رقابت ایران و آمریکا یکپارچگی عراق را تهدید می‌کند

جامعه ایرانی– ستیز برای به دست گرفتن کنترل عراق، این کشور را بدون دولت رها کرده است.

به گزارش جامعه ایرانی به نقل از اکونومیست، پایتخت عراق دهه‌ها بود که تا این اندازه خوب به نمی‌رسید. رستوران‌های بغداد چهره‌های فانتزی به خود گرفته‌اند. هر ماه فروشگاه‌های بزرگ و جدید افتتاح می‌شوند. جرثقیل‌هایی که از زمان سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ بی‌حرکت مانده بودند، حال با آغاز سرمایه‌گذاری مجدد عراقی‌های ثروتمند در خانه بجای پنهان کردن پول‌هایشان در خارج از مرزها، به حرکت درآمده‌اند. بیلبوردهای بزرگ چهره‌های سیاسی اخمو جای خود را به چهره‌های خندان تبلیغاتی داده است.

امنیت بغداد از زمان بیرون رانده شدن تروریست‌های داعش از دروازه این شهر در سال ۲۰۱۴، به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است. اما احیای مجدد این شهر بار دیگر با تهدید روبرو است، این بار به دلیل رقابت میان آمریکا و ایران و نیروهای نیابتی‌شان. دولت بغداد در منطقه سبز محاصره شده و برت مک گورک، نماینده منطقه‌ای آمریکا و قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران متحدان خود را شکل می‌دهند.

در پی انتخابات عمومی بی‌سرانجام عراق در ماه می، هر یک از آن‌ها در تلاش هستند که ائتلاف حاکم را بر اساس سلیقه خود شکل دهند. ایران می‌خواهد یک پارلمان شیعی –که بیش از ۲۰۰ تن از ۳۲۹ عضو آن از طیف احزاب شیعی هستند- عهده‌دار مسئولیت‌ها شود. مک گورک می‌خواهد قدرت به دست ائتلافی از کردها و اعراب سنی با هدایت «ملی‌گرایان» شیعه‌ای که کمتر مرهون ایران باشند، بیفتد. ائتلاف مدنظر مک گورک به نام «اصلاح» دارای ۱۴۵ کرسی است. بلوک رقیب مدنظر سردار سلیمانی فراکسیون البناء با حدود ۱۰۹ کرسی در پارلمان است. هیچ یک از این دو دسته اکثریت لازم برای انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر را به دست نیاوردند.

تنش‌های سیاسی باعث بروز خشونت شده و در حال خروج از منطقه سبز است. باوجودآنکه فرماندهان ایرانی و آمریکایی علیه داعش در کنار هم جنگیدند، حال مقابل هم قرار گرفته‌اند. ششم سپتامبر خمپاره‌اندازها در نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد به زمین نشستند؛ چندی بعد هم کنسولگری این کشور در بصره مورد حمله قرار گرفت. این‌ها نخستین حملات شبه‌نظامیان شیعی به اهداف آمریکایی در عراق از سال ۲۰۱۱ بوده است. دو روز بعد، ایران پایگاه کردها در کویا، شهری در نزدیکی مرز خود با عراق را با موشک هدف قرار داد. بر اساس گزارش‌ها این نخستین شلیک ایران به عراق از زمان جنگ طولانی این دو کشور در دهه ۱۹۸۰ میلادی بود.

حتی از این هم خطرناک‌تر، ایران در بصره هم در حال قدرت‌نمایی است. این کشور رودخانه‌های تأمین‌کننده آب این شهر و برق آن را قطع کرد و محلی‌ها با مسدود کردن جاده‌های منتهی به میدان‌های نفتی بزرگ عراق و تنها بندر این کشور که ۹۰ درصد درآمدهای دولت را تأمین می‌کند، دست به اعتراض زدند. نیروهای امنیتی تلاش کردند با شلیک به معترضان حکومت نظامی را برقرار کنند اما تنها باعث شعله‌ور شدن آتش خشم آن‌ها شدند. آن‌ها طی چهار روز درگیری، دفاتر دولتی و کنسولگری ایران را آتش زدند.

این مسئله باید سیاست‌مداران در بغداد را هشیار می‌کرد. به هر حال، آخرین باری که آن‌ها پس از یک انتخابات بی‌نتیجه مقابل هم قرار گرفتند سال ۲۰۱۴ بود که منجر به ورود نیروهای داعش به موصل و بخش عمده‌ای از شمال و غرب عراق و آغاز جنگی سه ساله شد.

حیدرالعبادی، نخست‌وزیر موقت با برکناری ابومهدی المهندس، فرمانده کمیته بسیج مردمی عراق که به ایران نزدیک است، به دنبال جلب حمایت آمریکا است. عبادی همچنین وعده داده که با تحریم‌های آمریکا علیه اقتصاد ایران همراهی خواهد کرد. او به بانک‌های عراقی اعلام کرده که مبادلات دلاری با این کشور را متوقف کنند. مقامات دولت عبادی می‌گویند اگر آمریکا تحریم‌ها را به تعویق نیندازد، عراق از ماه نوامبر واردات زنجیره‌ای از کالاها، از جمله سوخت را از همسایه شرقی خود متوقف خواهد کرد.

عراقی‌هایی که ایران را متحد اصلی خود می‌دانند، به خشم آمده‌اند. به هر حال، ایران نخستین کشوری بود که در زمان حمله داعش به کمک این کشور شتافت. هتلداران در شهرهای عراقی میزبان زیارتگاه‌ها نگران کاهش اخیر زائران ایرانی هستند. یک مدیر هتل در نجف می‌گوید: «از ماه ژوئن هیچ رزروی نداشته‌ایم.»

اما اردوگاه ملی‌گرای عراق به خشم آمده‌اند و حامیان مقتدی صدر که در میان قشر فقیر شهرنشین محبوب است، خواهان خروج ایران از عراق هستند. و حال پس از ماه‌ها آرامش، باز هم صدای توپ و شلیک در بزرگراه‌های بغداد به گوش می‌رسد.