جامعه ایرانی– مهدی پازوکی اقتصاددان گفت: دولت بالغ‌بر ۳۰ هزار میلیارد تومان از تعهدات مالی صندوق ثامن‌الحجج را از منابع عمومی و بیت‌المال کشور پرداخت کرده است.
امروز با توجه وضعیت نابسامان اقتصادی کشور ضرورت اصلاح نظام بانکی بیش‌ازپیش به چشم می‌خورد. در چند ده اخیر نظام بانکی کشور دچار مشکلات اساسی مانند عدم توجه به کیفیت دارایی‌ها، سرمایه‌گذاری در مستغلات، کج‌فهمی به این معنا که بانک مرکزی هرچه ما انجام دادند را مرتفع خواهد کرد، کج گزینی به معنای وام دادن به آنانی که نباید وام بگیرند و وام ندادن به آنانی که قابلیت دریافت داشتند، تسهیلات تکلیفی و … شد.
در این میان نظرات متفاوتی برای اصلاح نظام بانکی به چشم می‌خورد که به عقیده برخی از کارشناسان اقتصادی ادغام بانک‌ها می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد. نکته مهم این است که بحث ادغام بانک‌ها چندین سال است که به‌عنوان استراتژی بانک مرکزی برای سازمان‌دهی نظام پولی و بانکی مطرح است.
البته ادغام بانک‌ها موافقان و مخالفان خاص خود را دارد. مخالفان بر این باور هستند که در صورت ادغام بانک‌ها در یک بانک بزرگ، زیان‌های بانک‌های ادغام‌شده توسط بیت‌المال پرداخت خواهد شد که عملاً تأثیری بر جدا کردن و یا تجمیع کاری بانک‌ها ندارد و موافقان نیز بانک‌ها را قربانی شرایط اقتصادی می‌دانند.
مهدی پازوکی استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفت‌وگو با جامعه ایرانی ضمن مثبت ارزیابی کردن ادغام بانک‌ها، گفت: امروز یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران بی‌انضباطی اقتصادی است که این بی‌انضباطی اقتصادی شامل سه مورد بی‌انضباطی می‌شود که اول بی‌انضباطی پولی و بانکی در سیستم بانکی؛ دوم بی‌انضباطی مالی و سوم بی‌انضباطی اداری است.
نظام بانکی ما متأسفانه در سال‌های اخیر رشد قارچ گونه داشته است
مهدی پازوکی تحلیلگر مسائل اقتصادی افزود: نظام بانکی ما متأسفانه در سال‌های اخیر رشد قارچ گونه داشته است. موسسات و صندوق های مالی و اعتباری که بانک هم نبودند اما چالش‌های جدی برای دولت به وجود آورند نتیجه این رشد قارچ گونه بود. دولت هم بالغ‌بر ۳۰ هزار میلیارد تومان از تعهدات مالی این صندوق‌ها را از منابع عمومی و بیت‌المال کشور پرداخت کرد. این‌گونه مؤسسات و بانک‌ها قطعاً مشکل‌دارند و باید درهم ادغام شوند.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه مطرح کرد: بنده به‌عنوان طرفدار بخش خصوصی پیشنهاد می‌کنم که بانک‌ها مجدداً ملی شوند بدین معنی که به سمت انضباط روند و بانک‌هایی که ورشکسته هستند و در صورت‌های مالی مشکل‌دارند تحت عنوان یک بانک زیر نظر دولت درآمده و دولت سعی کند انضباط را به آن‌ها برگرداند. با توجه به بی‌انضباطی مالی و پولی که در این بانک‌ها حاکم است اگر دوباره ملی شوند به سال‌های اوایل انقلاب خواهیم رسید.
بنیاد شهید چه نیازی به بانک دارد
پازوکی ضمن انتقاد از رشد بی‌اندازه بانک‌ها افزود: بنیاد شهید چه نیازی به بانک دارد و یا شهرداری چه نیازی دارد بانک داشته باشد اگر این‌طوری باشد ما باید به هر نهاد بانک اختصاص دهیم. باید تمامی این بانک‌ها باهم ادغام شوند و اگر بانکی قبول نکرد بانک مرکزی به مردم اعلام کند که این بانک زیرپوشش من نیست تا مردم بدانند که پولشان را کجا سرمایه‌گذاری می‌کنند تا اگر مشکلی به وجود آمد از بانک مرکزی طلب دریافت سپرده خود را نکنند.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی اضافه کرد: وقتی فردی در کشور ژاپن حساب باز کند بانک فرمی به بازکننده حساب می‌دهد تا امضا نماید که طبق آن امضا سپرده‌گذار متعهد می‌شود اگر بانک ورشکسته شد هیچ ادعایی نسبت به دارایی خود ندارد یعنی فرد با آگاهی پول و سرمایه خود را در بانک قرار می‌دهد.
