جامعه ایرانی– سیف الهی جامعه‌شناس با انتقاد از تعیین چارچوب های مشخص برای تفریحات شبانه در تهران گفت: باید حرکت به‌سوی یک جامعه ایده آل مدنی باشد که در آن تمامی روابط و مناسبات مبتنی بر حقوق و تکالیف شهروندی باشد نه حقوق و تکالیف ارباب‌ورعیتی.
طرح حیات شبانه پایتخت از پانزدهم تیرماه شروع شد و تا پانزدهم شهریورماه ادامه دارد بر اساس این طرح، از مجموعه‌ای از ون کافه‌های دارای مجوز دعوت شد تا در نقطه‌ای که از سوی شهرداری تهران انتخاب‌شده است، مستقر شوند و به شهروندان خدمات‌رسانی کنند.
البته، در کنار این ون کافه‌ها از گروه‌های هنری نیز دعوت شد تا با اجرای برنامه‌های مفرح زمینه حضور مردم را در ساعات پایانی شب و ابتدای بامداد در این محل‌ها فراهم کنند. بر اساس دستورالعمل نیروی انتظامی اصناف پس از ساعت دوازده شب اجازه فعالیت ندارند، اما با رایزنی‌ها زمان فعالیت ون کافه‌ها را در قالب طرح حیات شبانه به ساعت دو بامداد افزایش پیدا کرد.
اینکه برای شادی و نشاط مردم طرح در نظر گرفته شد بالقوه اقدام بسیار مثبتی است اما هرگونه طرح فرهنگی، اجتماعی، ترافیکی، عمرانی و… به‌ویژه در کلان‌شهرها و پایتخت نیاز به بررسی و کارشناسی از ابعاد مختلف دارد و علی‌القاعده نباید سازمان‌ها به‌صورت جزیره‌ای و بخشی برای شهر و ساکنان آن و دیگر سازمان‌ها و نهادها تصمیم‌گیری کنند، بلکه به معنای واقعی برای اجرا یا عدم اجرای یک طرح لازم است از مشارکت و همفکری مردم و نخبگان همچنین نظر کارشناسی دستگاه‌ها و مجموعه‌های مرتبط بهره گیرند.
دکتر سیف‌الله سیف‌اللهی جامعه‌شناس در گفت‌وگو با جامعه ایرانی ضمن مثبت ارزیابی کردن هر طرحی که باعث نشاط جامعه شود، افزود: یکی از نیازهای بشر شادی و بهزیستی است که متأسفانه این موضوع در جامعه ایران کمتر وجود دارد. مردم چندین دهه دچار افسردگی، دل‌مردگی، نا‌امیدی و خشنوت هستند حال اگر شرایطی فراهم شود که مردم به حالت نرمال برگردند و شادی و نشاط را از نزدیک لمس کنند، اتفاق مبارکی است.
ابتدا منشأ تمامی افسردگی‌ها باید پیدا شود
این جامعه‌شناس افزود: مسئولین شهرداری بهتر بود ابتدا منشأ تمامی نارضایتی، افسردگی‌ها و ناامیدی‌ها پیدا می‌کردند و با کارشناسان و جامعه‌شناسان همفکری می‌گرفتند بعدازآن این تصمیم گرفته می‌شد.
سیف الهی ادامه داد: وقتی مردم بیکار هستند سراغ مواد مخدر خواهند رفت؛ وقتی جوانان مکانی برای تفریح و لذت ندارند، وقتی نیاز اولیه بهداشت شهری وجود ندارد و امکانات رفاهی و بهزیستی برای مردم وجود ندارد چگونه باید انتظار شادی و نشاط را از جامعه داشت.
کنترل بیش‌ازحد مردم در جامعه نتایج معکوس به همراه خواهد داشت
سیف‌اللهی با انتقاد از تعیین چارچوب مشخص در قالب طرح حیات شبانه تأکید کرد: کنترل بیش‌ازحد مردم در جامعه نتایج معکوس به همراه خواهد داشت. این موضوع پیامد توسعه ناموزون شهری و عدم توزیع بهینه خدمات شهری، علی‌الخصوص در تهران است.
وی در ادامه گفت: وقتی صحبت از توسعه ناموزون شهری می‌کنیم با مثال خیلی ساده می‌توان آن را بیان کرد؛ شهر تهران را در نظر داشته باشید آیا دو پیاده‌رو شبیه هم در آن پیدا می‌کنید جواب سؤال صد درصد خیر است.
از مردم نظرسنجی شده است؟
این جامعه‌شناس افزود: وقتی‌که خلق‌الساعه تصمیم گرفته می‌شود که از پانزده تیر تا پانزده شهریور طرح حیات شبانه پایتخت برگزار شود، آیا برای تصویب این طرح از مردم نظرسنجی شده است؟ تا آنجایی که من اطلاع دارم با هیچ‌کدام از جامعه‌شناسان در این زمینه صحبتی نشده و از آنان مشورت گرفته نشده است.
سیف الهی با اشاره به عدم درست تنظیم کردن مقررات برای طرح حیات شبانه پایتخت، گفت: آیا هدف از این طرح آسایش مردم و استفاده بهینه از اوقات فراغت است یا هدف کنترل و نظارت بر مردم است؟ یقین بر این است که هدف از طرح حیات شبانه پایتخت کنترل و نظارت بر مردم است اینکه تا چه ساعتی می‌توانند بیرون باشند و بتوانند بر آن‌ها نظارت داشته باشند گواه بر این امر است.
تعیین ساعت برای فعالیت مراکز تفریحی معنایی ندارد
این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه در دیگر جوامع ساعتی برای اتمام فعالیت مراکز تفریحی وجود ندارد، گفت: در کشورهای توسعه‌یافته بسیاری از کافه‌ها و سینماها و مراکز تفریحی تا صبح برای استفاده مردم باز هستند تا نیازهای افراد مختلف جامعه را برآورده نمایند و در این مراکز قوانین کشور خودشان رعایت می‌شود و حتی در برخی مراکز از ورود نوجوانان هفده‌ساله جلوگیری به عمل می‌آید؛ این مسائل در جامعه ما هنوز درست جا نیفتاده است.
وی با گلایه از عدم اجرای طرح حیات شبانه پایتخت طی چهل سال گذشته، گفت: چرا در چهل سال گذشته به فکر چنین طرحی نبودیم و به‌یک‌باره در تابستان امسال این تصمیم گرفته شد. به نظر می‌آید باید یک مطالعه دوباره جامعه‌شناختی انجام شود که ببینند مردم در چه مرحله‌ای از رشد و توسعه هستند و چه نیازها و مشکلاتی دارند و بر همین اساس برنامه‌ریزی میان‌مدت، بلندمدت و کوتاه‌مدتی کرد.
باید به سمت یک جامعه ایده آل مدنی حرکت کرد نه تعیین تکالیف ارباب‌ورعیتی
وی اضافه کرد: هدف مدیریت شهری فراهم کردن آسایش و آرامش شهر است. آسایش به معنی رفاه حال شهروندان و آرامش به معنی فراهم کردن امنیت شهروندان است. باید حرکت به‌سوی یک جامعه ایده آل مدنی باشد که در آن تمامی روابط و مناسبات مبتنی بر حقوق و تکالیف شهروندی باشد نه حقوق و تکالیف ارباب‌ورعیتی.
سیف الهی در پایان گفت: وقتی مدیری تصمیم بگیرد که یک طرح از پانزده تیرماه تا پانزده شهریورماه اجرا شود و مردم چاره‌ای جز عمل کردن به آن را نداشته باشند این تصمیم یک‌طرفه خواهد بود و در تعاریف جامعه‌شناسی به آن نظام ارباب‌ورعیتی گفته می‌شود. معمولاً افراد جامعه این نظام را نمی‌پذیرند و جوانان راه خود را خواهند رفت. حکومت و نظام باید گذر از جامعه سنتی به مدرن را دستور کار خود قرار دهد و نظام ارباب‌ورعیتی را از بین برده و در مسیر رسیدن به اهداف توسعه انسانی گام‌های درستی برداشته شود.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: