در حال حاضر سازمان تأمین اجتماعی بیش از ۴۲ میلیون نفر جمعیت تحت پوشش دارد که برای ارائه خدمات به آنها و تأمین هزینه‌ها گاهی با کسری اعتبارات مواجه است بطوری که برای جبران آن مجبور است از بانک وام‌هایی با بهره بالا بگیرد این در حالی است که دولت نیز حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان به تأمین اجتماعی بدهکار است و اگر این بدهی را پرداخت کند بسیاری از مشکلات این سازمان برطرف می‌شود.
در همین خصوص با اکبر شوکت عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی در مورد موضوعات مختلفی مانند کسری اعتبارت، بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی، اجرای طرح تحول سلامت و مشکلات ناشی از آن و… به گفتگو نشسته ایم.
اکبر شوکت در مورد کسری اعتبارات سازمان تأمین اجتماعی گفت: ماهیانه حدود دو هزار میلیارد تومان سازمان تأمین اجتماعی با کسری بودجه مواجه است که برای جبران آن باید وام‌های ۳۰ درصدی از بانک بگیرد تا بتواند امورات جاری خود را انجام دهد.
وی افزود: از سوی دیگر ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد ریال نیز انباشت بدهی‌های گذشته سازمان تأمین اجتماعی بوده که به دلیل اجرای طرح تحول سلامت و همچنین درمان بیمه شدگان و بدهی‌های بانکی بر دوش سازمان افتاده است که امیدوار بودیم با تهاتر بانکی بتوانیم این بودجه را تأمین کنیم که متأسفانه اینگونه نشد و اینها بدهی‌هایی هستند که ناخواسته ایجاد شده و دولت باعث و بانی آن بوده است.
شوکت گفت: ماهیانه هزار میلیارد تومان سود بانکی پرداخت می‌شود و اینها ضرباتی است که دولت بر پیکره تأمین اجتماعی وارد کرده است.
پیشنهاداتی به دولت برای پرداخت بدهی ۵۰ هزار میلیاردی
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به اینکه سال گذشته قرار بود بر اساس مصوبه مجلس دولت ۵۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های خود را به تأمین اجتماعی پرداخت کند، اظهار داشت: در این خصوص پیشنهاداتی به دولت داشتیم که متأسفانه علیرغم اینکه این پیشنهادات بار مالی نداشت هیچکدام عملی نشد.
وی افزود: با این بی خیالی که در دولت وجود دارد و روالی که پیش گرفته مشکلات را بر دوش دولتهای آینده می‌گذارد و این همان تفکر دولتهای پیشین است که دولت دوازدهم نیز پیش گرفته است.
شوکت تصریح کرد: دولت باید فکری کند چراکه اگر تأمین اجتماعی ورشکست شود و نتواند حقوق یک ماهه بازنشستگان را پرداخت کند، دولت و کل کشور با مشکلات متعددی روبرو خواهند شد.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی ادامه داد: پیشنهاد داده بودیم در قبال بدهی‌های دولت، منطقه آزاد مکران به تأمین اجتماعی واگذار شود، اما این اتفاق رخ نداد و هنوز هم هیچ کاری در آن منطقه انجام نشده است. دولت باید این منطقه را به سهامداران صندوق که ۴۵ میلیون نفر هستند، واگذار کند و این جایی است که سالیان سال افتاده و مانده و چند بار هم مقام معظم رهبری برای احیای آن تأکید کردند که آنجا می‌تواند مثمر ثمر باشد و تبدیل به مهمترین منطقه آزاد کشور شود.
وی با تأکید بر اینکه حتی یک ریال هم در این منطقه سرمایه گذاری نشده است، خاطرنشان کرد: ما درخواست کردیم در قبال برخی از مطالبات آنجا را به ما واگذار کنند که همچنان مسکوت مانده اما این پیشنهاد را دوباره مطرح می‌کنیم. پیشنهاد دیگر ما این بود که خوراک پتروشیمی‌ها را دولت تأمین کند و به جای طلبمان آن را به ما بدهد. همچنین تهاتر بانکی برای تأمین اجتماعی انجام دهد و به جای اینکه سود ۳۰ درصد وام را از اموال بیمه شدگان که حق الناس است، پرداخت کنیم با تهاتر بانکی مشکلاتمان برطرف شود.
سالی ۳۰ هزار میلیارد تومان بدهی جاری دولت به تأمین اجتماعی
شوکت با اشاره به اینکه سالی ۳۰ هزار میلیارد تومان بدهی جاری دولت به تأمین اجتماعی است، تصریح کرد: اگر دولت بدهی جاری خود را به صورت نقد پرداخت کند تا ۲۰ سال آینده تأمین اجتماعی با مشکلی روبرو نمی‌شود سالی ۳۰ هزار میلیارد تومان بدهی جاری دولت به تأمین اجتماعی است و اگر دولت بدهی جاری خود را به صورت نقد پرداخت کند تا ۲۰ سال آینده تأمین اجتماعی با مشکلی روبرو نمی‌شود در این صورت هم می‌توانیم هم بدهی‌های جاری و هم گذشته خود را به مراکز طرف قرارداد پرداخت کنیم. همچنین می‌توانیم با این اعتبار در جهت سرمایه گذاری نیز حرکت نمائیم.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی تأکید کرد: اگر دولت به همین منوال جلو برود و تا دو سه سال آینده بدهی‌های خود را پرداخت نکند، دیگر کار از کار می‌گذرد. در این صورت حتی اگر تمامی بدهی‌های جاری و قبل خود را بپردازد دیگر نفعی برای تأمین اجتماعی ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا دولت بخشی از ۵۰ هزار میلیارد مصوب مجلس را که در لایحه بودجه آمده پرداخت کرده است، گفت: هیچ اتفاقی از ابتدای سال تاکنون رخ نداده و مبلغی از این اعتبار پرداخت نشده است.
شوکت در مورد سازمان خصوصی سازی اظهار داشت: سازمان خصوصی سازی فقط به دنبال فروش شرکت‌ها به خودی هاست که در انتها نیز شرکت‌هایی که به افراد خاص واگذار شده، حتی بدهی خود را نیز نداده و باعث بروز مشکلاتی می‌شوند.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی افزود: به شستا تاکید کردیم که حق قبول کردن شرکت‌های زیان ده را از دولت ندارند چرا که این شرکت‌ها جز بدهی درست کردن، سود دیگری ندارند.
او همچنین در مورد واگذاری بخشی از بدهی‌ها از طریق تهاتر گفت: این موضوع به شرطی می‌تواند مؤثر باشد که در واگذاری‌ها، شرکت‌های زیان ده را ندهند و درست رفتار شود.
بدهی ۲۰۰ هزار میلیاردی دولت به تأمین اجتماعی
وی با اشاره به اینکه بدهی سازمان تأمین اجتماعی تا پایان سال ۹۶ میزان ۱۸۷ هزار میلیارد تومان بود، گفت: میزان بدهی‌ها تا پایان سال گذشته به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
وی در پاسخ به این سوال که دولت فقط با ۶۰ هزار میلیارد تومان هم موافقت کرده است یا خیر؟ گفت: دولت برای اینکه بدهی‌ها را پرداخت نکند حرف‌های زیادی می‌زند که این موضوع توهین به شعور جامعه کارگری است و باید از دولت پرسید در این ۶ سال، چه میزان از بدهی‌های تأمین اجتماعی را پرداخت کرده‌اند. حتی اگر سالی ۳۰ هزار میلیارد تومان بدهی جاری خود را به این سازمان پرداخت می‌کردند، در این ۶ سال ۱۸۰ هزار میلیارد تومان می‌شد. پس چطور ممکن است که بدهی‌های آنها به ما فقط ۶۰ هزار میلیارد تومان باشد.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی گفت: طی این سال‌ها هیچ مبلغی از بدهی‌های دولت به تأمین اجتماعی پرداخت نشده و با حمایت نابجا از طرح تحول سلامت، باعث به وجود آمدن یک مصیبت بزرگ هم برای مردم و هم برای تأمین اجتماعی شده‌اند. چرا که پرداختی از جیب مردم به شدت افزایش پیدا کرده است.
وی گفت: به عنوان مثال در حال حاضر یک شب بستری در بخش ICU یک بیمارستان دولتی شبی یک میلیون تومان و در بیمارستان خصوصی ۲.۵ تا ۳ میلیون تومان است که تمام این موارد ناشی از اجرای طرح تحول سلامت بوده است. همچنین اجرای این طرح باعث شده درآمد پزشکان یکباره بسیار افزایش پیدا کند به طوری که پزشکی که تا دیروز عمل جراحی را یک میلیون تومان انجام می داده، امروز برای ساده‌ترین عمل جراحی مانند بخیه و غیره در بیمارستان دولتی ماهیانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان می‌گیرد. همچنین پزشک زنان و زایمان ماهیانه ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان و پزشکان متخصص نیز بین ۱۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان درآمد داشته‌اند.
اجرای طرح تحول سلامت جیب دولت را خالی کرد
وی گفت: بلایی که وزیر سابق بهداشت با اجرای طرح تحول سلامت بر سر دولت، مردم و تأمین اجتماعی آورد، هیچکس تاکنون انجام نداده بود. امیدوارم بودیم با آمدن وزیر جدید که در جلسات مختلف انتقاداتی نیز به طرح تحول سلامت داشته، اصلاحاتی در این طرح صورت دهد که متأسفانه تا امروز این اتفاق رخ نداده است.
شوکت گفت: از وزیر بهداشت درخواست می‌کنیم که ضریب k که به تعرفه‌های جراحی اختصاص داده‌اند را به حالت قبل بازگردانند و پرداختی از جیب مردم را کم کنند.
وی معتقد است که اجرای طرح تحول سلامت هم بودجه دولت را خالی کرد و هم سازمان تأمین اجتماعی و مردم را بیچاره کرد.
وی با اشاره به سخنان رئیس جمهور مبنی بر اینکه اجرای طرح تحول باعث شده پرداختی مردم از ۱۰ به ۵ درصد کاهش پیدا کند، اظهار داشت: در گذشته یک عملی که ۱۰۰ هزار تومان بود، ۱۰ درصدش را معادل ۱۰ هزار تومان مردم پرداخت می‌کردند اما با اجرایی شدن طرح تحول، قیمت همان عمل به ۵۰۰ هزار تومان رسید که مردم باید ۲۵ هزار تومان را پرداخت کنند. بنابراین پرداختی از جیب نه تنها کم نشد بلکه ۲.۵ تا ۳ برابر افزایش یافت.
افزایش بی حد تعرفه‌های پزشکی طی سالهای اخیر
وی با بیان اینکه با اجرای طرح تحول سلامت در دو بخش هتلینگ بیمارستان‌ها و تعرفه‌های دریافتی پزشکان بیشترین افزایش را داشتیم، گفت: تعرفه‌های اعمال جراحی افزایش وحشتناکی پیدا کرده به طوری که در تاریخ بی سابقه بوده است و تمامی موارد ناشی از اجرای طرح تحول سلامت است با اجرای طرح تحول سلامت در دو بخش هتلینگ بیمارستان‌ها و تعرفه‌های دریافتی پزشکان بیشترین افزایش را داشتیم، تعرفه‌های اعمال جراحی افزایش وحشتناکی پیدا کرده به طوری که در تاریخ بی سابقه بوده است.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به اینکه بودجه درمانی سازمان تأمین اجتماعی در سال ۹۲ میزان ۴ هزار میلیارد تومان بود، گفت: این اعتبار در سال ۹۵ به ۲۰ هزار میلیارد تومان رسید در حالی که کل حقوق کارگران طی ۴ سال فقط ۶۰ درصد افزایش یافت ولی تعرفه‌های درمانی ۵۰۰ درصد افزایش داشته است.
به گفته وی: افزایش‌ها آنقدر بوده که خود پزشکان هم تعجب کرده‌اند و در برخی موارد عنوان می‌کنند که ما نمی‌دانیم که حقوقمان حلال است یا حرام و تنها مزیت طرح تحول سلامت این بود که پزشکان را به طبقه اشرافیت جامعه سوق داد.
وی با انتقاد از حقوق بالای پزشکان گفت: وقتی عنوان می‌کنند که یک مسئول رده بالا ۳۰ میلیون تومان دریافت می‌کند و برکنار می‌شود، چرا این را نمی‌بینند که در یک بیمارستان ۳۰ تا ۴۰ پزشک هر کدام بیش از ۵۰ میلیون تومان حقوق می‌گیرند که البته همه این افراد نیز علاوه بر بخش دولتی، در بخش خصوصی و مطب‌ها نیز فعالیت می‌کنند.
به گفته شوکت، در کشورهای اروپایی درآمد پزشکان با درآمد اقشار جامعه برابری می‌کند اما در مملکت ما حتی حقوق رئیس جمهور نیز با درآمد یک پزشک ساده در بیمارستان برابری نمی‌کند و اگر کل کابینه هم جمع شوند، به اندازه برخی پزشکان متخصص درآمد ندارند.
تحمیل ماهیانه ۱۰ هزار میلیارد برای اجرای طرح تحول سلامت
وی گفت: اجرای طرح تحول سلامت باعث شد ماهیانه ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان به تأمین اجتماعی تحمیل شود و بار مالی داشته باشد که این موضوع به ضرر بیمه شدگان، کارگران و تأمین اجتماعی است.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی گفت: در ابتدا قرار بود با اجرای طرح تحول سلامت، نظام ارجاع و پزشک خانواده اجرایی شود که متأسفانه هر دوی این طرح‌ها به فراموشی سپرده شد و فقط اشرافی گری پزشکان باقی ماند.
وی با تاکید بر اینکه کسی که طرحی را ارائه می‌کند منابعش را نیز باید در نظر بگیرد، گفت: نباید منابع و پول اجرای طرح تحول سلامت از جیب کارگران برود.
وی در خصوص راه حل‌هایی برای جبران هزینه‌های بالای طرح تحول گفت: برای جبران، راه حل‌هایی وجود دارد که یکی از آن برگرداندن تعرفه‌ها به حالت گذشته است و همچنین ضریب K و هتلینگ بیمارستان‌ها که به ناحق اضافه شده بود نیز اصلاح و به میزان قبل بازگردد.
از سوی دیگر در حوزه تأمین اجتماعی نیز می‌توان با انجام اصلاحات ساختاری، اقدامات مؤثری انجام داد یکی از آنها این است که شرکای اجتماعی در مدیریت تأمین اجتماعی تأثیرگذار باشند. در حال حاضر کارگر و کارفرما ۳۰ درصد حق بیمه پرداخت می‌کنند و دولت فقط ۳ درصد. در حالی که بیشترین میزان تصمیم گیری و تأثیرگذاری را دولت دارد که نباید اینگونه باشد و نهایتاً باید هم اندازه سایر شرکا سهم داشته باشد.
کاهش سهم دولت در تصمیم گیریهای تأمین اجتماعی
هم اکنون در تصمیم گیری های تأمین اجتماعی ۶ نفر دولتی، ۲ نفر کارگر و یک کارفرما حضور دارد در حالی که باید سهم کارگران و کارفرمایان بیشتر باشد. به همین دلیل در حوزه اصلاحات ساختاری یک سری اتفاقاتی باید رخ دهد که به نفع جامعه کارگری و کارفرمایی باشد تا بتوانند در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشند در حالی که کل مجموعه اقتصادی را دولت می چیند.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی گفت: البته اقدامات دیگری را نیز می‌توان انجام داد. به عنوان مثال سالانه ۱۶ هزار نفر در تصادفات جاده‌ای فوت و یا از کار افتاده می‌شوند که خانواده آنها مستمری بگیر تأمین اجتماعی می‌شوند در حالی که تأمین اجتماعی در این اتفاق نقشی نداشته اما هزینه را بر دوش سازمان می‌اندازند و حداقل خسارت تأمین اجتماعی از محل بیمه‌های شخص ثالث و ماده ۱۶ باید جبران شود.
همچنین می‌شود با گرفتن برخی منافذی که در بدنه تأمین اجتماعی وجود دارد، درآمدهای سازمان را پایدار کرد و در کنار این موضوع مطالبات تأمین اجتماعی را نیز بر اساس برنامه ششم توسعه درست دیده و آنها را پرداخت کنند.
نباید سازمان را تبدیل به حیات خلوت افراد سیاسی کنیم و دخالت دولتی‌ها باید کم شود.
اختصاص کل بودجه عمومی کشور به تأمین اجتماعی تا ۷ سال دیگر
وی گفت: بر اساس بررسی‌های کارشناسان اتحادیه بین المللی تأمین اجتماعی (ایسا) با وضعیتی که تأمین اجتماعی در حال حاضر دارد تا سال ۱۴۰۵ یعنی ۷ سال آینده، کل هزینه‌های تأمین اجتماعی را دولت باید تأمین کند با وضعیتی که تأمین اجتماعی در حال حاضر دارد تا سال ۱۴۰۵ یعنی ۷ سال آینده، کل هزینه‌های تأمین اجتماعی را دولت باید تأمین کند. یعنی کل بودجه عمومی کشور و تنها مزیت این موضوع این است که نمایندگان دیگر ۲ ماه وقت خود را برای بررسی و تصویب بودجه نمی‌گذارند و یکباره تمامی بودجه عمومی به تأمین اجتماعی صندوق کشوری و نیروهای مسلح اختصاص پیدا می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه دولت نباید کاستی‌های خود را بر دوش دولتهای بعدی بیندازد، گفت: اگر چنین روندی ادامه پیدا کند به آن روزی می رسیم که باید هزینه‌های زیادی بپردازیم. به طوری که اگر همه دشمنانهم جمع می‌شدند نمی‌توانستند چنین ضربه‌ای به ما وارد کنند و این موارد ناشی از بی تدبیری مسئولان است.
عضو هیئت امنای سازمان تأمین اجتماعی گفت: وزیر سابق جلسه‌ای غیرعلنی با نمایندگان مجلس داشت و طی این جلسه تمامی موارد، هشدارها و مشکلات تأمین اجتماعی را مطرح کرد اما متأسفانه اتفاقی رخ نداد همچنین ما نیز این مشکلات را به نهادهای مختلف اعلام کرده‌ایم. چرا که نمی‌خواهیم سرنوشت تأمین اجتماعی و کشورمان ناخوشایند باشد.
وی در پایان خاطرنشان ساخت: کشور یونان را همین نظام تأمین اجتماعی از هم پاشاند و در نهایت هم حقوق بازنشستگان کم شد. ادامه این وضعیت دودش به چشم مردم که در نهایت نیز فقر و آسیب اجتماعی گریبان گیر جامعه خواهد شد. بسیاری از آسیب‌های اجتماعی ناشی از فقر است و اهمیت ندادن به تأمین اجتماعی، بازنشستگان و کارگران می‌تواند باعث بروز بسیاری از مشکلات و آسیب‌ها در جامعه باشد.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: