جامعه ایرانی– «مانند نمایش آلودگی هوا، وضعیت فرکانسی نیز به صورت زنده در سطح شهرها نشان داده می‌شود تا شهروندان از آن مطلع شوند.» این اظهارات محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم در حاشیه مراسم رونمایی از برخی طرح‌های نوآورانه حوزه فناوری اطلاعات در شیراز است. این نخستین‌بار نیست که یک مقام رسمی دولتی درباره موضوع پارازیت صحبت می‌کند اما برای نخستین‌بار شاهد یک اقدام عملی درباره پارازیت هستیم. نصب نمایشگر‌های پارازیت در شهرها اقدامی است که وزیر جوان در راستای شفافیت و افزایش آگاهی افکار عمومی تصمیم به اجرای آن گرفته است. چند سالی می‌شود که پارازیت تبدیل به معضلی جدی برای کشور و منجر به ظهور برخی بیماری‌های خاص شده است. اینکه جهرمی تصمیم گرفته است نصب این نمایشگرها را از شیراز آغاز کند، خود حامل پیام است. دی ماه ٩۵ بود که تعدادی از مردم شیراز با تجمع در مقابل استانداری نسبت به موضوع پارازیت معترض شدند. تجمع‌کنندگان در شعارهای خود رسیدگی مسوولان به شایعه انتشار پارازیت در شیراز و ارایه پاسخ‌هایی شفاف و صریح در این خصوص را خواستار شدند. حال وزیر دهه شصتی گام عملی برای تحقق خواسته‌های مردم برداشته و با نصب نمایشگر‌های اندازه گیر فرکانسی تصمیم دارد تا مردم را در جریان مقدار این امواج قرار دهد. برخی معتقدند که وزارت ارتباطات خود مجوز ارسال پارازیت را صادر می‌کند اما جهرمی ضمن تکذیب این خبر می‌گوید که وزارت ارتباطات مجوزی با این مشخصات ندارد. مشروح مصاحبه وزیر ارتباطات با «اعتماد» را در زیر می‌خوانیم.
برخی معتقدند که ارسال پارازیت بدون اجازه وزارت ارتباطات ممکن نیست. آیا این موضوع صحت دارد؟ متولی ارسال پارازیت در کشور کیست؟
وزارت ارتباطات بنابر قانون وظیفه مدیریت منابع فرکانسی در کشور را بر عهده دارد. یعنی اگر فردی یا نهادی قصد دارد از ظرفیت‌های فرکانسی کشور استفاده کرده و فرستنده‌ای در این حوزه فعالیت کند باید مجوز‌های لازم را از وزارت ارتباطات اخذ کند. بر این اساس بخشی از باند فرکانسی کشور برای پخش در اختیار صدا و سیما قرار دارد. بخشی از آن در اختیار اپراتور‌های موبایل است و برخی از آن برای بی‌سیم‌ها و امثالهم استفاده می‌شود. تمام این موارد طبق پلن‌های فرکانسی بین‌المللی و استاندارد‌هایی که وجود دارد در اختیار کسب و کار‌های مختلف قرار می‌گیرد و مدیریت و نظارت بر آن در اختیار وزارت ارتباطات است. البته برخی باند‌های فرکانسی مانند وای فای وجود دارند که آزاد بوده و متشکل از دو باند فرکانسی آزاد است که طبیعتا تمامی کسب و کار‌ها به صورت آزادانه می‌توانند از آن استفاده کنند. در حوزه فضا و ماهواره پلن فرکانسی به صورت بین‌المللی مدیریت می‌شود نه توسط کشورها. اختصاص فضای فرکانسی در مدارهای مختلف به وسیله سازمان (itu) انجام می‌شود. بحث مدیریت فرکانسی و نظارت بر آن یکی از جدی‌ترین موضوعاتی است که در وزارت ارتباطات درحال بررسی است. مجوزی تحت عنوان ارسال پارازیت وجود ندارد و وزارت ارتباطات هیچ مجوزی به هیچ سازمانی در رابطه با این مساله نداده است. جداول فرکانسی ما مشخص است. مطرح کردن موضوعی با عنوان آنکه وزارت ارتباطات مرجع صدور مجوز برای ارسال پارازیت است، کذب است. وزارت ارتباطات هیچ نقش و دخالتی در ارسال پارازیت ندارد.
چرا وزارت ارتباطات قصد دارد نمایشگر فرکانسی در سطح شهرها نصب کند؟
موضوعی که من در شیراز مطرح کردم محدود به موضوع پارازیت نیست. ما یک موضوعی داریم تحت عنوان «سلامت مردم در برابر تشعشعات رادیویی». آن چیزی که در این موضوع مطرح شده اثر تجمعی تشعشعات رادیویی است. یک انسان در فضایی که قرار دارد، تحت تاثیر تشعشعات فرکانسی مختلف اعم از فرستنده‌های رادیویی، فرستنده تلویزیونی، فرستنده‌های ماهواره‌ای، امواج دکل‌های مخابراتی و فرکانس‌های مخابراتی قرار دارد. حتی در محیط منزل نیز یک فرد تحت تاثیر امواج مایکرویو قرار دارد. اثر تجمعی این امواج روی بدن یک فرد باید مورد مطالعه قرار گرفته و از سلامت مردم در برابر اثرات تجمعی فرکانسی مراقبت شود تا این امواج در حدود استاندارد و سلامت مطلوب باشد. بر این اساس برای حوزه سلامت اثرات تجمعی فرکانس‌های رادیویی استاندارد‌هایی وجود دارد. اطلاعاتی که اکنون درباره سلامت مردم منتشر شده، اثرات در معرض قرار گرفتن انسان در برابر تشعشعات تجمعی رادیویی است. در این حوزه تاکنون اثرات گرمایی، استاندارد و مطالعه شده است. بر این اساس سطوحی در نظر گرفته شده است که به ازای آن استاندارد مشخص، کشورها باید چارچوب مشخص شده را رعایت کنند. طبیعتا عبور از استاندارد‌های مشخص شده برای سلامت افراد مضر خواهد بود. البته اثرات دیگری تحت عنوان اثرات جهشی مطرح شده است که تاکنون استانداردی در این حوزه منتشر نشده است. البته کشور‌های مختلف جانب احتیاط را رعایت کرده و به ازای شاخص‌های بین‌المللی که به وجود آمده است برخی کشورها رفتارهای سختگیرانه‌ای در این حوزه دارند تا جایی که میزان اثرات تجمعی را ١٠درصد میزان تشعشعات استاندارد جهانی لحاظ می‌کنند. این مقررات سختگیرانه را برخی کشورها در برابر اثرات ناخواسته‌ای که هنوز به اثبات نرسیده اتخاذ می‌کنند. درباره اثرات تشعشعی دو موضوع وجود دارد. یک موضوع مربوط به اندازه‌گیری این امواج بوده که وظیفه وزارت ارتباطات است و موضوع دوم اثرات سلامت است که توسط سازمان انرژی اتمی پیگیری می‌شود. سازمان انرژی اتمی نیز در این موضوع مسوولیت دارد و این سازمان نیز همواره پیگیر این موضوع است.
تصویری که از دکل‌های مخابراتی در ذهن مردم وجود دارد آن است که امواج این دکل‌ها مانند پارازیت مضر است. آیا این تصویر واقعیت دارد؟ وزارت ارتباطات چه اقدامی برای رفع این نگرانی انجام داده است؟
ما همواره دربرابر سوالات متعددی از سوی مردم قرار داریم. زمانی که یک دکل مخابراتی در یک محله یا ساختمان نصب می‌شود، همواره این دغدغه وجود دارد که آیا این دکل برای مردم مضر است یا خیر؟ این مساله سبب شده است تا مردم با حساسیت بیشتری اثرات امواج رادیویی و به‌ویژه پارازیت را پیگیری کنند. متاسفانه به همین دلیل ممانعت‌های مردمی برای توسعه سیستم‌های مخابراتی قابل توجه است. در برخی املاک و مناطقی که تجهیزات رادیویی نصب است به لحاظ ذهنی قیمت املاک در آن منطقه کاهش پیدا می‌کند که این مهم اعتراض مردم را در پی دارد. این یکی از جدی‌ترین موانع در مسیر توسعه ما است. یک شائبه و ذهنیتی در جامعه وجود دارد که باید به آن پاسخ دهیم. مردم نگران سلامتی خود هستند. این موضوع محدود به پارازیت نیست بلکه مردم نسبت به تمام تشعشعات رادیویی اطراف خود امروز حساس‌تر شده‌اند. چندی پیش جمعی از پزشکان در این باره مکاتبه‌ای با مقام معظم رهبری داشتند. ایشان نیز این مطلب را با جدیت به شورای عالی امنیت ملی ارجاع دادند و در این باره کارگروه‌هایی متشکل از دستگاه‌های مختلف در شورای عالی امنیت ملی تشکیل شد. وظیفه وزارت ارتباطات در این کارگروه‌ها اندازه‌گیری امواج است. بر این اساس سازمان تنظیم مقررات با استفاده از تجهیزات مخصوص، پنج شهر هدف مشخص و تجهیزات را در این شهرها را نصب کرد. یکی از این شهرها تهران و شهر دیگری، شیراز است. نزدیک به یک ماه از نصب و راه‌اندازی این تجهیزات در شیراز گذشته است. همچنین در تهران نیز این تجهیزات نصب شده و اندازه‌گیری امواج در حال انجام است.
اظهارات شما درباره شفافیت در ارسال پارازیت قطعا با واکنش‌هایی همراه خواهد بود. به نظر شما چه کسانی به این موضوع واکنش نشان می‌دهند؟
اظهارنظر من بر خلاف آن چیزی که تصور شد، سیاسی نبود. طبیعتا موضوع پارازیت موضوعی سیاسی است و با دیدگاه‌های سیاسی به این موضوع نگاه می‌شود اما من از جهت حق الناسی که در رابطه با سلامت مردم بر گردن ما است این موضوع را مطرح کردم نه از منظر سیاسی که دستگاهی بخواهد در این باره توضیح دهد یا ندهد. ما دررابطه با سلامت مردم با کسی تعارف نداریم و توجه نمی‌کنیم که چه کسی می‌خواهد عکس‌العمل نشان دهد. البته چون بحث سلامت مردم در میان است، دستگاه‌ها کمال همکاری را خواهند داشت. در طول مدتی که این کار آغاز شده است، تمامی دستگاه‌ها همیاری و همراهی لازم را با ما داشته و آنها نیز نسبت به این موضوع حساسیت دارند. سلامت مردم نزد ما امانت است و وظیفه ما حفظ و حراست از این امانت است.
برخی معتقدند بنابه هر دلیلی این نمایشگرها آمار دقیق و درستی ارایه نخواهند کرد. پاسخ شما به این شائبه‌ها چیست؟
یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های مردم آن است که آمار دستگاه‌های دولتی درست نیست. واقعیت آن است که ما اندازه‌گیری فنی خود را انجام می‌دهیم. مقیاس مناسب یا نامناسب بودن سطوح فرکانسی سلیقه‌ای یا بر پایه اظهارنظر اشخاص نیست بلکه استاندارد‌هایی در این زمینه وجود دارند و ما با توجه به آن استاندارد‌ها باید قضاوت کنیم. البته ما آمادگی داریم برای اینکه خدشه‌ای به میزان اندازه‌گیری‌ها و نحوه انتشار آن وارد نشود، این مهم را با نظارت اعضای شورای شهر شهر‌هایی که قرار است این تجهیزات در آنجا نصب شود انجام دهیم زیرا این اعضا منتخب مردم هستند و می‌توانند قضاوت کنند که آیا این آمار درست است یا خیر. برخی نکاتی را درباره اثرات جهشی یا اثراتی غیر از اثرات گرمایی حوزه فرکانسی بر سلامت مردم مطرح می‌کنند، در این باره باید بگویم در استاندارد‌های بین‌المللی این موضوع ثابت نشده است. هرازگاهی مقالاتی در این زمینه نوشته می‌شود اما به اثبات جهانی نرسیده است. راه‌حل این موضوع توجه سختگیرانه به استاندارد‌های موجود است. ما در این حوزه سخت‌گیری‌های خاص خود را داریم. اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد میزان تشعشعات ایران از میزان استاندارد جهانی در حدود یک‌سوم ماکزیمم شرایط است. البته می‌توان این شرایط را سختگیرانه‌تر کرد. خوشبختانه امروز شاخص‌های بین‌المللی در کشور ما رعایت می‌شود.
اخیرا شما در اصطلاح عمومی به یکی از شجاع‌ترین وزرای دولت تبدیل شده‌اید. اظهارات اینچنینی چالش جدیدی برای دولت پدید نمی‌آورد؟
شفاف‌سازی هیچ‌گونه چالشی برای نظام و دولت ندارد. این چالش برای انحرافاتی است که وجود دارد. نظام و دولت برای اصلاح این انحرافات از هیچ تلاشی فرو‌گذاری نمی‌کند. به نظر من شفافیت مسیری است که باید طی شود.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: