حسام الدین آشنا: تا برداشته شدن حصر یک پوسته مانده است

مشکلات اقتصادی و مهمتر از آن موضوعات سیاسی که گریبانگیر جامعه امروز ایران است از مسائلی بود که از سوی سخنرانان این مراسم و در پاسخ به دانشجویان مطرح شد. جایی که دانشجویان دانشگاه تهران با شور و شعف خاصی که حتی میهمانان این مراسم را نیز متعجب کرده بود، حضور یافته بودند با حواشی متعددی هم همراه بود. آنان پیش از شروع مراسم با سر دادن شعارهایی تصویربرداران رسانه ملی را از تالار شهید چمران بیرون کردند و پس از شنیدن آرام و بدون حاشیه سخنرانی محسن صفایی فراهانی، نماینده دور ششم مجلس شورای اسلامی، به استقبال «تریبون آزاد» این مراسم رفتند. هرچند توپ پر دانشجویان معترض دانشگاه تهران به وضعیت فعلی کشور همچون دانشجویان سایر دانشگاه‎های کشور که این روزها از اتفاقات آن زیاد شنیده‎ایم دامن مشاور رئیس ‎جمهوری را هم گرفت اما حسام‎الدین آشنا هیچ کدام از سؤالات را بدون پاسخ نگذاشت. شاید بهترین قسمت سخنان آشنا آنجا بود که او در مورد حصر برای دانشجویان این گونه گفت: «آنچه باید توسط دولت و رئیس شورای عالی امنیت ملی اتفاق بیفتد، افتاده است و آنچه که مانده تنها یک پوسته است که امیدواریم به دعای شما و به همت آنها که حاضر شدند در این زمینه هزینه دهند، این اتفاق بیفتد.»

محسن صفایی فراهانی به عنوان نخستین سخنران این مراسم پشت تریبون حاضر شد و با ابراز تعجب از نشاطی که در میان دانشجویان وجود داشت، گفت: من از این همه شور و شعف شما دانشجویان بسیار شگفت زده شدم آن هم در شرایطی که بر طبل ناامیدی کوبیده می‌شود. صفایی فراهانی با طرح این سؤال که چرا جمهوریت در ایران پا نگرفته و چرا در طول این ۴۰ سال نتوانسته نقش واقعی خود را ایفا کند، گفت: یکی از دلایل این اتفاق، فرهنگ استبدادی است. چرا که حکومت‎های ما پیش از پیروزی انقلاب اسلامی عمدتاً حکومت‎های ایلی بودند. او با بیان اینکه راه برون رفت از این مشکل تمرین از خانواده و مدرسه است، گفت: ما در این زمینه بسیار ضعیف عمل کردیم.
وی با اشاره به ضرورت مبارزه با فساد و طرح این سؤال که چرا بعد از برجام نتوانستیم با دنیا کار کنیم؟ گفت: چند بانک بزرگ به علت تحریم‌های قبلی امریکا نمی‌خواستند با ما کار کنند؛ اما بقیه بانک‌ها که مشکلی نداشتند؛ سیستم بانکی ما نمی‌توانست با آنها کار کند، ناتوان بودیم و می‌‌خواهیم این ناتوانی را پنهان کنیم. نماینده دور ششم مجلس در ادامه با انتقاد از ندانم‏‌کاری‌های موجود در کشور به ماجرای مؤسسه‌های مالی و اعتباری اشاره کرد و گفت: من با چشم خودم دیدم که عده‌ای را در میدان ولی‌عصر از اتوبوس پیاده کردند و آنها تا میرداماد و جلوی بانک مرکزی شعار سر دادند. الان همه ساخت و سازها خوابیده است، چطور ۳۰ هزار میلیارد را به کسانی که حتی تا ۸۴ درصد هم سود سپرده دریافت کرده بودند، دادند؟ چطور با آنها که راهپیمایی کرده بودند کاری نداشتند؟ یک نفر از سبزوار بدون تحصیلات عالیه بیاید مؤسسه ثامن را تأسیس کند و آن مقدار پول را ببرد و بعد از خزانه پول مردم را بازگردانند؟
صفایی فراهانی با اشاره به ساختار قانون اساسی گفت: رئیس جمهوری بیش از ۲۵ درصد اختیارات ندارد. فرق دولت روحانی با دولت خاتمی این است که بحران‌های دولت خاتمی سیاسی بود، مثل حادثه کوی دانشگاه و قتل‎های زنجیر‌ه‏‌ای؛ اما امروز چرا بحث FATF مطرح است؟ می‌گویند ظریف چرا آن حرف‎ها را در مورد پولشویی زد. سالی ۱۵ هزار میلیارد دلار قاچاق را چه کسانی می‌آورند؟ کولبرها می‌آوردند؟ یا کسانی که به راحتی با تریلی و کانتینر از منابع غیرمجاز قاچاق وارد می‌کنند. بله اینها نگران هستند که اگر به قوانین بین‎المللی بپیوندیم، چه کنند؟ وی افزود: سران سه قوه تأیید کردند که ما به لایحه پولشویی رأی دادیم و رهبری هم گفتند تصمیمات‎ را خودتان بگیرید و منتظر تأیید من نباشید. پس چرا الان این لایحه گیر کرده است؟

اما قسمت مهم بزرگداشت روز دانشجو به تریبون آزاد اختصاص داشت؛ جایی که حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس جمهوری  آماده شنیدن سؤالات تند و تیز دانشجویان و پاسخ دهی به آنان شده بود.
مشاور رئیس جمهوری در پاسخ به این سؤال که قصه رنج مردم ایران کی تمام می‎شود، گفت: تا وقتی که انتخاب بهتری وجود داشته باشد.
یکی از دانشجویان پرسید اگر نسل ما بخواهد تجدید نظر اساسی در تصمیم پدر و مادرهای‌مان داشته باشد قانون اساسی چه حقی به آنها می‎دهد که آشنا پاسخ داد: اصل آخر قانون اساسی به بازنگری آن اختصاص دارد. ساز و کاری تعیین شده که در قانون اساسی اولیه چنین موضوعی مورد توجه قرار نگرفته بود. اما در همین اصل هم محدودیتی برای بازنگری در نظر گرفته شده. اصل اسلامیت و جمهوریت و ولایت فقیه و ابتنای حکومت بر آرای مردم غیرقابل تغییر و بقیه قابل تغییر هستند. اگر کسانی با این چهار مورد مشکل داشته باشند باید به فکر مواجهه‎های سخت‎تری  برای تغییرات مورد نظر باشند و هزینه‎های آن را بپردازند. آشنا در پاسخ به انتقاد یکی از دانشجویان درخصوص سکوت رئیس‎ جمهوری گفت: همه ما دل‌مان می‎خواهد که رئیس جمهوری با قدرت بالا و اقتدار بتواند بسیاری از مشکلات را حل کند و ما از او انتظار نداریم که آنها را به دولت سایه حواله دهد. طبیعی است که رئیس جمهوری وظیفه خود بداند که حل مسأله کند. واقعیت این است که دولتمداری و حکمرانی در ایران این دوره بسیار دشوار است. تمام افرادی که من آنان را می‌شناختم و در دولت یا به عنوان رئیس جمهوری یا سایر اعضا حضور داشتند روزی که وارد دولت شدند و روزی که از آن خارج شدند، خیلی متفاوت شده بودند. با اینکه فرض می‌کردند که وقتی وارد شوند، خیلی چیزها را می‌دانند اما وقتی که خارج می‌شدند، تازه می‌فهمیدند که خیلی از چیزها را نمی‌دانند. وقتی در نظامی زندگی می‌کنید که یک پایه آن دین است، پایه دیگر بوروکراسی است و پایه دیگر تکنوکراسی و دیگر پوپولیسم است، به اضافه ساختاری که همه قدرت دارند که تخریب کنند اما کسی قدرت ندارد که به تنهایی چیزی را بسازد، تا نتوانید اجماع ایجاد کنید، نمی‌توانید چیزی را جلو ببرید. من مهندس موسوی سال ۸۸ را با مهندس موسوی ۶۸ قابل مقایسه نمی‌دانم. مهندس موسوی ۸۸ به فهمی در مورد حکومت رسیده بود که در ۶۸ اصلاً باور نمی‌کرد که اینها وجود داشته باشد.
آشنا در پاسخ به پرسش دیگری درباره وضعیت نظام بودجه‌ریزی در کشور و بودجه‌های پرداختی به نهادهایی از جمله «جامعه‌المصطفی»، حوزه علمیه و شورای هماهنگی نماز جمعه گفت: بودجه مظهر تعارض و تفاوت‌ها در کشور و تجسم واقعی نظام قدرت است. با شفاف‌کردن بودجه همگان می‌توانند درباره  روابط قدرت بفهمند؛ در طول زمان ردیف‌های بودجه‌ای پادار شده‌اند. به این صورت که در ابتدا فردی با لابی، فشار، تماس و توافق یک بند در بودجه سالانه کشور به عنوان کمک به فلان مؤسسه باز کرد که در آغاز نیز اعتبار این بند ۱۰ میلیون تومان بوده، اما به مرور زمان این بند و مبلغ آن رشد کرده است. هر رئیس جمهوری فکر کرده که دوستانی دارد و باید آنها را تقویت کند به همین دلیل نیز در بودجه ردیف‌هایی برای حمایت از آنها قرار داده است. آشنا تأکید کرد: امروز دانشجویان اسم یک نهاد به نام جامعه‌المصطفی را می‌دانند، اما سایر نهادها را نمی‌شناسند.
وی ادامه داد: زمانی که بودجه مورد مطالعه قرار بگیرد به روابط قدرت و توانایی چانه‌زنی پی برده می‌شود. بر همین مبنا نیز اگر صدا و سیما و ساختار آن پذیرفته شود، باید از بودجه عمومی کشور ۱۸۰۰ میلیارد و از محل فروش آگهی‌ها ۲ هزار میلیارد تومان به او پرداخته شود تا همین کاری را که امروز انجام می‌دهد، انجام دهند.
وقتی مجلس بودجه را اضافه کند منبعی برای آن وجود ندارد و زمانی که هزینه‌کردن در کشور آغاز شود، مشاهده می‌کنیم که در حوزه‌ای مانند دفاعی که به آن نیازمندیم دست دولت کاملاً بسته است، اما در جایی به هزاران اسم از خدا و پیغمبر گرفته تا ماهواره، اتم، دفاع و همه چیزهای مقدس و افراد محترم، استفاده شده تا عده‌ای بتوانند در عین این‌که بازنشسته اداری و سیاسی هستند، حامی‌پروری کنند؛ اگر بخواهید با این موضوع برخورد کنید نیز در مجلس شما را می‌زنند. آشنا با بیان اینکه کل بودجه دولت و کشور را به اسارت و گروگان می‌گیرند تا تکلیف یک ردیف از بودجه که به طور مثال دولت بنا به دلایلی قصد دارد از پرداخت آن جلوگیری کند، معلوم می‌شود. آشنا در پاسخ به پرسش یکی دیگر از دانشجوها مبنی بر این‌که آیا فریادهای «یا حسین، میرحسین» را می‌شنوید، گفت: من سال ۱۳۶۱ در دفتر آقای موسوی کار می‌کردم و ایشان را تا حدی می‌شناسم؛ خانه مهندس موسوی با دفتر کار من تنها یک خانه فاصله دارد؛ یعنی دفتر مرکز بررسی‌های استراتژیک نبش کوچه خورشید است، دفتر آقای جلیلی در کنار آن و بعد از آن منزل مهندس موسوی است. شک نکنید که شرایط آقای موسوی از نظر حصر بسیار تغییر کرده است؛ حصر برداشته نشده، اما از نظر من شاید تا برداشته شدن حصر یک پوسته مانده است. آنچه باید توسط دولت و رئیس شورای عالی امنیت ملی اتفاق بیفتد، افتاده است و آنچه که مانده، تنها یک پوسته است که امیدواریم به دعای شما و به همت آنها که حاضر شدند در این زمینه هزینه دهند، این اتفاق بیفتد.

محمد نعیمی‌پور، دیگر میهمان دانشجویان دانشگاه تهران در سخنان خود با اشاره به آنچه تغییر رفتار حاکمیت در مقاطع مختلف از زمان پیروزی انقلاب تا انتخابات ۸۸ خواند، گفت: حاکمیت از یک زمانی رابطه خودی و غیر خودی را در جامعه اجرا کرد. رابطه‌ای که نه تنها در حوزه سیاست و انتخابات بلکه به حوزه اقتصادی و واگذاری‌ها به بخش خصوصی هم سرایت کرد.
به گفته این عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت، چیزی  که برای اصلاح‌طلبان و اعتدالیون سم مهلک است، فاصله  گرفتن از مردم است. وی افزود: اگر مثل آقای روحانی فکر کرده که برود در زمین بازی دیگران بازی کند و سربلند بیرون بیاید، اشتباه محض است. روحانی از همه موضوعات و خواسته‌های مردم خبر داشت اما همان طور که حسام‌الدین آشنا گفت، ذینفع‌ها نمی‌گذارند وعده‌هایش را اجرایی کند و البته ایشان پافشاری هم نکرد. نعیمی‌پور ادامه داد: در مسیر پیشرفت ناامیدی هیچ جایگاهی ندارد. وی همچنین به اصلاح‌طلبان پیشنهاد کرد که تا دیر نشده، باید به مردم پاسخگو باشند.