آمریکا تداوم دسترسی ایران به سوئیفت را بررسی می‌کند

جامعه ایرانی– چند روز مانده به اجرایی شدن تحریم های ایران، دولت ترامپ بر سر یک دو راهی برای اتخاذ تصمیمی قرار گرفته است که برای کمپین ضد ایرانی وی حیاتی است و آن تحریم سوئیفت و قطع کامل دسترسی ایران به آن است. موضوعی که به گفته دیپلمات های اروپایی عدم شفافیت واشنگتن در این رابطه در فاصله اندک به اجرایی شدن تحریم ها موجب افزایش بی اعتمادی میان دو سوی آتلانتیک شده است.

روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی با استناد به سخنان دیپلمات های اروپایی مبنی بر افزایش بی اعتمادی میان واشنگتن و بروکسل نوشت: استیو منوچین، وزیر خزانه داری آمریکا به تازگی این سیگنال را مخابره کرده است که آمریکا شاید سوئیفت را وادار به قطع ارتباط با بانک های ایرانی نکند. براساس گفته برخی  مقامات آگاه، منوچین به برخی از دولت های خارجی اطلاع داده است که آمریکا می تواند موضع نرم تری در قبال ایران اتخاذ کند.

براساس گفته این افراد، اما مقامات بانفوذی که به دونالد ترامپ نزدیک هستند مانند جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا آماده هستند در صورتی که سوئیفت درخواست واشنگتن برای قطع ارتباط با ایران را نادیده بگیرد این سازمان را مورد تحریم قرار دهند. همچنین شورای امنیت ملی کاخ سفید از پاسخ به سوال روزنامه وال استریت ژورنال در رابطه با موضع جان بولتون خودداری کرد. منوچین در سفری که هفته پیش به خاورمیانه داشت در گفت و گو با وال استریت ژورنال با اشاره به اینکه ممکن است آمریکا خواستار قطع کامل ارتباط بانک های ایرانی با سوئیفت شود، از سوی دیگر احتمال موافقت واشنگتن با ادامه ارتباط سوئیفت با برخی از بانک های ایرانی را مطرح کرد.

وی گفت: «هدف اصلی ما این است که اطمینان یابیم که موسسات مالی تبادلات مالی که مورد تحریم قرار گرفته اند را انجام نخواهند داد.»

منوچین در ادامه گفت: «وزارت خزانه داری درحال انجام گفت و گوهای گسترده ای با سوئیفت است. من از همه توان خود برای تضمین عدم انجام تبادلات مالی تحریم شده استفاده خواهم کرد با این حال کمک های بشردوستانه به ایران مجاز خواهد بود.»

سوئیفت به عنوان یک سازمان بین المللی که وظیفه انجام تراکنش های مالی بین المللی را دارد اعلام کرد به دنبال شفاف سازی از سوی کشورهای دو سوی آتلانتیک درباره تحریم های ایران است. در بیانیه سوئیفت آمده است: «ماموریت ما آن است که تا به عنوان یک سازمان جهانی خدمات بی طرفانه ای را در اختیار صنعت مالی قرار دهیم.» این موضوع در واقع نشان دهنده قرار گرفتن واشنگتن بر سر دوراهی بزرگی است آن هم زمانی که تلاش می کند تا متحدان و بسیاری از کشورها را قانع به همراهی در کمپین فشار ضد ایرانی کند، کمپینی که اغلب کشورها با آن موافق نیستند. ترامپ در ماه مه آمریکا را از توافق چند جانبه ای خارج ساخت که در ازای محدود شدن برنامه هسته ای ایران، برخی از تحریم ها علیه این کشور را به حالت تعلیق درآورده بود. اما درحالی که آمریکا تلاش می کند تا تحریم ها را علیه ایران بازگرداند، اروپایی ها به دنبال ایجاد مسیرهای مناسب برای ادامه همکاری تجاری با ایران و دور زدن این تحریم ها هستند. دور نخست تحریم های آمریکا، ارزش پول ایران، خودروسازی و دیگر بخش ها را تحت تاثیر قرار داد. اما دور دوم این تحریم ها که از پنج نوامبر عملیاتی خواهد شد قرار است شریان درآمدهای خارجی ایران یعنی بخش نفت و انرژی را هدف قرار دهد. اتحادیه اروپا در ماه آگوست شرکت های خود را از حرکت در راستای تحریم های آمریکا منع کرد. برخی در وزارت خزانه داری آمریکا نگران آن هستند که وادار ساختن اروپا به پیروی از تحریم های ضد ایرانی از طریق تحریم سوئیفت که ممکن است تحریم هیات مدیره آن را نیز شامل شود منجر به تضعیف استراتژی کسب حمایت اروپا برای تحریم ایران شود. مقامات مخالف معتقدند که درآمدهای ایران حتی بدون خروج از سوئیفت و اطمینان وزارت خزانه داری از عدم انجام تراکنش های تحریم شده به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. برخی از مقامات نیز می گویند که عضویت ایران در سوئیفت می تواند باعث آسان تر شدن رهگیری مالی ایران شود. از سوی دیگر مدافعان قطع ارتباط ایران با سوئیفت، توانایی مقامات در نظارت بر تراکنش های تحریم شده و صحت نظارت بانک های اروپایی در این باره را مورد تردید قرار می دهند. آنها همچنین به سابقه دور زدن تحریم های آمریکا از سوی ایران در دوران باراک اوباما اشاره دارند.

براساس اعلام دادستانی آمریکا، این کشور در تلاش است تا جریمه هایی را علیه هالک بانک ترکیه به دلیل کمک به ایران در دور زدن تحریم ها در پوشش کمک های بشردوستانه اعمال کند. در همین حال بانک های اروپایی برای همکاری با ایران بی میل هستند، چراکه حاضر به پذیرفتن ریسک جریمه های گزاف وزارت خزانه داری نیستند. در این میان اروپا در تلاش است تا یک موسسه دولتی ویژه را برای حمایت از شرکت های اروپایی در برابر تحریم های آمریکا ایجاد کند.

بی اعتمادی فراآتلانتیکی

اما موضوع سوئیفت تنها مساله ای نیست که متحدان غربی بر سر آن مناقشه دارند. برخی از دیپلمات های اروپایی می گویند واشنگتن به طور شفاف اعلام نمی کند که شرکت ها و بانک های اروپایی که با ایران در مورد موضوعات بشردوستانه از جمله فروش دارو و غذا همکاری می کنند، مورد تحریم قرار می گیرند یاخیر. همچنین مشخص نیست آیا برای شرکت هایی که قصد همکاری با ایران در زمینه فناوری هسته ای و کاهش خطر تاسیسات هسته ای این کشور را دارند استثنایی از سوی آمریکا اعمال می شود یا خیر. به گفته این دیپلمات های اروپایی نبود شفافیت در مورد این مسائل باعث تیره تر شدن اعتماد میان دو سوی آتلانتیک شده است و پایتخت های اروپایی اشتیاق کمتری برای همکاری با آمریکا در دیگر مسائل مربوط به ایران از خود نشان می دهند.

دونالد ترامپ می تواند مشخص کند که چه بانک هایی قابلیت دسترسی به سوئیفت را دارند چرا که تاکنون تنها بانک مرکزی ایران و چند بانک دیگر مورد این تحریم قرار گرفته اند. با این حال وزارت خزانه داری می تواند بسیاری از بانک های ایرانی دیگر را نیز در فهرست تحریم خود قرار دهد. وزارت خزانه داری آمریکا هفته گذشته گامی را برای وادار ساختن سوئیفت به پیروی از تحریم ها برداشت. بر این اساس چند بانک ایرانی که ادعا شده شبکه ای از شرکت ها و موسسات مالی هستند که از سوی بخش مورد تحریم آمریکا و اروپا از سوی سپاه پاسداران اداره می شوند را مورد تحریم قرار داد. آمریکا با این استراتژی می تواند بسیاری از بانک های ایرانی را در فهرست تحریم قرار دهد و بانک های خارجی را که با آنها به تجارت بپردازند به اعمال تحریم های ثانویه تهدید کند. هیات ایران در سازمان ملل به درخواست روزنامه وال استریت ژورنال برای گفت و گو در این باره پاسخی نداده است.

وزارت خزانه داری همچنین بانک پارسیان را که در دوران اوباما وظیفه انجام تراکنش های بشردوستانه را برعهده داشت با ادعای ارتباط با سپاه پاسداران مورد تحریم قرار داده است. بانک پارسیان در وب سایت خود اعلام کرد براساس توافق نامه هایی که با کشورهای اروپایی و آسیایی دارد ارتباطات فرامرزی خود را با وجود تحریم های جدید ادامه می دهد.