شرایط مهدورالدم بودن چیست؟

ظهرسه شنبه هفته جاری خبر به قتل رسیدن میترا استاد همسردوم محمدعلی نجفی شهردار پیشین تهران منتشر و پس از آن نیز اعلام شد که نجفی خود را به نیروی انتظامی رسانده و به جرم خود اعتراف کرده است. در شرایطی که بهت و ناباوری در میان رسانه‌ها و مردم ایجاد شده بود، خبرهای حاشیه‌ای بسیاری هم اعلام می‌شد. از خیانت کردن میترا استاد تا دادن اطلاعات محرمانه نجفی به گروهی خاص از سوی استاد.در همین رابطه با توانا وکیل و حقوق دان در خصوص شرایط مهدور الدم بودن به گفت و گو پرداختیم.

محمدعلی نجفی توانا وکیل و حقوقدان در گفتگو با جامعه ایرانی با اشاره به اتفاق اخیر و قتل میترا استاد و اینکه عموما افراد در شرایطی مهدورالدم می‌شوند، گفت: در مبانی فقهی افرادی که مرتکب جرائمی شوند که مجازات آن قتل باشد را افراد مهدورالدم می‌گویند. به عبارت دیگر اگر این افراد توسط اشخاص کشته شود، شخص قاتل قابل تعقیب نخواهد بود. از این میان افراد مفسدفی الارض، محارب، مرتد، قتل عمد و کسانی که مرتکب زنای محسنه شوند، این افراد مهدورالدم هستند و اگر کسی این افراد را به قتل برساند و ثابت کند که مهدورالدم است، فرد قابل مجازات نخواهد بود، اما اگر به قتل برساند، اما نتواند مهدور الدم بودم مقتول را اثبات کند، قابل پیگیری و مجازات خواهد بود مگر اینکه ثابت کند با چنین اعتقادی مرتکب این عمل شده است که در این صورت قتل از عمد به غیرعمد یا خطای شبه عمد حسب مورد تغییر خواهد کرد.

توانا ادامه داد: قانون مجازات اسلامی ما نیز در ماده ۳۰۲ این مسئله را پیش بینی کرده است و در این مورد برای افراد مجازات قاتل عمد را در نظر نگرفته است.

این حقوق دان با اشاره به بحث زنا و شرایط مهدورالدم بودن در این وضعیت، تصریح کرد: توجه داشته باشید که مجازات زنای محسنه سنگسار است. در قانون مجازات اسلامی جدید قانون گذار به جای سنگسار بحث اعدام را در نظر گرفته است. زنای زن شوهردار، زنا با محارم، زنای مرد و زن مسلمان و … این موارد مجازات سنگسار است. در ماده ۳۰۳ قانون مجازات اسلامی آورده شده است که هرگاه مرتکب، مدعی باشد که مجنیٌ علیه، حسب مورد در نفس یا عضو، مشمول ماده (۳۰۲) این قانون است یا وی با چنین اعتقادی، مرتکب جنایت بر او شده است این ادعا باید طبق موازین در دادگاه ثابت شود و دادگاه موظف است نخست به ادعای مذکور رسیدگی کند. به معنای دیگر فردی که دست به قتل بر اساس مهدور الدم بودن می‌زند باید آن را ثابت کند تا مجازات نشود.

توانا در ادامه به نحوه پوشش خبری صداو سیما درباره اتفاق اخیر، گفت: سابقه نداشته است که پیش از اقرار رسمی متهم این چنین در بین خبرنگاران سوال پیچ شود و حتی اگر آدم کشته باشد شاید برای خود دلایلی داشته باشد که آن دلایل جای تامل داشته باشد. این نوع پرداختن به این موضوع سیاسی است و به هیچ عنوان موافق رویه صداوسیما نیستم. طبق قانون تازمانی که عدله و مسائل به صورت کافی جمع بندی نشده است، روند بررسی پرونده محرمانه است. معتقدم در این اتفاق باید احتیاط بیشتری صورت می‌گرفت.