قوانین در ایران فقط به نفع مردان تغییر می‌کند/ مهریه یا برابری، مسئله این است

زینب غبیشاوی: بعد از آنکه نمایندگان مجلس طرحی را در رابطه با کاهش مهریه به ۱۴ سکه و اینکه مردان فقط برای عدم پرداخت ۱۴ سکه راهی زندان می‌شوند، انتقادات و نگرانی‌های زنان و جامعه شناسان بیش از پیش شد. هرچند که این طرح کمامان در دست بررسی است، اما این طرح می‌تواند برای بسیاری از زنان آسیب زننده باشد. زنانی که مهریه تنها عامل فشار و پشتوانه آ‌ن‌ها است.

بر اساس شرع زنان حق دارند پیش از ازدواج برای خود مهریه تعیین کنند و هرزمان که مطالبه کردند مهریه را از همسر خود دریافت کنند، اما به دلیل افزایش قیمت سکه، ناتوانی اقایان در پرداخت، افزایش زندانیان مهریه و … قانون‎گذاران برای حل مشکل مانند تمامی مسائل دیگر ابتدا به سراغ صورت مسئله و پاک کردن آن رفتند، یعنی حذف یا کاهش میزان مهریه. اتفاقی نگران و ناراحت کننده که صرفا بر روی حقوق زنان دست می‌گذارد و از آن‌ها می‌کاهد تا مردان آسایش بیشتری را تجربه کنند.

از سوی دیگر اما برخی از کارشناسان معتقدند برخی از مشکلات موجود و افزایش طلاق‌ها ناشی از در حال گذار بودن جامعه ما است. جامعه ایی سنتی که در حال تجربه و لمس مدرنیته و برابری است. زنانی که یک پایشان در سنت و خانه و خانواده مانده و پای دیگرشان در جامعه. زنانی که هم طبق شرع مهریه می‌خواهند و هم بر اساس دنیای امروزه خواهان برابری در همه ابعاد.

شاید این مسائل تا حدودی طبیعی به نظر برسد اما باید بدانیم که برای حل مشکلات نمی‌توان از حقوق نامتعادل و آسیب دیده زنان کم کرد، زنانی که مدام درحال تلاش برای رسیدن به حقوق نادیده گرفته خودشان هستند و هر زمان که حق جدیدی را برای خودشان تثبیت می‌کنند، قانون‌گذاران یک حق را از آن‌ها سلب می‌کنند. بحث برابری، مهریه، گرفتن سایر حقوق و … مسائلی است که نمی‌توان یک شبه درباره آن نظر داد یا آن را حل کرد. زنان جامعه دیگر همانند مادران و نسل‌های گذشته خود حاضر به تحمل هر سختی و شرایطی را ندارند و از آنجایی که استقلال را تجربه کرده‌اند، به راحتی می‌توانند درخواست جدایی داده و زندگی جدید و با شرایط بهتری را برای خود فراهم کنند.

در همین رابطه اعظم آهنگر کارشناس مسائل اجتماعی و آسیب شناس در گفتگو با جامعه ایرانی در رابطه با بحث عدم تضمین پرداخت مهریه زنان، گفت: عموما در برخی مواقع زندگی که به لج و لجبازی کشیده می‌شود، زنان به سمت اهرم مهریه می‌روند. جالب است بدانید ۸۰ درصد از دادخواست‌های طلاق از سوی زنان داده می‌شود. برای این مشکل چنددلیل می‌توانیم داشته باشیم. ابتدا اینکه زنان پا به عرصه جامعه گذاشته‌اند، قدرتمند و به حق و حقوق خود آگاه شده‌اند به همین دلیل هر شرایطی را دیگر نمی‌پذیرند. متاسفانه نرخ فروپاشی خانواده در کشور ما بسیار بالا است.

آهنگر با بیان اینکه ما نمی‌توانیم شرایط را به صورت یکطرفه بررسی کنیم، تصریح کرد: زمانی که مردی به دلیل مهریه وارد زندان می‌شود یک نیروی کار از جامعه کم می‌شود و اگر هم در زندان باشد نمی‌تواند درآمدی داشته باشد که بخواهد با آن مهریه زن را پرداخت کند! حتی اگر هم درآمد داشته باشد با افزایش قیمت‌ها اگر بخواهد ۱۱۰ سکه مهریه که می‌شود ۵۵۰ میلیون تومان را پرداخت کند، تا چند سال باید کار کند و حقوق خود را تماما کنار بگذارد که بتواند مهریه همسرش را پرداخت کند. ما باید یا نرخ مهریه را تعدیل کنیم یا واقعا بپذیریم که آیا دنبال برابری هستیم یا نه. بسیاری از دختران ما حقوق برابر می‌خواهند و از آن سو مهریه هم می‌خواهند. اگر برابری می‌خواهید که دیگر در اینجا مهریه معنایی ندارد.

این آسیب شناس ادامه داد: این موضوع برابری، برای همه زنان جامعه ما صدق نمی‌کند. در بسیاری از شهرستان‌ها و روستا‌ها همه اموال به نام مرد است و زنان بدون اجازه شوهرشان کوچکترین اقدام و فعالیتی نمی‌توانند داشته باشند، طبیعی است که در چنین اجتماعی مهریه تنها پشتوانه زنان است و نباید از این حق برای آن‌ها کوتاه آمد. چطور می‌توانیم این ابزار را از زنانمان بگیریم؟ نتیجه آن می‌شود که مرد می‌رود ۴ زن می‌گیرد بدون آنکه توانایی داشته باشد حتی شکم یک زن را سیر کند. به قولی فقر و بدبختی را برای هر ۴ زن خود به مساوی تقسیم کرده است. دختران ما زمان ازدواج باید تکلیف خود را مشخص کنند، اگر تصمیم دارند تا زن سنتی باشند و حقوقی مانند خروج از کشور، حضانت، طلاق و … را نداشته باشند، بله باید بر اساس شرع مهریه خود را هم تمام و کمال دریافت کنند. ولی اگر خود را یک زن تحصیلکرده مدرن و مستقل می‌دانند و می‌خواهند که برابری را داشته باشد، مهریه دیگر در اینجا هیچ معنایی ندارد. اما در این بین ما زنانی را هم داریم که هم برابری می‌خواهند هم مهریه و به صورت منفعت طلبانه سو استفاده می‌کنند. متاسفانه ما پرونده‌هایی را داریم از دخترانی که شغلشان شوهرکردن و گرفتن مهریه است. زنی را داریم که در طول ۵ سال ۳ دفعه ازدواج کرده و ۳ پرونده مهریه دارد.

اعظم آهنگر با بیان اینکه مشکل جامعه ما مشکل جامعه درحال گذار است، خاطرنشان کرد: کشور ما درحال حرکت به سمت فرهنگ غربی است که تشکیل خانواده پایبند تعهد و این مسائل نباشد. ما همچنان بین دو خواسته قرار داریم، زنانی که زندگی سنتی را می‌پسندند و می‌خواهند مرد تمامی مسئولیت‌ها را برعهده داشته باشد و زن هم تمام آزادی‌های ممکن را داشته باشد. قانون در بسیاری از مواقع به سمت مردان است و زنان برای اینکه بتوانند از یک زندگی جهنمی خارج شوند مجبور می‌شوند تا از اهرم مهریه استفاده کنند. قوانین ما از شرع گرفته می‌شود. ما یا باید قوانین را تغییر دهیم یا خودمان را و به نظرم نرخ مهریه باید تعدیل شود. چرا جوانان ما برای ازدواج کردن تا این اندازه دچار مشکل باشند؟ باور کنید تعداد ازدواج‌های سالانه در کشور ما اصلا رقم قابل توجهی نیست دربرابر ۱۳ میلیون جوانی که در انتظار ازدواج هستند، این بسیار وحشتناک است. ازدواج باید آسان شود و اگر واقعا مهریه تا این اندازه مانع و آسیب زننده به ازدواج است، قوانین را تغییر دهند. اما متاسفانه قانونگذاران هرموضوعی که می‌خواهند تغییر دهند ابتدا روی مهریه دست می‌گذارند. بدون آنکه سمت قوانین دیگر بروند.