پاسخ‌ های مهم رهبر انقلاب به ۱۰ سوال درباره برجام

نشریه خط حزب الله در آخرین شماره منتشر شده مطلبی با عنوان ۱۰ سوال از رهبر انقلاب درباره برجام منتشر کرده است. این مجموعه ، پاسخ های رهبر معظم انقلاب در سال های گوناگون به سوالاتی پیرامون برجام بوده است.

ســؤال اول: شروع مذاکرات هســته‌ای با مقامات آمریکایی از کجا بود؟

به روایت رهبر انقلاب، شروع مذاکرات هســته‌ای با طرف آمریکایی، مربوط به ســالهای پایانی دولت دهم بود؛ “متقاضی این مذاکرات آمریکایی‌ها بودند. مربوط به زمان دولت دهم هم هســت. قبل از آمدن این دولت این مذاکرات شــروع شد. آنها درخواست کردند، واســطه ای قرار دادند و یکی از محترمین منطقه، آمد اینجا با من ملاقات کرد، گفت که رئیس جمهور آمریکا با او تماس گرفته و از او خواهش کرده و گفته است که ما میخواهیم مسئله‌ی هسته‌ای را با ایران حل وفصل کنیم و تحریمها را هم میخواهیم برداریم. … من به آن واسطه محترم گفتم که ما به آمریکایی‌ها اطمینانی نداریم، به حرف اینها اطمینانی نیســت. گفت حال امتحان کنید؛ گفتیم خیلی خب، این دفعه هم امتحان می‌کنیــم. مذاکرات اینجوری شروع شد.”۹۴/۴/۲

سؤال دوم: چرا رهبر انقلاب با انجام مذاکرات هســته ای با آمریکا موافقت کردند؟

رهبر انقلاب اگرچه به سرانجام مذاکرات خوشبین نبودند اما به انجام آن من باب کسب و افزایش تجربه مردم ایران موافقت کردند؛ “یک تجربه ای در اختیار ملت ایران است، این تجربه ظرفیت فکری ملت ما را بالا خواهد برد؛ مثل تجربه ای که در ســال ۸۲ و ۸۳ در زمینه تعلیق غنی سازی انجام گرفت. خب ما دو ســال عقب افتادیم، لکن به نفع ما تمام شد. چرا؟ چون فهمیدیم که با تعلیق غنی سازی، امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقا وجود ندارد. اگر ما آن تعلیق اختیاری را آن روز قبول نکرده بودیم، ممکن بود کســانی بگویند خب یک ذره شــما عقب نشینی می کردید، همه مشــکلات حل میشد… آن تعلیق غنی سازی این فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقب نشینی مشکل حل نمی شــود. بنابراین از مذاکراتی هم که امروز در جریان است، ما ضرری نخواهیم کرد . البته بنده همچنان که گفتم خوشبین نیســتم؛ من فکر نمیکنم از این مذاکرات آن نتیجه ای که ملت ایران انتظار دارد، به دســت بیاید، لکن تجربه ای است و پشتوانه تجربی ملت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادی ندارد اما لازم است ملت بیدار باشد.” ۹۲/۸/۱۲

سؤال سوم: هدف ایران از انجام مذاکرات هسته ای چه بود؟
هدف ایران از انجام مذاکرات، برداشته شدن تحریم ها بود؛ “دو نقطه اساسی در حرف او {پیغام اولیه رئیس جمهور آمریکا} وجود داشت؛ یکی اینکه گفت ما ایران را به عنوان یک قدرت هسته ای خواهیم شناخت؛ دوم اینکه گفت ما تحریم ها را در ظرف شش ماه بتدریج برمی داریم. بیایید بنشینید مذاکره کنید، این کار انجام بگیرد… ۹۴/۴/۲

ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه تحریم ها برداشته بشود -و شما ملاحظه می کنید که بسیاری از تحریم ها برداشته نشــده، حال هم دارند تهدید می کنند که تحریم های چنین وچنان را بر ایران تحمیل خواهیم کرد، همان تحریم های ثانویه ای را که با مصوبه برجام و با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برداشته شد، همانها را دوباره میخواهند اینها برگردانند- هدف، این بود؟… ما مذاکره کردیم که تحریم برطرف بشود؛ شــروع مذاکره برای این بود، ادامه مذاکره برای این بود؛ و این باید تأمین بشود؛ اگر این تأمین نشد، بقیه چیزهایی که حاصل شده ارزش زیادی را نخواهد داشت.” ۹۷/۳/۲

