلامی.