جامعه ایرانی – حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: کسانی که تحت لوای دین و حکومت دینی زندگی تجملاتی را به رخ میکشند در واقع ستون خیمه جامعه را متزلزل میکنند.
ماجرا از انتشار چند تصویری شروع شد که نشان از تافته جدا بافته بودن فرزند سیدحسن خمینی داشت. در این تصاویر حضور سید احمد خمینی در یک جایگاه شیشهای جنجالی در شبکه های اجتماعی به پا کرد تا جایی که سیل انتقادات به حضور ویژه سید احمد خمینی در مراسم عزاداری خادمالرضا(ع) در شهر قم به خارج از کشور و تمامی افکار عمومی جهان رسید.
از سوی دیگر پیشتر تصاویر سید احمد خمینی در مراسم عمامهگذاری خاص و ویژه حاشیه ساز بود.اساسا در نظامی که با عنوان ساده زیستی تمامی تجمل گراییهای گذشته را حذف کرد و داعیه ساده زیستی دارد نباید این چنین به رخ کشیدنها مطرح شود. از طرف دیگر این مساله نه تنها در خانواده بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی (ره) به چشم میخورد بلکه در زندگی و عزاداری و… تمامی مسئولین به چشم میخورد. همزمان علی لاریجانی نیز در مراسم مشابهی در جایگاه ویژه به تماشای عزاداران حسنی پرداخت گویی که نمایش تئاتر است و آنجا سالن تئاتر. این فاصله گرفتن مسئولین از مردم قطعا به بدبینیها دامن میزند.
دکتر سید حسن حسینی جامعهشناس و عضو هیئتعلمی دانشگاه تهران در گفتوگو با جامعه ایرانی ضمن انتقاد از رفتارهای تجملگرایانه خانواده امام راحل گفت: چرا سبک زندگی مسئولین با مردم فرق میکند؟ این طبیعی است وقتی مسئولین دنبال کسب قدرت در حوزه سیاسی میروند قدرت اقتصادی و تامین اجتماعی و تامین آتیه و… را به دنبال دارد اما در کشورهای دیگر این کسب قدرت، ثروت، آتیه و سبک زندگی تعریف و محدودیتهای خود را دارد.
قانون عدم کنترل مسئولین را از کجا آوردهایم
حسینی ادامه داد: در این ۴۰ سال به دلیل بیحساب و کتاب بودن کنترلهایی که میتواند یک مسئول سیاسی و نماینده مجلس و معاون وزیر و… را زیر سوال برده و او را بازخواست کند شاهد بروز این قبیل حوادث هستیم. قانون عدم کنترل مسئولین را از کجا آوردهایم در همه جای دنیایی که مبتنی بر رأی و دموکراسی و… است برای مسئولین قبل از قانون کنترل بر اموال و ثروت اعمال میشود.
این جامعه شناس تاکید کرد: وقتی که میخواهیم نماینده مجلس انتخاب کنیم چه کاری انجام میشود؟ شورای نگهبان صلاحیت او را فقط در وفاداری به ولی فقیه مورد بررسی قرار میدهد در حالی که ممکن است به لحاظ اخلاقی وی صلاحیت لازم را نداشته باشد. نکتهای که وجود دارد باید بررسی کنند این فردی که میخواهد نماینده مجلس یا وزیر شود آیا صلاحیت های دیگری دارند یا ندارند ثروت خود را از کجا آوردند؟
در آمد میلیاردی و یا ثروت میلیاردی وزیر بهداشت قابل توجیه است
وی افزود: به طور مثال وزیری مانند وزیر بهداشت جراح چشم است و مرکز چشم پزشکی و… دارد خب در آمد میلیاردی و یا ثروت میلیاردی این شخص قابل توجیه است و شاید در جامعه ایرانی خیلی حساسیت برانگیز نباشد کما اینکه ثروت بسیار برای پزشکان که در حوزه سیاسی نیستند مجاز است اما باید در بقیه موارد عینا مشخص شود ثروت هنگفت مسئولین از کجا آمده است.
حسینی ادامه داد: اما در بررسی صلاحیتها هیچ کدام از این مواردی که گفته شد لحاظ نمیشود در حالی که در کشورهای دیگر لحاظ میشود. بحثی که در اسپانیا مطرح شد وزیر بهداشت این کشور استعفا کرد چرا که مشخص شد در یکی از مقاطع تحصیلی بدون اینکه در کلاس درس حضور پیدا کرده باشد آن مقطع تحصیلی را طی کرده و وقتی که روزنامه نگاران این قضیه را اعلام کردند وزیر بهداشت اسپانیا استعفا کرد یعنی برای اینکه بیشتر از این با آبروی خود بازی نکند و یا آبروی هیئت دولتی که عضو آن بود از بین نرود کناره گیری کرد.
اخبار فساد در همه جای دنیا ابتدا فقط توسط روزنامه نگاران افشا میشود
این جامعه شناس گفت: معمولا این گونه اخبار در همه جای دنیا ابتدا فقط توسط روزنامه نگاران افشا میشود بعد اگر لازم باشد قوه قضاییه و دادگستری آن کشورها وارد میشود و قاضی حکم صادر میکند و آن فرد خطا کار با هر سمتی محاکمه میشود.
وی افزود: این در حالی است که در کشور ما وقتی گفته میشود برادر فلان مقام و مسئول سیاسی و یا خود مسئول سیاسی چنین تخلفاتی داشته آب از آب تکان نمیخورد. وقتی این موارد مشاهده میشود به این نتیجه میرسیم که اصلا سبک زندگی متفاوت مسوولان با مردم یک امر ثانویه است. اینکه به طور مثال مسئولی یک خانه ۲۰۰۰ متری داشته باشد امر ثانویهای است در حالی که باید به این موضوع بپردازیم که چرا این سیستمهای کنترل مناسب را اجرایی نکردیم یا به وجود نیاوردیم یا اگر به وجود آوردیم اجرایی نکردیم این اختلاف برای آحاد ملت ایجاد شود و این فاصله هر مقدار بیشتر شود جامعه دچار بدبینی،یـأس و دلزدگی بیشتری میشود.
کارهای امنیتی و انتظامی با فاصله بین مسئولین و مردم تشدید میشود
حسینی در ادامه به تبعات یاس و ناامیدی مردم نسبت به مسوولان اشاره کرد و گفت: این بدبینی و دلزدگی جامعه کشور را به یک بخش دیگری از حکومتداری سوق میدهد یعنی آن مقدار فاصله بین مسئولین دولتی، مجلسی و قضایی با مردم ایجاد شود کار نیروهای امنیتی و انتظامی تشدید میشود یعنی نیروهای امنیتی به خاطر اینکه وضع را کنترل کنند بایستی بیشتر حضور داشته باشند.
وی افزود: در حالی که برعکس این امر باید شکل گیرد یعنی نمایندگان مجلس، دولتیها و قوه قضاییه آنقدر در عملکردشان رضایت بخشی ایجاد کرده باشند که این رضایت بخشی موجب شود مردم با همدلی در سیاستهای دولت و در سیاست گذاریها و اجراهای دولت و تصمیمات که مجلس میگیرد یا آراء قوه قضاییه ،همیاری داشته باشند.این همراهی و همدلی هر مقدار که کم شود خود به خود آن بخش دیگر حکومت که نیروهای امنیتی هستند بیشتر دچار زحمت میشوند.
این جامعه شناس ادامه داد: دیدگاه لاکچری زندگی کردن و تجملگرایی در زندگی مسئولین و خانوادههای آنان در مراسم عزاداریها به درستی قابل مشاهده است، دیگر از این بدتر نمیشود که مراسم امام حسین (ع) را خرج خود کنند این یعنی دین واعتقادات مردم را خرج خود میکنند. البته این موارد از دست مسئولین در میرود؛ مطمئنا فکر نمیکنند در دنیای رسانهای جدید به این سرعت اخبار پخش شود و بعد مورد انتقاد قرار گیرند.
پسر آیت الله شاید مارکسیست شده باشد
حسینی در ادامه گفت: قبل از انقلاب بر این بخش از آیه ۱۳ سوره شریفه الحجرات قرآن کریم تاکید میشد که:«إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَ اللَّهِ أَتقاکُم» (گرامیترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست) و تلاش میشد به این آیه پایبند و متعهد بمانیم. اما گویا این آیه در گذر زمان و پس از انقلاب به دست فراموشی سپرده شده است.
وی افزود: اینکه من پسر چه کسی هستم؟مادر و پدرم چه کسانی هستند؟ آیت الله هستم و یا نیستم جای خود دارد اما این پسر آیت الله شاید مارکسیست شده باشد کمااینکه در اوایل انقلاب شده بودند.بنابراین برای مردم نباید مهم باشد که پدر فرد نماز شب میخواند باید از خود آن فرد نیز تبعیت کرد و یا آن فرد را قبول داشته باشیم.این ذهنیت باید از جامعه پاک شود یعنی اینکه مکتبی داریم که آن مکتب میگوید افراد را ببینید که خودشان چی هستند اینکه نوه یا نبیره امام خمینی است به ما چه ربطی دارد؟
این استاد دانشگاه تاکید کرد: باید ببینم که خود فرد چه جایگاهی در علم، تولید و خدمات رسانی به این جامعه دارد و به میزان جایگاهاش به او اعتبار بدهیم. اگر در فرهنگ شیعه ائمه معصومین محترم هستند وقتی که بررسی کنیم که امام حسن و امام حسین (ع) چقدر محترماند به این نتیجه میرسیم که این احترام تنها برای این نبود که آنها فرزندان علی (ع) و زهرا(س) بودهاند و چون خودشان معصوم بودند این احترام مضاعفتر شد.
نباید امام موسی کاظم (ع) را خرج فرزند ناخلف ایشان کنیم
حسینی ادامه داد: در تاریخ امام زادههای نابه کارفراوان بودند نباید امام موسی کاظم (ع) را خرج فرزند ناخلف ایشان کنیم یا بقیه معصومینی که همین مشکل را داشتند.
وی با انتقاد از ساخت جایگاه ویژه عزاداری امام حسین(ع) گفت: آن کسی که حسینیه با جایگاه ویژه را ساخته ملاک و معیار حسینی ندارد. ابتدای امر باید سراغ آن کسی رفت که این حسینیه را میسازد که بعدا میخواهد از آن در دهههای محرم و صفر و دهههای دیگر استفاده کند اما پیش بینی میکند یک منطقه ویژه شیشه کشیده با کولر گازی در آنجا ساخته شود. باید اول سراغ او رفت و بعد ازآن کسانی که داخل آن اتاقک شیشهای نشستند.
این جامعه شناس افزود: سازندگان این قبیل حسینیهها نیز بایستی مورد سوال قرار گیرند و مواخذه شوند و این کسانی که قبول کردند و رفتند آنجا نشستند این ها باید مورد سوال باشند اینکه یک عده ای از مردم به عشق امام حسین (ع) آنجا رفتند و سینه میزنند و عزاداری میکنند و آن افراد آمدند تماشا مگر سالن تئاتر است اصلا شما از این دیدگاه نگاه کنید مگر مجلس سینه زنی تئاتر یا سینماست؟
مسئولین خود را تافته جدا بافته از مردم میدانند
وی با بیان اینکه «رانتی که وجود دارد باعث میشود آن مسئولی که نماینده مجلس و یا وزیر و… شده؛ خود را تافته جدا بافته از مردم بداند» گفت: مطمئن باشید خیلی از این افراد کارشان عیب دارد فردی که فکر درست داشته باشد بالاترین مقام را به او دهید باز خواهید دید که افتادگی خاص خود را دارد منیت، غرور و نخوت را ندارد.
حسینی افزود: اگر غرور و نخوت را در کسی دیدید بدانید این پستی که به دست آورده اسلام و رسول الله لقلقه زبان وی بوده است. در صدر اسلام تا وقتی که پیامبر عظیم شأن اسلام در مکه بود در آن ۱۳ سال که شکنجه شدند تازه وقتی که به مدینه رفتند و حکومت تشکیل دادند و مسجد ساختند یک نفر که از بیرون برای ملاقات رسول الله آمده بود وی را نمیشناخت و میپرسید پیامبر کدام یک از شما است. یعنی طوری پیامبر زندگی کردن که مشخص نبوده ایشان پیامبر هستند.
کم کم افراد باورشان میشود که با مردم تفاوت دارد
این استاد دانشگاه تاکید کرد: هر روزه در تشهد نماز می خوانیم که «مُحَمَدًا عَبدُهُ وَ رَسوُلُهُ». محمد بنده من و رسول خدا است. اصلا پیشوند دیگری مشاهده نمیشود. بعد این آقایان وقتی میخواهند سخنرانی کنند بایستی جملات طویلی به کار گرفته شود تا مناصب و سجایای آنها را برشمرد. اینها چیزهایی است که متاسفانه منجر به فاصله گرفتن هر روزه از دینمان شده و در پی آن کم کم افراد باورشان میشود که با مردم تفاوت دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با انتقاد از رسانهها گفت: برخورد جامعه با افراد و بزرگ کردن آنان در رسانه صورت میپذیرد یعنی رسانهها نیز در این انحرافات نقش دارند. همین بزرگ کردنهاست که باعث میشود سید احمد خمینی عمامه گذاری خاص داشته باشد. چرا عمامه گذاری لاکچری را انجام میدهند مگر اتفاقی افتاده است؟ این مورد مصداق این است که اگر فردی در دانشگاه بخواهد فارغ التحصیل کارشناسی ارشد یا دکتری شود چون پسر فلان آقا است برای او باید مراسم خاص تدارک دیده میشود.
حسینی افزود: گزارشگر رسانهای ۱۰۰۰ برابر استاد دانشگاه برد اجتماعی دارد بنابراین بخشی از اتفاقاتی که در جامعه افتاده غفلت رسانهای است.
سبک زندگی خانواده امام خمینی (ره) و مسئولین نظام با آرمان های ساده زیستی مغایرت دارد
این جامعه شناس افزود: مردم این نکته را فهمیدند که سبک زندگی خانواده امام خمینی (ره) و مسئولین نظام با آرمانهای ساده زیستی مغایرت دارد اما گویا مسئولین خود متوجه این تغییرات نشدهاند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: مسئولین باید مشخص کنند که میخواهند لاکچری زندگی کنند آن وقت مردم تکلیف خود را میدانند. به این قضیه کاری نداریم که ثروت مسئولینی که داعیه حمایت از فقرا و ساده زیستی داشتند از کجا آمده و چطور به خود اجازه میدهند که لاکچری زندگی کنند، این نکته به جای خود اما دیگر نباید جا نماز آب بکشند و خود را مردمی بنامند.
زندگی اشرافی آیت اللهها روی مردم بیشتر اثرگذار است
حسینی مطرح کرد: اثری که زندگی اشرافی آیت اللهها روی بقیه مردم میگذارد به مراتب بیشتر از زندگی اشرافی یک تاجر معمولی است. البته زندگی اشرافی تاجر معمولی باعث تحقیر فامیل خود خواهد شد ولی برد اجتماعی آن کم است. هرچقدر افراد برد اجتماعیشان بیشتر باشد به همان میزان درجه تاثیرگذاری منفیشان بر جامعه بیشتر خواهد شد.
وی در پایان ضمن پاسخ گویی به این سوال که دیدگاه اشرافیگری مسوولان چه خطری متوجه آرمانهای نظام انقلاب میکند، گفت: کسانی که در سه قوه نظام جمهوری اسلامی هستند هرکدام از آنها به رخ کشیدنهایشان منجر به فاصله گرفتن مردم با حکومت میشود که نتایج متفاوتی دارد. نتیجه اول این به رخ کشیدنها این است که بیشترین هزینهها را خود جامعه میپردازد به همین دلیل است که در دنیای بیرون بیشترین حساسیت را روی این سه قوه دارند که ارتباط بین مردم و حکومت بدبینانه نشود. نتیجه دوم آن این است که ستون فقرات و خیمه جامعه ایرانی چه بخواهیم و چه نخواهیم به لحاظ اخلاقی دین است و چون فیلسوفان اخلاق و … نداشتیم بنابراین کسانی که تحت لوای دین و حکومت دینی زندگی تجملاتی را به رخ میکشند در واقع آن ستون خیمه جامعه را متزلزل میکنند و بعد چیزی جایگزین آن قرار ندادند؛ از نظر جامعهشناسان در چنین وضعیتی جامعه دچار یک وضعیت آنومیک یا بیهنجاری میشود.