جراحی بیمه سلامت ایرانیان

جامعه ایرانی: سازمان بیمه سلامت ایران،  چندی پیش سرانه حق بیمه سالانه این بیمه درمانی را ۲۶۴ هزار تومان برای هر فرد بیمه شده اعلام کرد. سازمانی که چند سالی خدمات رایگان به بیمه شدگان خود ارائه می‌داد.

سال گذشته شورای عالی بیمه خدمات درمانی کشور، سازمان بیمه سلامت ایران را مکلف کرد تا نسبت به پوشش و ارائه خدمات بیمه‌ای رایگان برای افرادی که در پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی اقدام کند. این تکلیف بدان معنا بود که دیگر خدمات رایگان عمومی از سوی بیمه سلامت ارائه نخواهد شد و تنها گروه‌های خاص می‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند.

این تصمیم برای دولتی که بیمه سلامت رایگان را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های اجتماعی‌اش در ابتدای روی کار آمدن آغاز کرد، کار آسانی نبود؛ اما به نظر می‌رسید بدهی‌های این بیمه به مراکز ارائه خدمات درمانی شوخی‌بردار نیست و باید برای فائق آمدن به این مشکل کاری از پیش می‌برد.

بیمه رایگان همگانی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دولت یازدهم بعد از روی کار آمدن، هزینه‌های سرسام‌آور درمانی بود که فشار فراوانی به مردم وارد می‌کرد. این در حالی است که بر اساس برآوردها حدود هفت‌تا هشت میلیون نفر از حمایت هیچ‌کدام از بیمه‌های درمانی در کشور برخوردار نبودند و در صورت مراجعه به مراکز درمانی باید تمامی هزینه‌ها را از جیب خود پرداخت می‌کردند.

از سوی دیگر هزینه‌های بستری در بیمارستان‌ها به‌قدری کمرشکن بود که میزان نارضایتی‌ها هر روز بالا می‌گرفت و به همین دلیل دولت تصمیم گرفت تا با اجرای چندین طرح در حوزه درمان، کاری از پیش برد و میزان نارضایتی‌ها را در این بخش کاهش دهد.

بیمه سلامت همگانی که از آن با عنوان بزرگ‌ترین پروژه اجتماعی‌ دولت یازدهم یاد می‌شود از اواخر سال ۹۲ کلید خورد. کمی پس‌ازآن نیز طرح تحول سلامت به اجرا درآمد تا شاید دولت بتواند در این حوزه شاخ غول هزینه‌های روی دوش مردم را کم کند.

هزینه‌ها کم شد، اما هر روز بر میزان بدهی‌های دولت به مراکز درمانی افزوده شد. پیش‌بینی‌ها می‌گفت کمتر از هشت میلیون نفر باید از این خدمات استفاده کند؛ اما در عمل تعداد کسانی که از خدمات بیمه رایگان همگانی سلامت ایرانیان استفاده کردند، سر از ۱۲ میلیون نفر برداشت.

حتی در آن زمان عنوان می‌شد که به دلیل فقدان نظارت‌ها برخی که پیشتر از آن خود بیمه درمان از سوی بیمه‌گر دیگری بودند، بیمه سابق خود را ابطال و به عضویت بیمه ایرانیان درآمدند تا بدون کوچک‌ترین هزینه از این خدمات بهره‌مند شوند.

حتی طاهر موهبتی رئیس سازمان بیمه سلامت ایرانیان نیز به این موضوع اشاره کرده و گفته بود: «بعد از رایگان شدن بیمه سلامت همگانی، پنج میلیون نفر از کسانی که حق بیمه می‌پرداختند، صندوق بیمه‌ای خود را تغییر دادند و توانستند دفترچه رایگان از سازمان بیمه سلامت ایران دریافت کنند.»

این موضوع انتقادهای فراوانی در پی داشت و بسیاری از کارشناسان عنوان کردند که بیمه سلامت ایرانیان با شکست مواجهه خواهد شد.

گروه هدف نامشخص است

رسول خضری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس دراین‌باره به جامعه ایرانی می‌گوید: «واقعیت این است که وقتی نام بیمه بر خدماتی نهاده می‌شود، نشان از مشارکت دوجانبه در پرداخت هزینه‌ها دارد؛ اما در بیمه سلامت ایرانیان افراد بیمه شده مشارکتی در بیمه خود نداشتند. این در حالی است که در همه کشورهای دنیا خدمات رایگان به گروه‌های خاص که از تمکن مالی برخوردار نیستند ارائه می‌شود؛ اما متأسفانه این بیمه بدون اینکه گروه هدف خود را به‌خوبی شناسایی کند اقدام به ارائه خدمات کرد و به همین دلیل هزینه‌های آن ازآنچه پیش بینی شده بود بسیار بالاتر رفت.»

بر اساس اعلام مسئولان این سازمان، بیمه سلامت ایرانیان تنها تا پایان سال ۹۶ بیش از ۹ هزار میلیارد تومان به بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی و … مقروض بود. پولی که از ردیف بودجه تعیین شده در اعتبارات سال گذشته دولت بسیار بیشتر بوده است.

مدیریت هزینه ها

تنگنای مالی در تأمین اعتبارات لازم برای این بیمه سبب شد که این سازمان مدتی قبل به دستور شورای عالی بیمه دست به جراحی بزند و پوشش همگانی آن را محدود کند. در این باره خضری می‌گوید: «در مجلس هرچقدر هم در خصوص اعتبارات این طرح بودجه در نظرگرفته شود، تحقق آن با توجه به شرایط فعلی کشور دور از انتظار است و به همین دلیل دولت برای مدیریت هزینه‌های خود باید کاری اساسی‌تر انجام دهد.»

او ادامه می‌دهد: «دولت ارائه خدمات حمایتی خود از گروه‌های در معرض آسیب را باید ساماندهی کند. البته در این خصوص علاوه بر اسناد بالادستی مثل برنامه‌های توسعه کشور، قوانینی مثل نظام جامع تأمین اجتماعی نیز وجود دارد که با سطح‌بندی خدمات، دولت را موظف می‌کنید تا از گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه در حوزه درمان به‌صورت صددرصدی حمایت کنند. این در حالی است که متأسفانه اجرای طرح‌هایی مثل بیمه سلامت ایرانیان بدون نگاه به این اسناد بالادستی اجرا می‌شود و در عمل با شکست مواجه می‌شود و به‌جای حمایت صددرصدی از این گروه‌ها حمایت ۵۰ درصدی از گروه‌های گسترده‌تری دارد.»