مهم نیست دلیل این کارش چیست، اینکه جواب منفی از دختری که دوستش داشتی شنیدی؟ یا در اثر اختلافات خانوادگی تصمیم به انتقامگیری افتادی؟ هرچه است قربانی این تصمیم اشتباه زندگیاش برای همیشه تلخ و نابود میشود. نمایندگان مردم در دو هفته گذشته قانون تشدید جرم اسیدپاشی را تصویب کردند: «هرکس عمداً با پاشیدن اسید موجب جنایت بر نفس و عضو شود در صورت مطالبه فرد آسیب دیده با رعایت شرایط به قصاص نفس محکوم میشود.» به این بهانه با آمنه بهرامی معروف ترین قربانی اسیدپاشی که سالها برای گرفتن حکم قصاص کوشید و برای اولین بار در جهان این حکم را گرفت اما موقع اجرای حکم بخشش کرد، گفتگو کردیم. آمنه معتقد است: «من این کار را برای انتقامجویی نکردم من این کار را برای کمک به قربانیان اسیدپاشی کردم» مشروح این گفتگو را ادامه میخوانید.
*مجلس تشدید مجازات اسیدپاشان را تصویب کرده است، نظر شما به عنوان یک قربانی اسیدپاشی چیست؟
اجازه بدهید یک چیزی را بگویم مجید موحدی (مجرم پرونده من) ۳ روز از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر دم شرکت ما نشسته بود تا بتواند پارچ اسید را روی صورت من بپاشد. آن زمان حکم اسیدپاشی که سال ۱۳۳۷ تصویب شده بود، ۵ سال زندان به اضافه دیه و اگر فرد آسیب زیادی دیده بود حکم اعدام بود. مجید این موضوع را میدانست و در دادگاه گفت: من میخواستم خودم را بکشم اما نتوانستم، شما من را اعدام کنید. وقتی این حرف را شنیدم، گفتم: وقتی اعدامش کنند او راحت میشود اما او باید زنده بماند و تمام رنجهایی که من کشیدم را بکشد. برای همین پافشاری کردم که قصاص میخواهم. اما قاضی گفت: ما برای اسیدپاشی قصاص نداریم. در قوانین کشورمان برای اسید که یک مایع فرار است و ممکن است عضو بیشتر از عضو آسیب دیده را بسوزاند، قصاص وجود ندارد. طبق استدلالهایی که داشتم و ۷ سال تلاش کردم تا دادگاه قبول کرد هردو چشم به اضافه دیه.
*به نظرتان این قانون جدید چقدر اثر بازدارندگی دارد؟ و باعث میشود این جرم اتفاق نیفتد؟
به نظر من اولین چیزی که باید اتفاق بیفتد فرهنگسازی است و بعد یک حکم محکم در برابر آدمهایی که واقعاً کنترل شدنی نیستند. به نظرم قصاص خیلی عادلانه است. مجلس گفته ۵ الی ۲۵ سال زندان ٬ اگر حکم عمومی شود که خیلی خوب است که دیه هم در کنارش باشد. اگر مجید موحدی قبل از اینکه اسید را روی صورت من بپاشد روی بدن خودش یا حتی روی زمین امتحان کرده بود قطعاً این کار را نمیکرد این خیلی بازدارنده بود.
به نوعی کوتاهی کردند چون قوانین محکم نبود. برای اولین بار بود که در ایران و جهان، حکم قصاص برای اسیدپاشی گرفته میشد. یکی از دلایلی که حکم من جهانی شد و همه دنیا میشناسند به دلیل حکمی است که گرفتم و تلاشی است که کردم. حکم محکم یک مانع محکم است جلوی کسانی که میخواهند این کار را انجام بدهند. وقتی من بخشش کردم میخواستم به مردم نشان بدهم من این کار را برای انتقامجویی نکردم من این کار را برای کمک به قربانیان اسیدپاشی کردم.
عید امسال آقای رئیسی در حرم امام رضا (ع) گفتند به دنبال این هستند که یک حکم محکم برای اسیدپاشی بگیرند و آنقدر این را محکم کنند که کسی نتواند از این قضیه فرار کند. طبق گفته الوعده وفا.
*شما موفق به گرفتن دیه شدید؟
۱۳ سال و نیم گذشته و من هنوز دیه ام را دریافت نکردم و متأسفانه اگر قانون جدید مجلس هم اجرا شود در مورد من عطف ماسبق میشود و دادن دیه شامل حال من نمیشود. من و خانواده ام به جز آسیب دیدگی باید زیر فشار هزینههای درمان هم خرد شویم. مجرم پرونده من بسیار خوش به حالش شده است. من هیچ حمایتی نشده ام و باید دادگستری دیه را پرداخت کند.
سال ۱۳۸۷ حکم من تأیید و سال ۱۳۹۰ اجرا شد. از طرف مرحوم آیت الله شاهرودی نامه دادند که از صندوق مالیتهای مردمی به آمنه کمک شود چون هزینه درمانش زیاد و خانوادهاش ناتوان هستند اما دولت و دادگستری زیر بار نرفتند.
*مجرم پرونده شما با وجود ندادن دیه آزاد است؟
مجید ۷ سال زندان بود تا حکم قصاص را گرفتم. وقتی تأیید شد گفتم من بخشش میکنم اما دیه چشمها و اعضای آسیب دیده را میخواهم که سال ۱۳۹۰ دیه من ۲۰۰ میلیون تومان میشد. تا اینکه من برای درمان به بارسلون رفتم و وقتی به ایران برگشتم خبردار شدم که مجید آزاد شده، با وجودی که شاکی خصوصی داشته است. این در حالی است که تا زمانی که دیه کامل داده نشده بود حق آزادی نداشت. به دادگاه قضات شکایت کردیم. دادگاه قضات ۱۰ نفر قاضی را مأمور رسیدگی کردند و به این نتیجه رسیدند که حق با من است و باید دیه پرداخت شود.
*شما روز تصویب قانون اسیدپاشی به همراه باقی قربانیان به مجلس رفتید؟
نه من همراه آنها به مجلس نرفتم. متأسفانه قربانیان اسیدپاشی اصلاً نمیدانند چی میخواهند. این حکم خوبی است. تعجب میکنم از خانم مرضیه ابراهیمی که گفته حکم قصاص غیرانسانی است.
*شاید تحت تأثیر جو و صحبتهای دیگران باشد؟
بعضی از اینها دنبال شهرت هستند. خانم سعیدی نماینده اصفهان به خانم ابراهیمی گفته است «برو خدا را شکر کن تو از دست اسیدپاش قسر دررفتی». متأسفانه صحبت این نماینده را بد انعکاس دادند منظور خانم سعیدی این بود که تو نصف صورتت سالم است و زندگیات ادامه دارد که میگویی قصاص غیر انسانی است اما یکی مثل من که زندگیاش نابود شده میفهمم حکم قصاص حق من است، این خانم رفته شعار میدهد قصاص غیرانسانی است و شعار حقوق بشری میدهد اما من وقتی این را شنیدم عصبانی شدم. چرا قصاص غیر انسانی است؟ اسید تمام زندگی و آینده من را سوزاند، غیرانسانی کاری بود که مجرم با من کرد.
*چرا بیشتر قربانیان اسیدپاشی خانمها هستند؟
چون به نظرم آقایان کمی قسی قلب تر هستند. خانمها جنبه مادری و مهربانی شأن بیشتر از آقایان است. مادر من وقتی میخواست حکم مجید را اجرا کند گفت: من نمیتوانم چون حس میکنم پسرم است! کجا مجید پسرت است؟ او یک آدم مجرم است اما با این وجود برای مادرم سخت بود.
*به نظر میرسد که جریمههایی متناسب با جرم خیلی وقتها بازدارنده است؟
بودن حکم محکم باعث میشود مردم بعضی کارهای احساساتی را انجام ندهند. من ۱۴ سال است که در اروپا زندگی کردم، اغلب ما که به اروپا میرویم میگوئیم اینها چه با فرهنگاند اما این طور نیست اینها قانون محکم دارند، میدانند اگر جرم کنند مجازات میشوند. قوانین وقتی طولانی شود برای مجرم راه در رو پیدا میشود. در اروپا وقتی شکایت میکنی طی ۲ الی ۳ ماه رسیدگی میشود. نه اینکه آنها اشتباه نکنند بلکه قانون محکم است.