جامعه ایرانی – آرمان کارشناس بازار سرمایه گفت: مراکز تصمیم‌گیری متعددی در کشور داریم و قدرت رییس‌جمهور هم بسیار محدود است چه رسد به وزرای کابینه؛ بنابراین در چنین شرایطی طبیعی است که نرخ ارز دچار نوسان شود.
به گمان بسیاری از کارشناسان اقتصادی التهابات بازار ارز ریشه داخلی دارد و ناشی از سیاست‌های غلط اقتصادی حاکم بر بازار است. مسئولین اقتصادی و بانک مرکزی با سیاست‌های آزمون و خطایی خود بازار را به سمت التهاب و نوسانات شدید هدایت می‌کند. در راستای سیاست‌های آزمون و خطایی بانک مرکزی، همتی از راه‌اندازی بازار معاملات آزاد نقدی و حواله ارز مبتنی بر سازوکار حراج در آینده نزدیک خبر داد و گفت: این بازار جدید با هدف کشف قیمت ارز و تسهیل تامین نیازهای مردم ایجاد می‌شود. وی افزود:امیدوارم این اقدام موجب شفافیت شکل گیری نرخ تعادلی ارز شده و تجربه مفیدی برای معاملات حواله‌های تجاری در سامانه نیما باشد.
در ماه‌های گذشته نیز بانک مرکزی طرح‌هایی از قبیل بسته و باز شدن صرافی‌ها و یا تشکیل بازارهای اولیه و ثانویه و یا بازارهای موازی و یا تشکیل سامانه نیما و سنا ارائه شد که هیچکدام باعث ثبات نرخ ارز نشد. تمامی این طرح‌ها نشان از این دارد که از نظر اقتصادی راهکار درستی برای تنظیم و متعادل کردن بازار ارز و واقعی کردن نرخ ارز وجود ندارد و تنها بر اساس نیازهای مقطعی، طرح‌های پر هزینه‌ای از طرف بانک مرکزی مطرح می‌شود که عملا به التهابات این بازار دامن می‌زند و بازاری که نیاز به آرامش و ثبات دارد را به سمت بی ثباتی هدایت می‌کند.
بهمن آرمان اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتوگو با جامعه ایرانی از محدود بودن قدرت بانک مرکزی برای اثربخشی در بازار ارز سخن به میان آورد و گفت: در یک اقتصاد کوچک مثل ایران و همچنین وجود تنش‌های سیاسی بسیار زیاد و عدم وجود فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری، قدرت بانک مرکزی بسیار محدود است و در عمل به عقیده من کاری که بانک مرکزی امروز انجام می‌دهد؛ اقدام درستی است یعنی مکانیزم عرضه و تقاضا را جانشین روش‌های دستوری گذشته می‌کند.
روش مستقلی برای اداره امور کشور وجود ندارد
آرمان نوسانات نرخ ارز را معلول علت‌های بسیاری دانست و گفت: ضمن اینکه ما ایرانی‌ها باید توجه کنیم که در چه شرایطی زندگی می‌کنیم؟ در شرایطی قرار داریم که با سایر کشورها رابطه سیاسی مستقیم و سازنده نداریم و روش مستقلی برای اداره امور کشور وجود ندارد. مراکز تصمیم‌گیری متعددی در کشور داریم و قدرت رییس‌جمهور هم بسیار محدود است چه رسد به وزرای کابینه؛ بنابراین در چنین شرایطی طبیعی است که نرخ ارز دچار نوسان شود.
این کارشناس بازار سرمایه مطرح کرد: در همین چند روز اخیر یک خبر سیاسی در ترکیه موجب شد که ارزش لیر ترکیه ۲ و نیم درصد در مقابل سایر ارزها افزایش پیدا کند. این افزایش به خاطر صحبت‌هایی بود که روابط آمریکا و ترکیه رو به بهبود است و قرار است آن فردی که پناهنده آمریکا شده به ترکیه تحویل داده شود.
