هرسال ۳ هزار نفر در انتظار پیوند عضو جان می‌دهند/ چرا بعد از مرگ مغزی حاضر به اهدای عضو نیستیم؟

به گزارش جامعه ایرانی؛ هر روز ۷ الی ۱۰ نفر از شهروندان نیازمند به پیوند در کشور جان خود را از دست می‌دهند. بیمارانی که در لیست انتظار برای دریافت پیوند عضو قرار دارند، اما به دلیل طولانی بودن لیست انتظار و هراسِ ما ایرانی‌ها از اهدای عضو عزیزانمان که مرگ مغزی شده‌اند، از این کار اجتناب می‌ورزیم و مرگ هموطنانمان را به چشم نظاره می‌کنیم.

بر اساس آمار و اطلاعات مرکز اهدای عضو، سالیانه حدود ۱۶۰۰۰ هزار نفر از هموطنانمان در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند که از این بین ۵ الی ۸ هزار نفر از آن‌ها مرگ مغزی می‌شوند که فقط ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ هزار نفر از آن‌ها توانایی و قابلیت اهدای عضو را دارند. جالب است بدانید از میان این بیماران مرگ مغزی شده فقط ۹۲۳ نفر از آن‌ها اعضای قابل پیوند خود را به بیماران نیازمند دیگر اهدا کرده‌اند، اتفاقی عجیب و قابل تامل.

با توجه به حجم گسترده‌ای از بیماران نیازمند به دریافت عضو که تعداد آن‌ها بالغ بر ۲۵۰۰۰ هزار نفر است، چرا مردم ما میل و رغبتی به این کار ندارند؟ اتفاقی که می‌تواند عزیزان آن‌ها را به شکل و نحوه دیگری زنده نگاه دارد و به انسان دیگری جان دوباره‌ای ببخشد. مرگِ مغزی به وضعیت غیرقابل بازگشت همه عملکرد‌های مغز گفته میشود. در چنین وضعیتی همه نورون‌های (رشته‌های عصبی) مغز در نتیجه کاهش اکسیژن تخریب میشوند. مرگ مغزی یکی از معیار‌های قطعی تعیینکننده مرگ برای پزشکان است. هر فردی که دچار مرگ مغزی میشود، میتواند با اهدای اعضای حیاتی خود مانند قلب، کلیه، ریه، کبد و … جان ۸ نفر را نجات دهد و با اهدای نسوج (مانند قرنیه، پوست، تاندون و ..) ۵۳ نفر را از معلولیت برهاند. جالب است که بدانید بر اساس علم پزشکی امکان بهبودی و بازگشت بیمار مرگ مغزی به هیچ عنوان وجود ندارد.

مریم دختری که سال گذشته پیوند کبد شده و از مرگ حتمی نجات پیدا کرده است، به جامعه ایرانی می‌گوید: به دلیل نامشخصی به یکباره کبدم از کار افتاد و پزشکان تنها راه زنده ماندنم را پیوند کبد عنوان کردند. هرچند که به سختی این روند طی شد، اما در نهایت کبد پسر ۲۵ ساله‌ای که مرگ مغزی شده بود را به من پیوند زدند. اکنون حال جسمی من مناسب است، اما باید به صورت مدام دارو مصرف کنم و مراقبت‌ها و آزمایش‌های لازم را انجام دهم.

چرا خانواده‌ها به اهدای اعضای بیمار مرگ مغزی شده خود رضایت نمی‌دهند؟

اینکه چرا خانواده‌های ایرانی بعد از مرگ مغزی شدن بیمار خود که درصد امکان بازگشت او به زندگی تقریبا صفر است، بازهم به اهدای عضو رضایت نمی‌دهند و حاضرند تا اعضای سالم و قابل استفاده عزیزان خود را به خاک بسپارند، اما آن را به بیماران نیازمند دیگر اهدا نکنند؟

برخی از پزشکان و فعالین این حوزه می‌گویند نقش آگاهی خانواده‌ها در این مسئله بسیار موثر و قابل تامل است. خانواده‌هایی که به پزشک و سخنان آن‌ها اعتماد نمی‌کنند و فکر می‌کنند، چون قلب بیمار آن‌ها همچنان می‌تپد، پس امکان بهبود او نیز وجود دارد. برهمین اساس مصر هستند تا بیمار خود را به بیمارستان و یا نزد پزشک دیگری منتقل کرده تا اطمینان لازم را حاصل کنند.
از سوی دیگر نقش فرهنگ نیز بسیار موثر است. بسیاری از خانواده‌ها با اینکه از مرگ مغزی و عدم امکان بازگشت بیمار خود اطمینان دارند، اما مدام به دنبال رخ دادن یک معجزه هستند! معجزه‌ای که بیمار آن‌ها را از روی تخت بلند کرده و به زندگی طبیعی و عادی برگرداند.

بر اساس تحقیقی که اخیرا در این زمینه انجام شده بود، رسانه‌ها و فضای مجازی در رضایت خانواده‌ها برای اهدای عضو تاثیر بسیار مثبتی داشت و خبر‌هایی که آن‌ها از این راه و در این رابطه مطالعه می‌کردند در تصمیم گیری آن‌ها نقش پررنگی را نشان می‌داد.

یکی از پزشکان پیوند در گفت: وگو با جامعه ایرانی در این رابطه می‌گوید: بسیاری از خانواد‌ها حتی از پس از اعلام قطعی مرگ مغزی نیز باز هم نمی‌توانند این مسئله را بپذیرند و فکر می‌کنند، چون قلب بیمارشان همچنان می‌تپد، درآوردن اعضای بدن آن‌ها که در نهایت منجر به ایست قلبی می‌شود کاری ناخوشایند است که نمی‌توانند در حق بیمار خود انجام دهند. از همین رو با اهدای اعضای بیمار خود مخالفت می‌کنند. از سوی دیگر ناآگاهی خانواده‌ها نیز باعث شده تا آن‍ها مانع از این کار شوند.

این پزشک ادامه می‌دهد: مسئله اهدای عضو باید فرهنگ سازی شود، هرچند که این مسئله نسبت به سال‌های قبل بسیار پذیرفته‌تر شده است، اما کماکان هستند خانواده‌هایی که حاضر هستند اعضای سالم بیمار مرگ مغزی آن‌ها که می‌تواند جان بسیاری از بیماران نیازمند را نجات دهد، زیر خاک برود، اما اعضای آن را اهدا نکنند. ترس‌ها، وابستگی‌ها، عدم آگاهی و … مسائلی هستند که مانع از انجام این کار می‌شود.

کارت اهدای عضو و تاثیر آن بر گسترش اهدای عضو

چندسالی می‌شود که پروسه و اطلاع رسانی دریافت کارت اهدای عضو و تشویق مردم به دریافت این کار بیش از پیش شده است و افراد زیادی با ثبت نام و دریافت این کارت اعلام کردند که حاضرند پس از مرگ خود اعضای قابل انتقال را به بیماران نیازمند اهدا کنند. تا شاید بتوانند از مرگ سه هزار نفری که سالانه به دلیل نرسیدن عضو پیوندی جان خود را از دست دهند جلوگیری کنند. اخیرا با پیوستن بسیاری از هنرمندان و سلبریتی‌ها به کمپین دریافت کارت اهدای عضو، باعث شده تا شهروندان زیادی این کارت را دریافت کنند که بعد از مرگ خود اگر اعضای آن‌ها قابل برداشت و اهدا بود، پزشکان به راحتی بتوانند این کار را انجام دهند.