رئیس مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور از راه اندازی بانک ژن زنده ماهیان استخوانی کپور خبر داد و گفت: این کار با جمع آوری تعداد ۷۰ قطعه مولدکپور و ۵۰ قطعه کُلمه دریای خزر در استان گلستان و تکثیرآنها در ایستگاه تحقیقاتی قره سو صورت گرفت.
محمد پورکاظمی افزود: کپور معمولی و کُلمه دریای خزر یکی از گونههای تجاری مهم در شمال کشور هستند که سهم بسزایی در اقتصاد و تغذیه مردم منطقه بازی میکنند. آمارهای صید این گونهها طی سالهای گذشته حاکی از افول ذخایر و صید آن در دریای خزر است و به نظر میرسد برنامه بازسازی ذخایر این گونهها که از سالها قبل در حال اجرا است از راندمان بالایی برخوردار نیست.
پورکاظمی ادامه داد: به همین دلیل، هدف از اجرای این پروژه ایجاد بانک ژن زندۀ کپور و کُلمه دریای خزر در مدت سه سال و تکثیر و رهاسازی بچه ماهیان آن به دریا، مولد سازی و تحویل آن به مراکز بازسازی ذخایر استان است. با اجرای این پروژه، علاوه بر اطمینان از در دسترس بودن همیشگی تعداد قابل توجهی مولد، میتوان بستری برای تحقیقات بیشتر در خصوص ارتقای کیفیت بازسازی ذخایر فراهم کرد. در این راستا مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور به دنبال حفظ، احیای ذخایر و قرار گرفتن این ماهیان در سبد صید صیادان است.
به گفته وی، البته بانک ژن زنده ماهیان استخوانی کپور و کُلمه دریای خزر پارسال در ایستگاه قره سو در استان گلستان به منظور نگهداری مولدین کپور و کُلمه، تکثیر و تولید سالانه یک میلیون قطعه بچه ماهی و مولد سازی و تحویل مولدین به مراکز بازسازی ذخایر استان راه اندازی شد و تعداد ۷۰ قطعه مولد کپور دریایی و ۵۰ قطعه مولد کُلمه دریایی از سواحل شرقی صید و به ایستگاه قره سو انتقال یافت.
پورکاظمی ادامه داد: تکثیر ماهی کُلمه در اواخر اسفند ماه ۹۷ به روش نیمه طبیعی و تکثیر ماهی کپور در اواسط اردیبهشت ماه ۹۸ به روش مصنوعی و نیمه مصنوعی و طبق دستورالعمل انجام گرفت. بخشی از بچه ماهیان حاصل به جهت بازسازی ذخایر به دو رودخانه مهم گرگانرود و قره سو رهاسازی شده و بخشی نیز جهت مولد سازی در ایستگاه قره سو نگهداری میشود که مولدین حاصل به مراکز بازسازی ذخایر استان گلستان تحویل داده خواهند شد.
رئیس مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با اشاره به اینکه از ۱۲۲ گونه و زیرگونه دریای خزر، تنها ۲۵ گونه آن اقتصادی است، عنوان کرد: از بین این تعداد گونههایی نظیر ماهیان خاویاری و آزاد در حال نابودی هستند.
وی راه اندازی بانک ژن این دو ماهی را گامی مهم در جهت احیای ذخایر این دو گونه تجاری در کشور توصیف و اضافه کرد: ایجاد بانک ژن زنده برای گونههای در معرض خطر یا تحت فشار و گونههایی که ارزش اقتصادی بالایی دارند ضروری است. با داشتن چنین بانک ژنی، همیشه به مولدین گونه دسترسی وجود خواهد داشت و میتوان در شرایط کنترل شده، کیفیت تکثیر و تولید بچه ماهی را ارتقا داد.
بانک ژن به مجموعهای از مواد ژنتیکی اطلاق میشود که برای اطمینان از قابل دسترس بودن آنها در آینده با اهدافی مثل حفاظت، پژوهش یا تولید، نگهداری میشود. از وظایف مراکز بانک ژن میتوان به نگهداری مطلوب از ذخایر ژنتیکی جانوری و گیاهی، جمع آوری نمونههای بیولوژیکی مختلف، حفاظت از زیستگاه و دستیابی به روشهای تکثیر در اسارت گونههای در معرض انقراض اشاره کرد.