جامعه ایرانی– اقدام توازن ساز اروپا میان آمریکا و ایران با توجه به تشدید تحریمهای دولت ترامپ و تداوم بحثبرانگیز برنامه موشکی تهران با فشارهای روزافزون همراه شده است.
به گزارش جامعه ایرانی به نقل از عرب ویکلی، هفته گذشته پس ز آزمایش موشکی اول دسامبر ایران با برد دو هزار کیلومتر، مباحثه محرمانهای در شورای امنیت سازمان ملل به درخواست فرانسه و انگلیس برگزار شد.
اروپا خواستار حفظ تهران در توافق هستهای ۲۰۱۵ موسوم به برجام است، اما از سوی دیگر میخواهد آرامش روابط با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا را هم از دست ندهد. این مسئله از آن جهت دشوارتر شده که واشنگتن و تهران بر شدت لفاظی ها یا اقداماتی که منجر به تحریک طرف مقابل میشود، افزودهاند.
پیتر جنکینز، نماینده انگلیس در آژانس بینالمللی انرژی اتمی از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ گفت که اهداف اروپا متناقض است.
جنکینز گفت: «میخواهم باور کنم که انگلیس و فرانسه در تلاش هستند که شورای امنیت را قانع کنند که ادعای آمریکا مبنی بر اینکه آزمایش موشکی اخیر ایران نقض قطعنامه ۲۲۳۱ بوده، دروغ است و مدرکی دال بر اینکه این موشک با ظرفیت حمل تسلیحات هستهای طراحیشده، وجود ندارد.»
وی در ادامه افزود: «نگرانی من این است که آنها احتمالاً هنوز تسلیم نشدهاند و به دنبال راههایی برای راضی کردن ترامپ هستند و توجهی به تأثیر استاندارد دوگانهای که طی آن سیاستها و اقدامات ایران را محکوم میکنند، ندارند.»
ایران اینطور استدلال میکند که قطعنامه ۲۲۳۳۱ شورای امنیت که در سال ۲۰۱۵ جایگزین قطعنامههای قبلی شد و برجام را تأیید کرد، تنها به موشکهایی اشاره دارد که برای حمل کلاهک هستهای «طراحی» شدهاند. تهران میگوید موشکهای بالستیک ضرورت حوزه دفاع این کشور هستند.
هم ترامپ و هم مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کردند آزمایش نوامبر نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است. جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا مدعی است که ایران روح این قطعنامه را نقض کرده است.
این مسئله میتواند همگرایی میان موضع اروپایی و دستکم برخی اعضای دولت ترامپ را بازتاب دهد. انگلیس و فرانسه اینطور مطرح کردن که ایران به قطعنامه بی احترامی کرده است. این دو قدرت اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل مسئله پرتاب موشکهای کوتاه برد ایران به اهداف داعش در شرق سوریه در ماه سپتامبر را مطرح کردند. تلویزیون دولتی ایران اعلام کرد که روی این موشکها شعار «مرگ بر آمریکا» درج شده بود.
در بهار سال جاری بود که فرانسه، بریتانیا و آلمان با سایر اعضای اتحادیه اروپا لابی کردند تا تحریمهایی را علیه افراد و گروههای ایرانی مرتبط با این برنامه موشکی اعمال شود که ناموفق بود. تحلیل گران اینطور استدلال کردند که این اقدام تنها یک ژست بود که برای به دست آوردن دل ترامپ طراحیشده بود.
یک مشکل اروپا این است که ایران در مورد مسائل موشکی مذاکره نمیکند. مشکل دیگر استراتژی اروپا این است که آمریکا برنامه موشکی ایران را به پیششرطهای دوازدهگانهای که پومپئو در ماه می مطرح کرد، گره زده است. ایران به طور رسمی محدودیت دو هزار کیلومتری را بر موشکهای بالستیک خود اعمال کرده و تا حدودی در آزمایش موشکهای دوربرد محدود است. آخرین موشک دوربردی که ایران پرتاب کرد در ژانویه سال ۲۰۱۷ بود.
نفوذ اروپا بر ایران بهواسطه ناتوانی در راهاندازی سازوکار مالی ویژه بهمنظور حفظ تجارت با جمهوری اسلامی در مواجهه با تحریمهای ثانویه آمریکا افزایش نیافته است. بنابراین خطر اصلی این است که اقدام توازن ساز اروپا نه دولت ترامپ را راضی کند و نه حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه این کشور را.
جنکینز گفت غیرمحتمل است که ایران دستکم در کوتاهمدت آنقدر از اروپا آزرده شود که بخواهد برجام را رها کرده و بخشهای مسدود شده برنامه هستهای خود را از سر بگیرد. روحانی و ظریف آموختهاند که انتظار چندانی از فرانسه و انگلیس نداشته باشند.