مردم نباید انتظار بهبود اوضاع اقتصادی داشته باشند
آرمان کارشناس اقتصادی اضافه کرد: در ایران هم مسائل سیاسی بر اقتصاد بسیار تاثیرگذار هستند، درست است که اقتصاد یک علم است ولی اگر اقتصاد را سفید در نظر بگیریم و سیاست را سیاه؛ اقتصاد و سیاست نقاط خاکستری فراوانی دارند که با یکدیگر مشترک هستند. بنابراین در شرایط فعلی مردم نباید انتظار بهبود اوضاع اقتصادی داشته باشند و نباید ثبات نرخ ارز و افزایش سرمایه گذاری‌ها و کاهش نرخ بیکاری را توقع داشته باشند چرا که این موارد جزو اولویت‌های نظام سیاسی حاکم در کشور نیستند و رفتار حاکمیت این موضوع را عملا اثبات کرده است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: زمانی که وزیر استیضاح شده از طرف مجلس و برکنار شده را دوباره به عنوان مدیرعامل بزرگترین بنگاه اقتصادی کشور یعنی شرکت ملی نفت ایران، قرار می‌دهند؛ خود این موضوع نشان دهنده این است که محدودیت‌هایی در زمینه استفاده از افراد وجود دارد.
بانک مرکزی در چارچوب محدودیت‌های نظام تصمیم‌گیری می‌کند
آرمان گفت: در همه جوامع بشری اصولا نخبگان هستند که اداره امور را در دست داشته و در مراکز تصمیم‌گیری حضور دارند ولی در ایران شاهد چنین مساله‌ای نیستیم و این موضوع مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه حدود ۴۰ سال است که همین شرایط وجود دارد. بنابراین آنچه که بانک مرکزی انجام می‌دهد، در چارچوب همین محدودیت‌ها است.
این اقتصاددان انتظار داشتن ثبات در بازار ارز را غیر منطقی دانست و گفت: باید توجه داشت که در بحث صادرات غیرنفتی مشکلات عدیده‌ای داریم و یا در مورد گرفتن وام برای پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری نیز مشکلاتی وجود دارد و هیچ بانکی با کشور همکاری نمی‌کند و ورودی ارز به کشور نیز در حال کاهش است؛ بنابراین اگر بخواهیم منطق را مبنای ارزیابی‌های خود قرار دهیم انتظار ثبات در بازار ارز یک انتظار غیرمعقولی است و هر کسی هم که جای آقای همتی رییس بانک مرکزی باشد، نمی‌تواند چنین قولی را دهد.
شفافیت در بازار ارز عملا امکان پذیر نیست
آرمان از صحبت‌های همتی مبنی بر ایجاد شفافیت در بازار ارز انتقاد کرد و افزود: شفافیت در بازار ارز عملا امکان پذیر نیست؛ وقتی در بازار، عرضه و تقاضا حاکم باشد بدین معنی است که فرضا اگر کسی بخواهد در بازار ارز تقاضای ۱۰۰ میلیون دلار داشته باشد، این ارز موجود باشد و در اختیار او گذاشته شود ولی این امکان در ایران فعلا وجود ندارد و بنابراین مکانیزم‌هایی که طراحی می‌کنند، مکانیزم‌هایی است که از روی ناچاری و بر حسب آزمون و خطا انجام می‌شود وگرنه هیچ کدام از راه حل‌های بانک مرکزی درعلم اقتصاد وجود ندارد. همان طور که در اقتصاد چیزی به نام شورای رقابت وجود ندارد، سیستم ارز واحد هم در کشوری با شرایط فعلی ایران امکان پذیر نیست.
این کارشناس اقتصادی در پایان ضمن انتقاد از عملی نشدن وعده‌های مسئولین در مورد ثبات بازارهای اقتصادی، گفت: همان طور که مشاهده می‌شود علی رغم شعارها و وعده‌های بسیاری که مقامات دولتی دادند، نتوانستند نرخ ارز را تک نرخی کنند و بارها هم گفته شد در کشوری مانند ایران با شرایط فعلی آن امکان تک نرخی کردن ارز وجود ندارد و گفتن چنین صحبت‌هایی و اظهار نظرهایی بیشتر مبنای مصارف خاصی دارد که خود گویندگان آن‌ها هم به آن باور ندارند.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: