بندر چابهار به هندی‌ها واگذاری شده است؟

جامعه ایرانی– انتشار خبری از قول وزیر راه و شهرسازی در خصوص توسعه بندر چابهار توسط یک شرکت هندی و انعکاس آن در شبکه‌های اجتماعی با این مضمون که دولت قصد «واگذاری» بندر چابهار به هندی‌ها را دارد این روزها نگرانی‌هایی ایجاد کرده است اما معاون امور بندری و مناطق ویژه اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی تأکید کرد که در هیچ جای دنیا حاکمیت بنادر واگذار نمی‌شود.

بنابراین راهبری بندر شهید بهشتی چابهار به معنی واگذاری اداره بندر به هندی‌ها نیست.با سفر عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی به هند در هفته گذشته، خبرگزاری‌های خارجی به نقل از او از امضای قراردادی موقت و کوتاه خبر دادند که بر مبنای آن پروژه توسعه بندر تجاری و استراتژیک چابهار تا یک ماه آینده به یک شرکت هندی واگذار می‌شود. در برخی رسانه‌های داخلی خبر توسعه بندر به واگذاری مدیریت بندر ترجمه و منتشر شد.

موضوع حضور هندی‌ها در بندر چابهار در سفر اخیر رئیس جمهوری به هند مطرح شد. در آن سفر امضای چند سند از جمله تفاهمنامه مدیریت فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار میان هند و ایران به امضا رسید که بر اساس آن هند با این توافق می‌تواند برای یک سال و نیم، کنترل توسعه فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار را تا زمان اجرایی شدن قرارداد اصلی بین دو کشور، یعنی توسعه این بندر به دست هندی‌ها با سرمایه‌گذاری ۸۵ میلیون دلاری به مدت ۱۰ سال، را در اختیار داشته باشد.

یک سوء تفاهم رسانه‌ای

محمدعلی حسن‌زاده معاون امور بندری و مناطق ویژه اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی در گفت‌و‌گو با «ایران» انتشار نادرست خبر واگذاری بندر چابهار به هندی‌ها را سوء‌تفاهم دانست و گفت بحث اداره بندر را با اپراتوری و راهبری اشتباه گرفته‌اند و موضوعی مطرح شده که هیچ جا مصداق ندارد هیچ کشوری اداره شهر، بندر، فرودگاه و… خود را به کشور یا شرکت خارجی واگذار نمی‌کند اصلاً اداره بندر قابل واگذاری نیست اداره کشور موضوع حاکمیتی است و قابل واگذاری نیست.

در خصوص توسعه چابهار توسط هندی‌ها قرار است راهبری یک فاز از ۴ فاز بندر شهید بهشتی چابهار توسط اپراتور هندی انجام شود. این شرکت در بنادر هند و سایر کشورها فعالیت اپراتوری دارد. طرح سرمایه‌گذاری هندی‌ها در زمینه تأمین تجهیزات در قالب قرارداد ۱۰ ساله است. این قرارداد در دولت بررسی شده و در مجلس و شورای نگهبان هم به تصویب رسیده است.

هر شرکت ایرانی یا خارجی یا به‌صورت مشارکتی می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و توسعه بندر اقدام کند. قرارداد ما با اپراتور شرکت هندی در دو قالب موقت و اصلی است. قرارداد موقت ۱۸ ماهه (یک سال و نیم) است و مربوط به اجاره و بهره‌برداری بخشی از فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار است. موضوع قرارداد اپراتوری ۱۰هکتار (محوطه کانتینری، کالا، ساختمان اداری، رفاهی، تعمیرگاه و…) از فاز اول بندر شهید بهشتی ۳۶۰ متر اسکله کانتینری و چند منظوره و در نهایت استفاده از تجهیزات موجود و اجاره بخشی دیگر است.

در قرارداد اصلی که مدت آن ۱۰ سال است ۶۴۰ متر اسکله و ۷۰ هکتار محوطه و تأمین تجهیزات مدنظر قرار گرفته است. تا اجرای قرارداد اصلی این قرارداد موقت اجرا می‌شود. فعال و اجرایی شدن قرارداد اصلی با شرکت اپراتور هندی حدود یکسال تا یکسال و نیم زمان می‌برد؛ از آنجا که سازمان بنادر و دریانوردی تجهیزات خریداری کرده و دولت مصمم است که بندر چابهار را در حوزه ترانزیت و بخصوص تجارت با کشورهای CIS فعال کند ما اپراتوری را می‌خواهیم که کار راهبری انجام دهد. اپراتوری که در حال حاضر در بندر شهید کلانتری چابهار فعالیت می‌کند به‌عنوان بخشی از کار خود راهبری بندر شهید بهشتی را هم بر عهده دارد. یعنی به‌عنوان بخشی از کار خودش این مهم را پیگیری می‌کند. تا زمان شروع قرارداد اصلی، اپراتوری می‌خواهیم که به‌صورت موقت فعالیت کند. از این‌رو شرکت هندی برای قرارداد موقت مذاکرات خود را شروع کرد. در حال حاضر نیز راهبری موقت در مرحله ارائه ضمانتنامه است.

اسرائیل، عربستان و امریکا مخالف سرمایه‌گذاری هند در چابهار

حسن‌زاده با اشاره به تحریم‌های امریکا و سفر وزیر امور خارجه این کشور به هند برای تحت فشار قراردادن هندی‌ها برای خروج از چابهار گفت: یکی از اهداف اقتصاد مقاومتی تعامل با کشورهای دیگر است اگر با کشورهای دیگر تعامل نداشته باشیم امریکا براحتی به اهدافش می‌رسد. عربستان به هند اعلام کرده اگر از چابهار خارج نشود آن کشور نیز در بندر گوادر پاکستان سرمایه‌گذاری می‌کند. عده‌ای برای تحقق این اهداف فضا‌سازی می‌کنند و موضوع واگذاری چابهار به هند برای تحت فشار قرار دادن دو کشور ایران و هند برای صرف نظر از سرمایه‌گذاری در چابهار را مطرح می‌کنند در حالی که قرارداد توسعه چابهار و کریدور ترانزیتی هند، ایران و افغانستان تمام مراحل قانونی را طی کرده و به تصویب مجالس ۳ کشور رسیده است.