پیاده‌روی اربعین؛ مذهبی یا سیاسی؟

جامعه ایرانی – حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی گفت: صلاح نیست اجتماعات اربعین تبدیل به یک نوع مانور قدرت‌نمایی برای مقاصد سیاسی شود.

همه‌ساله در ایام اربعین حسینی شیعیان و گروه‌هایی از اهل سنت، مسیحی، ایزدی و دیگر آیین‌ها با پای پیاده برای عرض ارادت به خاندان اهل‌بیت و حضرت اباعبدالله حسین (ع) راهی کربلا می‌شوند.

در حدیثی که از امام حسن عسکری (ع)، نقل‌شده است زیارت اربعین از نشانه‌های مؤمن معرفی‌شده است. ایشان فرمودند: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: خواندن نماز، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن، پیشانی را در سجده بر خاک نهادن و بلند گفتن «بسم‌الله الرحمن الرحیم».

تمامی این موارد نشان از این دارد که زیارت اربعین امری دینی و اعتقادی محسوب می‌شود که فرصتی برای خودسازی و رسیدن به معنویت است و با تمامی ظواهر دنیا نه‌تنها متفاوت است بلکه انسان را به‌غایت زندگی که همانا قرب و رضای خداوند است رهنمون می‌کند؛ اما متأسفانه استفاده ابزاری از این مراسم باشکوه که همه‌ساله بی‌هیچ تبلیغی و تنها با عشق به ائمه معصومین (ع) به وقوع می‌پیوندد؛ باعث شده که به اختلافات دینی در جهان اسلام دامن زده شود.

این در حالی است که آیت‌الله مکارم شیرازی هفته گذشته مطرح کردند که زیارت در اربعین تنها در باب ثواب نیست بلکه یک بحث سیاسی هم در میان است و اگر این زیارات نبود صحبتی از شیعه هم نبود. این صحبت‌ها در مراسم گردهمایی مبلغان اربعین حسینی در مدرسه امام کاظم (ع) در حالی مطرح شد که متأسفانه با توجه به شرایط منطقه حساسیت‌ها بر سر اقدامات ایران به اوج خود رسیده است و سیاسی خواندن این مراسم و اقدامات غیردینی تنها می‌تواند هدف اربعین را که همان ابراز ارادت به خاندان معصومین (ع) و رسیدن به درجه بالایی از خلوص معنوی است را تغییر دهد و مسلمانان را وارد درگیری‌های فرقه‌ای کند که بازی در زمین دشمنان اسلام و مسلمین است.

محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با جامعه ایرانی ضمن انتقاد از استفاده ابزاری از مراسم اربعین برای رسیدن به اهداف غیردینی گفت: در موضوع اربعین وظیفه شرعی و دینی همان مستحب بودن زیارت امام حسین (ع) در کربلاست چراکه در روایات آمده است و تأکید شده که به‌هرحال کسانی که توان رفتن به کربلا را ندارند هر جا که هستند می‌توانند زیارت اربعین را خوانده تا از ثواب آن بهره‌مند شوند.

اجباری برای پیاده‌روی اربعین ازلحاظ شرعی وجود ندارد

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: زیارت اربعین مضامین خیلی بالایی دارد ولی اینکه برای پیاده‌روی اربعین ازلحاظ شرعی اجباری وجود داشته باشد؛ این‌طور نیست. منتهی بعضی‌ها می‌گویند به‌عنوان یک شعار شیعی کار خیلی خوبی است یعنی از این طریق این پیاده‌روی را توجیه می‌کنند.

فاضل میبدی افزود: البته هرگونه شعاری که باعث تقویت اسلام نه‌فقط یک مذهب شود، خیلی خوب است از آن‌طرف هم نباید آن شعاری که برای تقویت تشیع می‌دهیم باعث اختلاف و تفرقه درجایی شود که این موضوع از منظر اسلام محکوم است.

صلاح نیست اجتماعات اربعین برای مقاصد سیاسی استفاده شود

وی ادامه داد: به عقیده بنده این‌همه تبلیغاتی که در صداوسیما برای اربعین می‌شود به جهتی ممکن است تحریک‌کننده برای برخی از کشورهایی که دنبال بهانه گرفتن علیه ایران هستند، باشد. صلاح نیست اجتماعات اربعین تبدیل به یک نوع مانور قدرت‌نمایی برای مقاصد سیاسی شود.

این مدرس حوزه علمیه قم درباره لزوم اختیاری بودن رفتن به مراسم اربعین سخن به میان آورد و گفت: باید آزادی و اختیار در مبحث زیارت امام حسین (ع) در اربعین گذاشته شود که هر فردی خواست به اربعین رود و هر فردی هم نخواست، نرود. در این موقعیتی که کشور قرار دارد که دچار آشفتگی‌های اقتصادی و اجتماعی است و حواشی سیاسی که پیرامون کشور وجود دارد صلاح نیست با این تبلیغات و هزینه کردن ارزی مراسم اربعین را از یک مراسم مذهبی به مراسم غیرمذهبی تبدیل کرد.

سیاسی کردن مراسم اربعین بسیار ناپسند است

وی اضافه کرد: در مسائل اعتقادی و مذهبی باید اختیار به مردم واگذار شود و دولت‌ها نباید اعتقادات مردم را در دست‌گیرند. نباید مسئله اربعین را بااین‌همه هزینه و تبلیغ دوباره در دست دولت و وزارت کشور و حکومت و صداوسیما قرار دهیم. درهرصورت سیاسی کردن مراسم اربعین بسیار ناپسند است. اگر جریان اربعین حسینی را سیاسی کنیم ممکن است اختلافی دوباره بین شیعه و غیر شیعه درست شود که این اختلاف در اسلام محکوم و مذموم است.

استاد حوزه علمیه قم گفت: بالاخره باید به‌گونه‌ای عمل کرد که زیارت امام حسین (ع) حکومتی نشود و هرکسی به اعتقاد و علاقه خود به کربلا رود و از سوی دیگر هم مسئله امام حسین (ع) و زیارت ایشان باعث اختلاف در امت اسلام نشود.

فاضل میبدی در پایان گفت: مسئله اربعین مضامینی دارد که باید در اصل به آن پرداخته شود و آن اینکه امام حسین به شهادت رسیدند تا مردم به عقلانیت و فهم بالایی از اسلام واقعی دست یابند و این بدین معنی است که با خرافات و واپس‌گرایی مبارزه شود. امروز اگر ما آن جریان قیام امام حسین (ع) را تبدیل به برخی از مسائلی که منشأ مذهبی ندارد و یا به تعبیری دیگر خرافاتی باشد، کنیم خود جریانی ضد جریان امام حسین (ع) به وجود خواهد آمد که این موضوع نه‌تنها درست نیست بلکه مذموم است.