سکوت در برابر «تجاوز» زمینه‎ساز تکثیر «متجاوزان»

جامعه ایرانی – کیانی نژاد، مشاور خانواده و روانشناس کودک گفت: افزایش آگاهی خانواده‌ها نسبت به تربیت فرزندان و برخورد و مواجه با کودک آزاری مستلزم این است که دولت شرایط و زیر ساخت‌های مناسب آموزشی را فراهم کند و یا اجبار‌های آموزشی برای پدر و مادر در نظر بگیرد تا سطح آگاهی خانواده‌ها در این زمینه افزایش پیدا کند.

افزایش پدیده هولناک کودک آزاری در جامعه، نگرانی‌های زیادی را به همراه داشته است.پس از اتفاقاتی که در یکی از مدارس تهران افتاد این بار در شهرستان شوشتر، شاهد تجاوز یک مجرم سابقه دار به نوجوانان ۱۲ و ۱۳ ساله بودیم.

امروز کودک آزاری دغدغه بسیاری از خانواده‌های ایرانی شده است تا جایی هر بار خبر از گم شدن کودکی در رسانه‌ها مطرح می‌شود تمامی افکار به سمت کودک آزاری معطوف می‌شود. موضوعی که نگران کننده‌تر از خود پدیده کودک آزاری و تجاوز به آنان است برخورد خانواده‌ها در قبال تجاوز جنسی به فرزندانشان است.

اکثر خانواده‌ها در قبال تجاوز جنسی به فرزندان خود سکوت کرده و پای آبرویشان را به میان می‌کشند و به این نکته توجه ندارند که همین سکوت باعث تحقیر و سرکوب کودک قربانی تجاوز می‌شود. اگر فرهنگ سکوت در برابر تجاوز و کودک آزاری اصلاح شود؛ دیگر کودکان قربانی این جنایت، خود را گناهکار نمی‌دانند.

نکته دیگری که باید مورد بررسی قرار گیرد ضرورت بازنگری در مباحث آموزشی کشور برای آموزش‌های خود مراقبتی به کودکان است. زمانی که کودک مراقبت از خود را فراگرفته باشد دیگر اجازه نخواهد داد که هیچکس از او سوءاستفاده کند و همین موضوع می‌تواند تا حد زیادی پدیده کودک آزاری را در جامعه کاهش دهد.

دکتر عاطفه کیانی نژاد ، مشاور خانواده و روانشناس کودک در گفت‌وگو با جامعه ایرانی  گفت: نمی‌توان از نظر آماری اعلام کرد که پدیده کودک آزاری افزایش پیدا کرده است چرا که درگذشته پوشش‌های خبری و رسانه‌ای به این اندازه دقیق و منظم نبود ورسانه‌ها دسترسی کمتری به خانواده‌های قربانی داشتند.

کیانی نژاد افزود: یکی از دلایلی که امروز موارد کودک آزاری و تجاوز کشف و اطلاع‎رسانی می‌شود، خود رسانه‌ها و فضای مجازی هستند.در گذشته نیز موارد تجاوز و کودک آزاری وجود داشته است ولی خیلی‌ها از آن خبر نداشتند و حتی پوشش‌های خبری به این اندازه قوی نبودند که به اطلاع عموم مردم برسانند.

پدیده کودک آزاری بیشتر از گذشته کشف می‌شود

این روانشناس بالینی عنوان کرد: مسلما باید این مطلب را مدنظر داشت که پدیده کودک آزاری افزایش پیدا نکرده است بلکه بیشتر از گذشته کشف می‌شود. یکی از دلایل افزایش کشف کودک آزاری، گزارش‌هایی است که کودکان به خانواده‌ها یا مربیان می‌دهند؛ خب در قدیم بیشتر بچه‌های آزار دیده و قربانی خشونت، خیلی احساس گناه می‌کردند و خودشان را در این زمینه مقصر می‌دانستند.

کیانی نژاد از عملی بودن کنترل کودک‌آزاری در مدارس و خانه‌ها سخن به میان آورد و گفت: خوشبختانه امروز با آموزش‌هایی که پدر و مادر به کودکان دادند و تغییر نوع سیستم فرزند‌پروری، کودکان نسل جدید اعتماد به نفس بیشتری دارند در نتیجه معترض‌تر هستند و از حق خود دفاع می‌کنند.کودکان امروزی موارد آزار جنسی و خشونت را به خانواده‌های خود اطلاع می‌دهند در صورتی که در گذشته هم این فجایع وجود داشته است و چنین مواردی اصلا به خانواده‌ها اطلاع داده نمی‌شد.

دلیل دیگر افزایش کشف کودک آزاری، مساله افزایش جمعیت کشور است

این مشاور در ادامه گفت: دلیل دیگر افزایش کشف کودک آزاری، مساله افزایش جمعیت کشور است. مسلما به همان نسبت که جمعیت افزایش پیدا می‌کند با گذر زمان، کودک‌آزاری و خیلی از اختلالات روانی و مشکلات شخصیتی هم به همان نسبت افزایش پیدا می‌کند.

کیانی‌نژاد عنوان کرد:آموزش‌های خود مراقبتی به فرزندان باید از ۳ سالگی شروع شود. این آموزش‌ها به کودک یاد خواهد داد که بدن خود را دوست داشته و قسمت‌هایی از بدنش را که با لباس زیر می‌پوشاند، حریم خصوصی‌اش است و هیچ‌کس اجازه ندارد به این قسمت‌ها دست بزند.

وی اضافه کرد:معمولا این آموزش‌ها باید از ۳ سالگی باید توسط پدر و مادر آموزش داده شود ولی متاسفانه در کشورما و البته خیلی از کشورهای دیگر آموزش فرزند پروری که یکی از بخش‌های آن سلامت جنسی کودک است، به صورت گسترده به والدین آموزش داده نمی‌شود.

این مشاور مطرح کرد: در جامعه امروز تعداد اندکی از پدر و مادر‌ها هستند که فقط صرفا به خاطر اینکه ماچه طور فرزند خود را تربیت کنیم، به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند. ۹۹ درصد از مراجعه کنندگان به خاطر مشکلاتی که کودکشان دارند به مراکز مراجه می‌کنند و فقط یک درصد از آن‌ها فقط به خاطر این به مراکز مراجه می‌کنند که چه راه‌حل‌هایی وجود دارد که پدر و مادر بهتری شوند.

این مدرس دانشگاه در رشته مشاوره مطرح کرد: افزایش آگاهی خانواده‌ها نسبت به تربیت فرزندان و برخورد و مواجه با کودک آزاری و سایر موارد مستلزم این است که دولت در این زمینه شرایط وزیر ساخت های مناسب آموزشی را فراهم کند و یا اجبار‌های آموزشی برای پدر و مادر در نظر بگیرد تا سطح آگاهی خانواده‌ها در این زمینه افزایش پیدا کند.

گذراندن دوره فرزندآوری برای خانواده ها راهکار افزایش عزت نفس کودکان

کیانی‌نژاد گفت:چطور است وقتی که فردی می‌خواهد رانندگی کند، نیاز به این دارد که امتحانات لازم را داده تا گواهینامه و مجوز رانندگی دریافت کند اما برای فرزندآوری خانواده‌ها دوره‌ای وجود ندارد. متاسفانه برای هر کاری دردنیای امروز نیاز به گذراندن دوره آموزشی است به جز پدر و مادر شدن و اینکه چه طور باید کودک خود را تربیت کنند، تا این فرزند خلاق، مسئولیت پذیر، اهل تلاش، اعتماد به نفس و عزت نفس داشته باشد و مقیاس‌های دیگری که برای خوشبختی‌اش در زندگی به آن‌ها احتیاج دارد.

وی ادامه داد: موضوع آموزش به کودک در درجه اول باید توسط والدین انجام شود و در درجه دوم توسط مهدکودک‌ها و مدارس و بعد از تمامی این موارد، مراکز مشاوره مسئولیت آموزش به کودکان در زمینه خودمراقبتی را برعهده خواهند داشت.

تربیت فرزندان شامل خود مراقبتی کودکان نیز می‌شود

کیانی‌نژاد عنوان کرد: اگر تربیت فرزندان که شامل خود مراقبتی کودکان نیز می‌شود به صورت آموزش‌های اجباری در نظر گرفته شود بدین معنی که هر کسی که تصمیم به بارداری دارد به مراکز مربوطه مراجعه کند تا آموزش های لازم را فراگیرد. البته شاید در سال‌های آینده کشور بتواند به مرحله‌ای برسد که این آموزش‌ها را برای پدر و مادر اجباری کند و افرادی هم به عنوان بازرس در نظر گرفته شوند که هر چند وقت یکبار شرایط کودک را بازرسی کرده و ببینند که آیا کودک در سیستم سالم تربیت می‌شود یا خیر؛ در این شرایط بسیاری از مشکلات جامعه در مورد بد رفتاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی حل خواهد شد.

این مدرس دانشگاه در رشته مشاوره افزود: فرهنگی غلطی که در جامعه وجود دارد این است که خود قربانی مقصر است، باید این فرهنگ غلط را حذف کرد این فرهنگ اشتباه نه فقط در مورد مقصر دانستن کودکان بلکه در مورد بزرگسالان نیز وجود دارد به عنوان مثال وقتی در خیابان آقایی به یک خانم کلام زشت جنسی را به عنوان متلک می‌گوید مثلا اگر آن خانم پوشش خیلی جذاب و یا بازی داشته باشد خب جامعه می‌گوید تقصیر خود خانم است که آن مرد به او متلک انداخته و اگر درست لباش می‌پوشید کسی هم حرفی به او نمی‌زد. این باورهای غلط در جامعه باید اصلاح شود که هیچ کس حق ندارد چه تجاوز کلامی و چه فیزیکی و یا رفتار غیر انسانی با هر کسی داشته باشد.

باورهای غلط در مواجه با تجاوز باید اصلاح شود

این مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی اضافه کرد: خیلی از آسیب‌هایی که کودکان مورد تجاوز قرار گرفته می‌بینند بیشتر به خاطر آن است که والدین و جامعه سوال‌هایی از آنها می‌کنند که بچه احساس می‌کند خودش هم در این ماجرا مقصر بوده است، آسیب این امر خیلی بیشتر از خود تجاوز است. معمولا والدینی که تجاوز به فرزند خود را به بقیه اطلاع نمی‌دهند، ممکن است احساس کنند که خودشان به عنوان والدین مقصرند و مثلا ممکن است احساس کنند ما آموزش‌های لازم را به فرزندمان ندادیم یا مثلا ما آن لحظه او را رها کردیم و یا اصلا خود بچه را مقصر ماجرا می‌دانند، به همین دلیل دوست ندارند این اتفاق را برای کسی بازگو کنند.این موارد در واقع باور‌های کاملا غلطی است که باید اصلاح شود.

کیانی نژاد در پایان گفت: مسلما هر سکوتی که در مقابل موضوع تجاوز و کودک آزاری می‌کنیم به معنی رشد و تکثیر متجاوزان است. باید به خشونت علیه کودکان و مورد تجاوز قرار گرفتن آنها اعتراض کرد چرا که هر اعتراض به خود این بچه اعتماد به نفس را می‌دهد تا در آینده زندگی مناسبی داشته باشد.