جامعه ایرانی– مانا اسکویی* در روزنامه جهان صنعت نوشت: انتخابات میاندورهای آمریکا که هر دو سال برای گزینش تمام نمایندگان کنگره و یکسوم سناتورها برگزار میشود، سابقهای به اندازه عمر قانون اساسی این کشور حدود ۳۲۰ سال دارد.
در این زمان طولانی، همواره حاکمیت دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در این دو مرکز قانونگذاری دست به دست میشود یا مانند امسال به تقسیم قدرت و به عبارتی تعامل میرسند، ضمن اینکه اگر نه همواره اما در موارد بسیاری با توجه به شرایط کاخ سفید، نتایج تا حدود زیادی قابل پیشبینی و تحقق بوده چنان که این بار نیز گمانهزنیها درست از کار درآمد و قدرت در کنگره و سنا میان دموکراتها و جمهوریخواهان تقسیم شد، با همه این تفاصیل، اما اگر این بار تا این اندازه حساس و چالشبرانگیز و خبرساز شد، پاسخ مختصر و مفید به حضور رییسجمهور در کاخ سفید برمیگردد که همه قواعد و اصول بازی را چه در داخل و چه در بقیه جهان در هم ریخته است تا جایی که حتی در نطق رایج و سنتی در چنین مواردی با وجود اینکه از روی نوشته میخواند یعنی برایش نوشته و تعدیل کرده بودند، باز هم به رفتارهای پوپولیستی و تفرقهانگیز خود ادامه داد.
قانون اساسی آمریکا به گونهای تنظیم و نوشته شده و از آن مهمتر به شیوهای اجرا میشود که با ابزاری به نام رای مردم بتوانند و میتوانند در تداوم استقلال قوای سهگانه و در عین حال تعدیل قدرت میان آنها، در نهایت در تعیین سرنوشت خود نقش اصلی داشته باشند.
با برگشت اکثریت کنگره به دست دموکراتها، در دو سال آینده ترامپ نمیتواند به راحتی یا دستکم با مشکل کمتر، به ویژه لوایح مالی خود و همچنین قوانین مرتبط با مهاجرت و بیمه عمومی را به تصویب برساند.
اگرچه جمهوریخواهان اکثریت سنا را با ۵۱ کرسی در اختیار دارند، اما با توجه به اینکه چند سناتور مستقل در کنار دموکراتها هستند در اینجا هم ترامپ با دست کاملا باز نمیتواند عمل کند.
یکی از مسوولیتهای مهم سنای آمریکا، به بررسی برنامههای کاخ سفید در ارتباط با سیاست خارجی برمیگردد، در واقع کمیته سیاست خارجی که در دوره قبل مککین ریاست آن را برعهده داشت، یکی از مراکز بسیار مهم و اثرگذار در تبیین و تعیین راهبردهای جهانی آمریکا به حساب میآید، ضمن اینکه در تایید وزرا و قضات دیوان عالی، مانند مورد قاضی کاوانا نیز رای و نظر سنا، مهم و اثرگذار است اما با همه این تفاصیل، حزبی که اکثریت را در کنگره در دست دارد به گونهای از حمایت و نظر موافق مردم برخوردار است، به عبارت دیگر مردم آمریکا هنگامی که پس از دو سال ریاستجمهوری ترامپ، از کارنامه او ناراضی شدند، اکثریت کنگره را از جمهوریخواهان به دموکراتها سپردند و صدالبته اگر دو سال آینده دموکراتها نتوانند خواسته رایدهندگان خود را به جا آورند نه تنها کنگره را از دست میدهند، بلکه شانس حضور درکاخ سفید را هم با خطر جدی روبهرو خواهند ساخت.
اگر در دو سال حضور در کاخ سفید، ترامپ قواعد و اصول متداول حکومتداری را در هم ریخت و دو سال آینده را هم با چالشهای بزرگ سپری کند، همان ابزاری که او را براساس قانون اساسی روی کار آورد باز هم میتواند از صندلی ریاستجمهوری به زیر بکشد.
آنچه در این دو سال از رییسجمهور آمریکا سر زد و آمریکا و جهان را به چالش کشید، به یمن وجود یکی دیگر از ابزارهای لازم دموکراسی یعنی رسانههای شیشهای امکانپذیر شد تا گافهای رییسجمهور آمریکا به برگ بازی خیلی از کشورها بدل شود.
*تحلیلگر مسائل سیاست بینالملل