ســؤال چهارم: رهبر انقلاب در جریان مذاکرات هسته ای تا چه میزان دخالت داشتند؟
ورود رهبر انقلاب به مذاکرات هسته ای، در حد تعیین چارچوبهای کلی و خطوط قرمز مربوط به آن، به منظور پر کردن دست تیم مذاکره کننده در فرآیند مذاکرات بوده است؛ “بنده در جزییات مذاکره دخالتی نکردم، بازهم نمی کنم؛ من مســائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوب های مهم و خط قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته ام. خطوط اصلی و کلی، جزئیات کار، خصوصیات کوچک که تاثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجه نیســت؛ اینها در اختیار آنها اســت، می توانند بروند کار کنند. اینکه حالا گفته بشود که جزئی نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست.” ۹۴/۱/۲۰

سؤال پنجم: آیا خطوط قرمز مورد نظر رهبر انقلاب در عمل رعایت شد؟

به روایت رهبر انقلاب، وزیر خارجه به ایشان گفتند که برخی از خط قرمزها را نتوانستند حفظ کنند؛ “در همین توافق اخیر هسته ای هم اگرچه این توافق را ما تأیید کردیم و برگزارکنندگان این توافق را مورد قبول اعلام کردیم و قبول داریم آنها را، لکن اینجا هم همینجور بود؛ وزیر خارجه محترم ما در مواردی به بنده گفت که ما {مثال } اینجا را یا این خط قرمز را دیگر نتوانستیم حفظ کنیم.” ۹۵/۱/۱

“وقتی عجله داریم که کار را زودتر تمام کنیم و به جایی برسانیم، از جزئیات غفلت میکنیم و گاهی غفلت از یک امر جزئی، موجب ایجاد رخنه و نقطه سلبی در آن کار می شود، بنابراین باید مراقب بود که کارها متین، محکم و با شتاب مناسب انجام شود.” ۹۵/۹/۷

سؤال ششم: چرا علیرغم عدم رعایت برخی خطوط قرمز، اما رهبر انقلاب با پذیرش برجام موافقت کردند؟

بعد از قضیه کسب تجربه ملت ایران از این ماجرا، این نکته هم از نظر رهبر انقلاب مهم است که در کنار برخی از محسنات برجام، توان و ظرفیت تیم مذاکره کننده نیز همین مقدار بود؛ “برجام یک نقاط مثبتی دارد، یک نقاط منفی دارد؛ یک محسناتی دارد، یک معایبی دارد؛ محسناتش همان چیزهایی است که ما را وادار کرد و ترغیب کرد که به این مذاکرات رو بیاوریم. البته همه آن محسنات تأمین نشد، یعنی خیلی هایش تأمین نشد لکن حالا بالاخره یک محســناتی بود و انســان حس می کرد که ممکن است این فواید وجود داشته باشد.”۹۵/۳/۲۵

“{در قضیه برجام} دشمن مجبور شــد؛ همین مقداری که عقب نشینی کرد به خاطر این بود که ملت ایران از خودش اقتدار نشان داد؛ دولت جمهوری اسلامی از خودش اقتدار نشان داد، عزت نشان داد. البته من شخصا معتقدم که میشــد ما از این بهتر هم انجام بدهیم، خب، بالاخره توان و فرصــت و امکانات همین اندازه را اقتضا کرد، ولی همین اندازه پیشرفتی که انجام گرفت، کار قابل توجهی است، کار مهمی است و این به خاطر پشتیبانی ملت، به خاطر اقتدار ملی، به خاطر اتصال فراوان نظام جمهوری اسلامی با مردم و بدنه مردم بود.” ۹۴/۱۰/۳۰

سؤال هفتم: آیا سندی که با نام برجام به امضای طرفین رسید مورد تأیید صد در صد رهبر انقلاب بود؟

از آنجا که برخی از مطالبات رهبر انقلاب در برجام رعایت نشد، رهبر انقلاب در نامه ای به رئیس جمهور، در تاریخ ۹۴/۷/۲۹، شــروط نُه گانه ای را برای اجرای آن قرار نهادند. خلاصه آن نه شــرط اینگونه بود: “۱ )گرفتن تضمین های قوی برای لغو تحریم ها از جمله اعلام کتبی رئیس جمهور آمریکا، ۲ )توقف فعالیت های ایران در برجــام در صورت وضع هرگونه تحریم، ۳ )آغاز فعالیت های بند ۴ و ۵ تنها پس از اعلام آژانس مبنی بر پایان پرونده PMD، چهارم) آغاز نوسازی کارخانــه اراک تنها پس از قرارداد طــرح جایگزین و تضمین کافی اجرا، ۵ )معامله و تبادل اورانیوم غنی شده در برابر کیک زرد در صورت عقد قرارداد مطمئن و تدریجی، ۶ )تهیه طرح توسعه میان مدت صنعت انرژی اتمی و بررسی آن در شورای عالی امنیت ملی، ۷ )ساماندهی تحقیق و توسعه برای غنی سازی مورد قبول در برجام در پایان دوره ۸ ساله، ۸ )مرجع بودن متن مذاکرات و نه تفسیر طرف مقابل در موارد ابهام سند برجام، ۹ )تشکیل هیئت رصدکننده انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق الزامات اجرای برجام.

سؤال هشتم: واکنش رهبر انقلاب در مقابل بدعهدی طرف آمریکایی چه بود؟

رهبر انقلاب ضمن تذکر مجدد از تجربه های کسب شده در این مسیر، نسبت به مسیر پیشرو نیز هشدارهای لازم را به مسئولین دادند؛ “بنده بارها و بارها گفتم به آمریکا اعتماد نکنید!… اگر میخواهید قرارداد ببندید، تضمین های الزم را فراهم بکنید، یکی از چیزهایی که بنده آن وقت، بخصوص روی آن تصریح کرده بودم این بود که گفتم ما این قرارداد را قبول میکنیم به این شروط -چند شرط بود- یکی از شرط ها این بود که گفتیم رئیس جمهور وقت آمریکا بنویسد و امضا کند که تحریمها برداشته شد. خب، مسئولین محترم زحمت کشیدند، تلاش کردند، عرق ریختند، {ولی} نتوانستند و این نشد و نتیجه اش این است که دارید مشاهده می کنید. ما به همه تعهدات عمل کرده ایم، این مردک می آید بیرون و می گوید که من قبول ندارم و خارج می شوم .حال گفته می شود که برجام را میخواهیم با این سه کشور اروپایی ادامه بدهیم. من میگویم به اینها هم اعتماد نکنید؛{اگر} می خواهید قرارداد بگذارید، تضمین به دست بیاورید والا این ها فردا همان کاری را خواهند کرد که آمریکا کرد.” ۹۷/۲/۱۹

سوال نهم: مطالبه رهبر انقلاب از مسئولین، در قبال رفتار طرف مقابل چه بود؟

رهبر انقلاب صراحتا از مســئولین میخواهند که در برابر دشمن، با قدرت هرچه تمامتر ظاهر شــوند؛ “برخورد رژیم ایالالت متحده آمریکا با نتیجه مذاکرات، یک برخورد کاملا ظالمانه، کاملا قلدرمآبانه و کاملا زورگویانه است. در مقابل این حرکت خصمانه دشمن مسئولین باید به سردمداران رژیم فاسد ایالات متحده آمریکا اثبات کنند که به مردم خودشان متکی اند و به برکت اسلام، زیر بار زور نمی رود، در مقابل قدرت ها کرنش نمی کند. آمریکایی ها باید بدانند در کار مسائل مهمی که به منافع ملی کشور ارتباط دارد، عقب نشینی در قاموس جمهوری اسلامی ایران معنی ندارد. دشمن باید این را احساس کند و بداند که زورگویی و قلدرمآبی، هرجای دیگر جواب بدهد، در جمهوری اسلامی ایران جواب نخواهد داد.”۹۶/۶/۲۶

سوال دهم: با توجه به شرایط موجود، چرا رهبر انقلاب دستور توقف اجرای برجام را ندادند؟

رهبر انقلاب معتقدند که در چنین مسائلی، وظیفه رهبری ورود به مسائل اجرایی نیست؛ “یکی از دوستان گفتند تصویب برجام را به رهبری نسبت داده اند، خب بله اما شما که چشم دارید، ماشاء الله هوش دارید، همه چیز را میفهمید! آن نامه ای را که من نوشتم نگاه کنید، ببینید تصویب چه جوری است؛ شرایطی ذکر شده که در این صورت این {توافق} تصویب می شود. البته اگر چنانچه این شرایط و این خصوصیات اجرا نشد، اِعمال نشد، وظیفه رهبری این نیست که بیاید وسط و بگوید برجام نباید اجرا بشود. {البته} خود این، یک مقوله ای است که وظیفه رهبری در این جور مواقع اجرائی چیست. عقیده ما این است که در زمینه های اجرائی رهبری نباید وارد میدان بشود و یک کاری را اجرا کند یا جلوی اجرای یک کاری را بگیرد، مگر آنجایی که به حرکت کلی انقلاب ارتباط پیدا می کند، آنجا چرا وارد می شویم اما در موارد دیگر نه.”۹۸/۳/۱