معمولا زوج‌ها مخصوصا در اوایل ازدواج در برابر رنجش‌های جزئی و سوءتفاهم‌های کوچک رفتار‌های ناسالمی پیش می‌گیرند که اغلب ناشی از نگرش‌ها و تمایلاتی است که در دوران کودکی شکل گرفته است. وقتی یک فرد حساس در کنار فشار‌های روزمره زندگی در شرایط استرسزای ابتدای ازدواج نیز قرار می‌گیرد، می‌توان هر لحظه انتظار داشت که مانند یک بمب منفجر شود. شاید یک ازدواج خوب داشته باشید، اما اگر همسر حساس و زودرنجی داشته باشید کوچکترین اتفاق یا اختلاف نظر می‌تواند آرامش خانواده و رابطه شما را تهدید کند و باعث شود شما هر روز بیشتر از بیان واقعیت‌ها هراس داشته باشید. راهکار‌های زیر در مورد رفتار با همسر حساس را بخوانید تا بتوانید با برخوردی صحیح هم نظر خود را بیان کرده و هم موجب رنجش همسرتان نشوید.
هنگام رفتار با همسر حساس خود، موارد زیر را در نظر بگیرید
۱- به دنبال درک مسئله و پذیرش او باشید
اگر همسر شما بیش از حد حساس به نظر می‌رسد. این سؤال مطرح می‌شود که چه چیزی باعث واکنش نسبتا شدید و غیرمعقول او به بیان صریح نظرات شما یا اتفاقات اطراف می‌شود؟ آیا او قربانی نوعی کودک آزاری شده است؟ آیا او یک پدر و مادر بیش از حد انتقادی دارد؟ آیا او در یک محیط سرکوبگر پرورش یافته و بلد نیست احساساتش را به طور صحیح ابراز کند؟ برای شروع، می‌توانید برای درک احساسات و دیدگاه‌های او تلاش کنید. این مشکل را مستقیماً برطرف نمی‌کند، اما به شما کمک می‌کند واقعیت آنچه را که با آن سر و کار دارید، بپذیرید. درک و تفاهم، اغلب اولین قدم برای پذیرش است و می‌تواند پلی به سمت تحولات سالم باشد.
برای به دست آوردن این درک، سعی کنید با همسرتان در مورد زندگی خانوادگی او در دوران کودکی صحبت کنید. با یک سؤال ساده و البته در زمانی مناسب شروع کنید، مانند «آیا والدین تو هم سوءتفاهم‌هایی مانند سوءتفاهم‌هایی که ما الان داریم، داشتند؟» پاسخ به این سوال می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که آیا بیش از حد واکنشی بودن همسرتان نوعی الگوبرداری از والدینش است یا نه. به عنوان مثال، دانستن اینکه مادر همسر شما به طور مرتب کنترل خودش را از دست می‌دهد، به شما کمک می‌کند تا به منش این گرایش در همسرتان پی ببرید. به یاد داشته باشید که جستجوی علل و درک مسئله به معنای تأیید رفتار نیست؛ این فقط راهی برای دستیابی به بینش مورد نیاز برای مقابله با مشکل است.
۲- عصبانیت شما را وارد یک چرخه آزاردهنده می‌کند
هر دلیلی باعث حساس بودن و واکنشی رفتار کردن همسر شما شده باشد، عصبانیت شما این چرخه را تشدید می‌کند. چگونه می‌توان این چرخه را شکست؟ برای شکستن این چرخه با هم در آرامش گفتگو کنید. متوجه باشید که هیچ یک از شما آدم‌های بدی نیستید، تنها انسان‌های بالغی هستید که باید گذشته را پشت سر گذاشته و مهارت های ارتباطی بهتری یاد بگیرند. رفتار با همسر حساس ممکن است باعث شود از کوره در بروید و رفتار تندی از خود نشان دهید، اما این واکنش می‌تواند حساسیت بیشتری ایجاد کرده و آن چرخه معیوب را ایجاد کند. پس در وهله اول یاد بگیرید که خشم خود را کنترل کنید. بهترین راه برای انجام این کار، جستجوی یک مشاور ازدواج حرفه‌ای و کمک گرفتن از اوست؛ یک شخص سوم ناظر می‌تواند به شما در درک دقیق‌تر یکدیگر کمک کند و شما را با برخی روش‌های جدید گفتگو برای حل اختلافات زناشویی آشنا کند.
رفتار نادرست با همسر حساس و زودرنج
خودتان نیز می‌توانید یک رفتار سالم را مدل‌سازی کنید. مانند زمانی که می‌خواهید یک کودک را تربیت کنید در برخورد و رفتار با همسر حساس و زودرنج یا بیش از حد واکنشی خود نیز باید رفتار‌های مثبت را با پاداش و تشویق تقویت کنید. به عبارت ساده تر، اگر شما نیز به واکنش‌های بیش از حد شریک زندگی‌تان بیش از حد واکنش نشان دهید، می‌توانید مطمئن باشید که در آن چرخه بد گیر خواهید کرد؛ بنابراین اجازه ندهید همسرتان با قرارگیری در یک الگوی منفی این روش مخرب را ادامه دهد. رفتار‌های سالم و مثبت او را ستایش کرده و نسبت به رفتار‌های ناسالم بی توجه باشید.
۳- او را نسبت به رفتارش آگاه کنید
در این مرحله می‌توانید یک حرکت آگاهانه در جهت ایجاد آگاهی انجام دهید. اغلب رفتار‌های همسرتان ناشی از عادت کردن به این الگوی رفتاری است. همسر شما ممکن است متوجه نشود که چقدر واکنش نشان داده است. معمولا تشخیص عادت‌ها از شکستن آن‌ها دشوارتر است. دفعه بعد که همسر شما بیش از حد واکنش نشان داد، یک تلاش آگاهانه برای تغییر روش پاسخگویی خود انجام دهید. به عنوان مثال، اگر به طور معمول عصبانی می‌شوید، این بار فقط به عقب برگردید و راه بروید. اگر معمولاً چیزی نمی‌گویید، این بار بعد از آرام شدن هر دویتان (حداقل اجازه دهید یک ساعت بگذرد) موضوع را مطرح کرده و توضیح دهید که رفتار او چه احساسی در شما ایجاد کرده است.
در موارد شدید، می‌توانید با نوشتن یک نامه افکار خود را مطرح کنید. نوشتن نامه بر این واقعیت تأکید می‌کند که شما با یک مشکل جدی در حال مبارزه هستید و به شریک زندگی خود اجازه می‌دهید تا بدون حضور شما یا فشار برای پاسخ دادن به نظراتتان، دیدگاه شما را بررسی کند. همچنین این امکان را به شما می‌دهد که با آرامش به نحوه ارتباط و بیان دیدگاهتان فکر کنید.
۴- از مشکل تبدیل به راه حل شوید
در آخر سعی کنید بخشی از راه حل باشید نه مشکل. از همسرتان بپرسید که چگونه می‌توانید کمک کنید. خیلی جدی به این فکر کنید که ممکن است رفتار‌های شما باعث تحریک همسرتان شود. بیشتر مسائل مربوط به ازدواج تنها به یک طرف مربوط نمی‌شوند. ازدواج یک سیستم است؛ آنچه هر فرد انجام می‌دهد بر سایر قسمت‌های سیستم نیز تأثیر می‌گذارد. عمدی یا غیر عمدی، اقدامات، ناسازگاری‌ها یا نگرش‌های شما ممکن است نقش مهمی در حساسیت و زودرنجی همسرتان داشته باشد.
نکات رفتاری
انتقادگر نباشید. همسرتان را به خاطر حساس بودنش سرزنش نکنید. به او کمک کنید تا قدری از حساسیت خود بکاهد، اما هرگز او را تحقیر نکنید.
گاهی حساسیت به دلیل نبود اعتماد به نفس کافی در فرد است، در این صورت انتقاد و سرزنش می‌تواند او را از پیش حساس‌تر کرده و به عزت نفس او نیز آسیب بزند. شما با اظهار عشق می‌توانید اعتماد به نفس را دوباره در همسرتان زنده کنید.
اگر می‌خواهید نکته‌ای را به او تذکر دهید ابتدا از نقاط قوتش گفته و بعد به این موضوع اشاره کنید که حل آن می‌تواند موجب شود زیبایی شخصیتش بیشتر به چشم بیاید.
اگر خجالتی باشید و نتوانید احساسات خود نسبت به همسرتان را بیان کنید ممکن است باعث شوید همسرتان بیشتر حساس شده و زود برنجد. سعی کنید با روشی مناسب احساسات خود را بیان کرده و به همسرتان محبت کنید تا احساس امنیت و اعتماد کند.
ممکن است همسر شما زمانی که احساس ناراحتی می‌کند در خود فرو رفته و ساکت شود. به او مدتی فرصت دهید و بعد برای شکستن سکوت او پیش‌قدم شده و سر حرف را باز کنید تا بتواند احساسات خود را ابراز کند. هنگامی که در مورد مشکلش صحبت کرد به او گوش کرده و اگر راهکاری دارید ارائه دهید، در غیر این صورت تنها یک شنونده خوب باشید.
بعضی از حساسیت‌ها به خاطر هوش بالا و نکته سنجی زیاد است. پس با همسرتان صحبت کرده و به او یادآوری کنید که متوجه درک ظریف او از مسائل هستید و به او کمک کنید تا در مورد موضوع و علت ناراحتی‌اش با شما صحبت کند. به او اطمینان دهید که او را درک کرده و حمایتش می‌کنید.
خط قرمز‌های همسرتان را بشناسید تا ناخواسته باعث رنجش او نشوید.
سخن آخر
هنگام رفتار با همسر حساس چه زن و چه مرد مهم‌ترین مسئله این است که هر چه کمتر، رفتار شما واکنشی باشد. همان طور که اشاره شد عصبانیت و واکنش تند شما می‌توانند بیشتر موجب رنجش او شده و این چرخه ارتباطی ناسالم، ادامه پیدا کند. شما باید بتوانید هیجانات خود را کنترل کرده و با آرامش و بدون استفاده از کلمات توهین آمیز و ناراحت کننده گفتگو کنید. قلق رفتاری همسرتان را به دست آورده و با زنده کردن عشق و اعتماد در رابطه‌تان به همسرتان کمک کنید تا بتواند با اطمینان و قدرت بیشتری با مسائل برخورد کند؛ و البته به یاد داشته باشید که کمک گرفتن از یک مشاور خانواده می‌تواند زندگی زناشویی شما را بهبود بخشد.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: