ممکن است ذهن کسانی که در فرایند طلاق هستند درگیر این مسئله شود که آیا طلاق همیشه آسیب زاست؟ ما در این مقاله مشکلات احتمالی فرزندان طلاق را مطرح می کنیم و راهکارهایی برای افزایش آرامش شما و فرزندانتان در این زمینه را پیشنهاد می دهیم.
فرزندان طلاق
واضح است که طلاق پدیده ای آسیب زا برای کودکان می باشد. کودکانی که پدر و مادرشان از هم جدا می شوند، احساسات مختلفی را تجربه می کنند و سازگاری با وضعیت جدید برایشان سخت خواهد بود. اما در مقابل کودکانی که در یک محیط پر تعارض بزرگ می شوند، شاهد دعواها و قهرهای پدر و مادر خود هستند و حتی ممکن است پیام رسان پدر و مادرشان در دوره های قهر به همدیگر باشند، با اضطراب های زیادی دست به گریبان می شوند.
اگر کودک بعد از یک دوره درگیری پدر و مادر به یک زندگی آرام پس از طلاق منتقل شود آسیب های بسیار کمتری خواهد خورد نسبت به زمانی که والدین دائما در حال درگیری باشند. اگر زوجین بتوانند یک طلاق توافقی و با کمترین درگیری را طی کنند، کودکانشان آسیب به مراتب کمتری خواهند دید.
مشکلات احتمالی فرزندان طلاق
کودکانی که والدینشان از هم جدا می شوند، ممکن است هر یک از مشکلات زیر را از خود نشان دهند:
رفتارهای برون ریزانه: رفتارهایی چون پرخاشگری مخصوصا اگر کودک به مدت طولانی در معرض دعواهای فیزیکی و کلامی پدر و مادرش قرار گرفته باشد، بروز پیدا می کند.
نافرمانی و لجبازی: معمولا کودکان از دست والدین خود به خاطر شرایط پیش آمده خشمگین می شوند. ممکن است رفتارشان در مقابل این احساس خشم نافرمانی از والدین باشد، دستورات و قوانین را نادیده بگیرند یا لجبازی کنند.
انزوا و اجتناب: برخی کودکان روی به رفتار های درون ریزانه می آورند، برای مثال منزوی شده، در معرض افسردگی کودکی قرار می گیرند و اضطراب را تجربه می کنند.
احساس گناه: برخی کودکان خود را مقصر جدایی والدین می دانند و احساس گناه به آن ها دست می دهد. کنار آمدن با این احساس گناه برای کودکان بسیار سخت خواهد بود.
راه های ایمن کردن کودکان در برابر آسیب های طلاق
کودکان می توانند با فرایند طلاق سازگار شوند. اما برای این سازگاری نیاز به شرایطی دارند که والدین هر دو باید برای فراهم کردن آن بکوشند:
بعد از طلاق کودکان باید ارتباطشان با هر دو والد را حفظ کنند. باید بدانند هر دو والد در دسترسشان هستند و به شکل منظم و ثابتی هر دو را می بینند و با آن ها ارتباط دارند.
یکی از نکاتی که نباید فراموش کنید این است که کودک شما هم به مادر احتیاج دارد، هم به پدر. حضور یکی از شما کافی نیست. ممکن است همسر سابق شما، فرد مناسبی برای شما نبوده ولی در هرصورت والد فرزند شماست. بنابراین چهره او را در مقابل فرزندانتان تخریب نکنید و اجازه دهید کماکان دوستش بدارند و رابطه خوبی با او داشته باشند. تخریب کردن این رابطه و علاقه، قطعا به ضرر فرزند شما می باشد.
به سوالات فرزندتان در مورد جدایی جواب دهید. با جدایی شما ذهن آن ها پر از سوال می شود و ممکن است مدت ها آن ها را درگیر کند. لازم نیست تمامی حقیقت را به آن ها بگویید ولی حتما به سوالاتشان جواب دهید و با آن ها در مورد این مسئله گفتگو کنید. اگر علت جدایی اعتیاد به مواد مخدر یا خیانت یا هر مسئله دیگری است لزومی ندارد که آن را به کودک بگویید. می توانید به او توضیح دهید که با یکدیگر به تفاهم نرسیده اید، کنار یکدیگر به قدر کافی شاد نبوده اید یا اینکه زندگی کردن دور از هم به نفع همه می باشد.
با کودکتان صادق باشید
اهمیت پاسخ به سوالات فرزندتان از این جهت است که اگر ذهن کودک پر از سوال بماند ممکن است خودش به تنهایی به دنبال جواب بگردد و معمولا کودکان در این شرایط خود را مقصر می شمارند و این طرز تفکر احساس گناه برایشان به ارمغان می آورد.
حواستان باشد که در طی فرایند طلاق کودک آزاری نکنید. کودک آزاری اینجا به این معنی است که از کودکتان بخواهید خبر های منزل والد دیگر را برایتان بیاورد یا به عنوان یک پیغام رسان از کودکتان استفاده کنید.
سازگار شدن با زندگی جدید به اندازه کافی تجربه ای استرس آور می باشد. با ایجاد تغییرات گسترده در سایر ابعاد زندگی فرد، این سازگاری را برای کودکتان دشوار نکنید. برای مثال اگر علاوه بر جدا شدن محل زندگی شما و همسرتان، مدرسه کودکتان را هم تغییر دهید و از دوستانش هم جدا شود ممکن است آسیب های گسترده ای ببیند.
کمک گرفتن از یک مشاور یا روانشناس در زمینه جدایی می تواند به شما کمک کند بر خود مسلط شوید و در عین حال یک مشاور می تواند به کودک شما در جهت طی کردن فرایند سازگاری کمک کند.
مشکلات ازدواج مجدد والدین
اگر شما می خواهید ازدواج مجدد داشته باشید بهتر است این مسئله را از همان اوایل برای کودکتان مطرح کنید و به او توضیح دهید که فرد جدید قرار نیست نقش پدر یا مادر او را بازی کند؛ چرا که کودکتان خودش پدر و مادر دارد. کودک اگر بخواهد می تواند فرد جدید را پدر یا مادر بنامد ولی این کاملا به خواست کودک می باشد.
یکباره مسئله را مطرح نکنید. اجازه دهید کودکتان با همسر جدید شما آشنا شود و چند قرار ملاقات داشته باشید و بعد از آن ازدواج کنید. دادن خبر ازدواج به شکل ناگهانی به کودک باعث می شود او شوک زده شود و این مسئله را به سختی بپذیرد یا در مقابل آن جبهه بگیرد.
مشکلات فرزندان طلاق در بزرگسالی
کودکانی که در محیط پرتشنج بزرگ می شوند ممکن است نسبت به ازدواج و ایجاد یک رابطه عاطفی پایدار دچار شک و تردید شوند یا اعتماد به نفس شان در این زمینه کم باشد. همچنین چگونگی شکل گیری هویت نوجوانان می تواند بر رفتار آن ها در بزرگسالی تاثیر داشته باشد. بنابراین اتخاذ یک رفتار صحیح با نوجوان با توجه به این که جدایی صورت گرفته سخت تر از دیگر والدین خواهد بود.
اضطراب ها و رفتارهای برون ریزانه ممکن است در بزرگسالی هم ادامه پیدا کنند ولی این به این معنا نیست که هر کودکی که والدینش از هم جدا شده اند، حتما در آینده مشکلاتی خواهد داشت یا در ازدواجش شکست خواهد خورد. والدین می توانند با رعایت نکات تربیتی فرزندان از بروز ناراحتی های آنان در بزرگسالی پیش گیری کنند.