نوام چامسکی: ترامپ به دنبال تحریک ایران است

جامعه ایرانی– اهمیت نشست سازمان ملل به ریاست ترامپ با محوریت ایران را آنقدر زیاد می‌داند که علیرغم مشغله کاری فراوان، فرصتی را هم برای پاسخ دادن به سوالات در این زمینه اختصاص می‌دهد. نوام چامسکی، زبان‌شناس، فیلسوف و نظریه‌پرداز آمریکایی معتقد است نشست شورای امنیت سازمان ملل به ریاست ترامپ یک تهدید جدی برای ایران است.

چامسکی در گفت‌و‌گو با هفته نامه «صدا» تاکید کرد که احتمالا ترامپ در این نشست به دنبال تحریک ایران خواهد بود تا جمهوری اسلامی را مجبور به واکنشی کند که می‌تواند پیش زمینه تحریم‌های سخت‌گیرانه‌تر ایالات‌متحده را فراهم کند. از نظر او طرف‌های اروپایی و بسیاری از کشورها توانایی و حتی نیت ایستادگی در مقابل آمریکای ترامپ را ندارند.

اهمیت نشست شورای امنیت به میزبانی یک رئیس‌جمهور آمریکایی، به‌خصوص وقتی آن رئیس‌جمهور دونالد ترامپ باشد، چیست؟

این ریاست یعنی ترامپ می‌تواند دستور کار شورای امنیت را تعیین کند و همین حالا هم او مشخص کرده که از این فرصت برای پیگیری کمپین خود به منظور تضعیف ایران که تمام فکرش را به خود مشغول کرده، استفاده خواهد کرد. فقط ترامپ چنین نیتی ندارد، بلکه مشاوران نزدیک به او، به‌خصوص جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا که همواره مشتاق بمباران کردن ایران بوده نیز همین‌طور است. و البته سناتورهای ارشد جمهوری‌خواه، از جمله آن‌هایی که میانه‌رو محسوب می‌شوند، مانند باب کروکر که تصدیق کرده بود استراتژی این است که ایران را به سمت نوعی نقص آشکار توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ سوق دهند و اگر جمهوری اسلامی اجازه بازرسی از برخی تاسیسات خود را ندهد، پس «بمباران».

به عقیده شما این نشست برای ایران یک تهدید محسوب می‌شود یا با توجه به این نکته که ترامپ در ماه می علیرغم پایبندی ایران به توافق، از برجام به عنوان یک توافق بین‌المللی خارج شد، این نشست می‌تواند به یک فرصت برای ایران تبدیل شود؟

نشست شورای امنیت سازمان ملل به ریاست ترامپ یک تهدید جدی برای ایران است. ترامپ احتمالاً به دنبال تحریک ایران خواهد بود تا آن را مجبور به واکنشی کند که می‌تواند پیش زمینه تحریم‌های سخت‌گیرانه‌تر ایالات‌متحده را فراهم کند. همین وجود ایران به عنوان یک نیروی مستقل در منطقه برای آمریکا و متحدانش (اسرائیل و استبدادی‌ترین کشورهای عرب منطقه یعنی عربستان، امارات و مصر) قابل‌پذیرش نیست. همان‌طور که سازمان اطلاعات آمریکا تشریح کرده، یک ایران مستقل می‌تواند به عنوان یک «بازدارنده» عمل کند؛ بازدارنده‌ای در مقابل تلاش‌های آن‌ها برای سلطه بر منطقه.

ترامپ از همان روزهای نخست ریاست جمهوری نهادهای بین‌المللی را ناچیز قلمداد کرده و حتی برخی از آن‌ها، از جمله سازمان تجارت جهانی را تهدید به خروج کرده، اما حال شاهد هستیم که مشتاق ریاست یکی از همین نهادهای بین‌المللی است. این اشتیاق از کجا نشات می‌گیرد؟ این مسئله با توجه به چنین پیشینه‌ای تا چه اندازه برای سایر اعضای شورای امنیت قابل‌قبول خواهد بود؟

این‌طور نیست که ترامپ نهادهای بین‌المللی را ناچیز بداند. او هر آنچه که در مسیر دستیابی به اهدافش قرار بگیرد را به شدت تحقیر می‌کند. زمانی که عملکرد نهادهای بین‌المللی با اولویت‌های وی تداخل داشته باشند، یا زمانی که لگد زدن به آن‌ها به افزایش پایگاه رأی او کمک کند، خوشحال می‌شود که به این نهادها حمله و آن‌ها را تضعیف کند. زمانی که این نهادها برای اهداف او مفید هستند، خوشحال می‌شود از فرصتی که ارائه می‌کنند، بهره‌برداری کند. این روش تا حدودی عمومیت دارد، اما ترامپ به افراطی‌ترین شکلی که پیش از این وجود نداشته، به آن عمل می‌کند.

به سایر اعضای شورای امنیت اشاره‌ای نکردید. از دیدگاه شما، آن‌ها تا چه اندازه با ترامپ همراهی خواهند کرد؟ پیش از برگزاری نشست قبلی شورای امنیت برای محکوم کردن ایران به دلیل حمله موشکی که از یمن به عربستان صورت گرفته بود، ترامپ میهمانی ناهاری را در واشنگتن برگزار کرد تا روی نظر اعضای شورای اثر بگذارد اما عملاً نشست شورای امنیت در مورد ایران خروجی نداشت.

به عقیده من اروپا ترسوتر از آن است که بخواهد هرگونه واکنش قابل‌توجهی نشان دهد، دقیقاً همان‌طور که علیرغم پایبندی شدید به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، نمی‌خواهد با حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با واشنگتن دشمنی کند. ممکن است چین واکنش نشان دهد، و احتمالاً روسیه، اما تعداد کشورهایی که بخواهند مقابل دولت آمریکا بایستند، آن هم زمانی که تا این اندازه به خشم آمده، اندک است.