خیلی از بانک‌های ما عملاً پولشویی می‌کنند
این اقتصاددان افزود: خیلی از بانک‌های ما عملاً پولشویی می‌کنند و این‌ها هستند که سیستم نظام بانکی کشور را دچار مشکل کردند و با دادن نرخ‌های بهره بالا و برخوردهای بی‌سابقه با نظام پولی؛ درواقع بی‌انضباطی را تشدید کردند نمونه آن بانکی که مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان است. این بانک را بر اساس دستورات و توصیه‌های غیر کارشناسی وام‌های بسیار بالایی داده که امروز درگرفتنش دچار مشکل شده است. این بانک هشت هزار میلیارد تومان بدهی معوق دارد و وام‌های بسیاری با رقم بالا داده است.
پازوکی استاد اقتصاد دانشگاه علامه ادامه داد: این مسائل نشان می‌دهد بخش صندوق ذخیره فرهنگیان نباید بانک داشته باشد. هر شخصی می‌تواند خصوصی بانک راه‌اندازی کند اما اگر ورشکست شد بانک مرکزی هیچ تعدی نباید داشته باشد یعنی این‌طور نیست که آن‌ها بریزوبپاش داشته باشند و بعد بانک مرکزی بخواهد از منابع عمومی پول در اختیارشان قرار دهد.
پازوکی مطرح کرد: من جز انگشت‌شمار اقتصاددانانی هستم که معتقد است نظام بانکی ما در سال‌های اخیر خصوصاً ده، پانزده‌ساله اخیر علی‌الخصوص از دولت نهم به سمت بی‌انضباطی رفت و به خاطر همین قارچ گونه گسترش پیدا کرد و اعتقاددارم با بررسی بانک مرکزی باید بانک‌هایی که صورت‌های مالی خوب دارند نگهداری شوند و بانک‌های ورشکسته در هم ادغام‌شده تا این بی‌انضباطی سروسامان گیرد.
نباید نهادهای نظامی و امنیتی بانک داشته باشند
این اقتصاددان تأکید کرد: اصلاً نباید نهادهای نظامی و امنیتی بانک داشته باشند. این بخش خصولتی است که پدر اقتصاد ایران را درآورد و اگر جلوی آن‌ها گرفته نشود فردا مشکلاتشان دامن دولت را خواهد گرفت.
وی درباره این ذهنیت که دولت برای پرداخت معوقات مؤسسات مالی سعی بر افزایش نقدینگی داشته است؛ گفت: اصلاً این‌طور نیست آنچه را که می‌گویند صحیح نیست؛ سی هزار میلیارد افزایش نقدینگی در مقابل ۱۶۰۰ تریلیون معوقات بانکی رقمی به‌حساب نمی‌آید زیرا که هر یک تریلیون هزار میلیارد است.
باید سلامت اقتصادی را به اقتصاد ایران برگرداند
پازوکی تحلیلگر مسائل اقتصادی مطرح کرد: باید سلامت اقتصادی را به اقتصاد ایران برگرداند؛ اقتصاد ایران به‌شدت از عدم سلامت اقتصادی رنج می‌برد. این عدم سلامت یا بی‌انضباطی اقتصادی شامل بی‌انضباطی پولی بی‌انضباطی مالی که در سند بودجه وجود دارد یعنی به‌جاهایی بودجه می‌دهیم که نباید بدهیم و به‌جاهایی کم می‌دهیم که باید بیشتر دهیم مانند آموزش‌وپرورش و بی‌انضباطی اداری است.
در ایران به دلیل حاکمیت رابطه بر ضابطه عقب‌مانده‌های ذهنی بیشتر جذب دولت می‌شوند
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه ضمن انتقاد از رانت و رانت‌خواری و فساد دستگاه‌های حاکمیتی گفت: در همه جای دنیا بهترین نیروهای متخصص خود را جذب دولت می‌کنند که این نیروهای کارآمد از طریق آزمون مصاحبه علمی گزینش می‌شوند اما در ایران به دلیل حاکمیت رابطه بر ضابطه عقب‌مانده‌های ذهنی بیشتر جذب دولت می‌شوند تا نیروهای کارآفرین.
وی با اشاره به فرار مغزها از کشور گفت: امروز شاهد این هستیم فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های شریف و فنی تهران و پلی‌تکنیک؛ تهران را به مقصد اروپا و آمریکا و یا استرالیا ترک می‌کنند. چرا باید این‌گونه باشد درحالی‌که این نخبگان با پول ایران درس خواندند ولی به جهت اینکه پارتی‌بازی و رانت حرف اول را در گزینش و جذب نیروی کار می‌زند از کشور فرار می‌کنند.
پازوکی در پایان گفت: پارتی‌بازی عامل گزینش سیستم است. به‌شدت با گزینش‌های رانتی مخالف هستیم و باید از گزینش علمی و تخصصی حمایت کنیم تا اوضاع مملکت سامان پذیرد.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: