تبانی دعانویسان و گنج‌یابان برای یافتن طلا

حقیقت چیست؟ در دنیای گنج‌یابان چه می‌گذرد؟ آیا آنها به دنبال ثروت‌های بادآورده هستند تا یک شبه ره صدساله را بپیمایند یا وضعیت اقتصادی آنها را به این راه‌ غیرقانونی و پرخطر می‌کشاند؟ یکی از جوانانی که بیش از ۱۰ سال از عمر خود را برای کشف گنج گذاشت، می‌گوید: حس ماجراجویانه دوران نوجوانی مرا به این راه کشاند. از این رو از ۱۶ سالگی وارد این کار شدم و تا ۲۶ سالگی درصدد کشف گنج بودم. البته داستان‌ها، افسانه‌ها و خرافات عامیانه نیز برای علاقه‌مند کردن نوجوانی که بیشتر دوستان و اطرافیانش درصدد یافتن گنج بودند، برای کشاندن او به این راه بی‌تاثیر نبوده است.

نوجوان گنج‌یاب دیرو و جوان امروز گفت: با وجود آنکه چندین سال از آن ماجراها می‌گذرد، وقتی به آن زمان فکر می‌کنم از تفکر خود خنده‌ام می‌گیرد؛ اما هنوز هم داستان‌ها و خرافات‌های عامیانه می‌تواند برای نوجوان‌ها هیجان انگیز و جذاب باشد چراکه در عصر حاضر نیز شاهد گرایش بسیاری از نوجوانان و جوانان برای پیدا کردن گنج هستیم و بیشتر آنها دوست دارند ره صد ساله را یک شبه بروند.

این جوان، معتقد است: زندگی عموم جامعه ما با خرافات و داستان‌ها عجین شده است. دعاخوان‌ها  ریسمان زندگی مردم را در دست گرفته‌اند و این قضیه در شهرها و روستاهای استان گیلان بیش از سایر استان‌ها به چشم می‌خورد. چنانکه بیشتر گیلانی‌ها معتقد هستند در زیر زمین‌هایشان گنج یا زیر خاکی نهفته است.

او یادآور شد: عموم جامعه معتقد هستند از گذشتگان‌شان نسخه خطی برای آنها به‌جا مانده که نقشه گنج است. این درحالیست که اگر نسخه گنجی نیز وجود داشته باشد طی هزاران سال گذشته چندین بار از روی آن کپی شده است و قطعا نسل‌های قبل از ما برای کشف و یافتن آن اقدام کرده‌اند چنانکه در یکی از مواردی که با آن روبرو بودم  به مکانی رفتم که قبل از من ۱۶ بار توسط افراد مختلف کنده شده بود. این نشان می‌دهد که بسیاری از افراد، نقشه‌های گنجی در دست دارند که گمان می‌کنند معتبر است و به اعتبار همان نیز عازم کشف گنج می‌شوند.

به گفته او، گنج‌یابی و داستان‌ها و خرافاتی که در خصوص گنج‌های مخفی در استان گیلان وجود دارد در مناطق رستم آباد و رودبار شدت بیشتری دارد چراکه جام مارلیک در آن منطقه پیدا شده و  پیدا شدن چنین شیء با ارزشی  سبب شده تا مردم آن منطقه نسبت به گنج‌یابان حساس‌تر شوند. چنانکه ممکن است حتی به یک گردشگر عادی نیز شک کنند و گاها به او حمله‌ور شوند.

این جوان یابنده گنج ادامه داد: بسیاری از باورهای عامیانه در استان گیلان حکایت از آن دارد که شخصی که به یکباره ثروتمند شده قطعاً گنج پیدا کرده است. حتی در منطقه رودبار و رستم آباد داستان‌هایی از پیدا شدن کله اسب طلا،  عقاب طلایی و غیره نیز نقل قول می‌شود. حتی ممکن است پولدار شدن شخصی که با تلاش خود موفق شده است و به ثروت دست یافته نیز به گنج و گنج‌یابی نسبت داده شود.

املش، عمارلو و تالشان، خاص برای گنج‌یابان

به گفته او، مناطقی مانند املش، عمارلو و تالشان چند نقطه دیگر از استان گیلان هستند که مورد توجه گنج‌یابان قرار گرفته‌اند. این در حالی است که بسیاری از مناطق و نسخی که نشان از وجود گنج در منطقه تالش دارد تقلبی هستند و بسیاری از افراد از ساده‌لوحی گنج‌یابان استفاده می‌کنند و سر آنها کلاه می‌گذارند تا بتوانند از آنها پول بگیرند.

او با اشاره به اینکه بعد از گذشت ده سال به این نتیجه رسید که تمام این کارها بیهوده است، ادامه داد: در آن سال‌ها بیش از ۷۰ میلیون تومان برای پیدا کردن گنج هزینه کردم و امروزه به این می‌اندیشم که اگر در آن زمان آن مبلغ را سرمایه‌گذاری کرده بودم، امروز قطعاً ثروتمند شده بودم.

او با اشاره به آنکه یکی از معضلات باورهای عامیانه در خصوص زیرخاکی‌ها به دعانویسان بازمی‌گردد، گفت: در بسیاری از موارد، شاید دو سوم موضوعاتی که در خصوص زیر خاکی در استان گیلان مطرح می‌شود از طریق دعانویسان است. دعانویسان نیز برای آنکه بتوانند پولی به جیب بزنند درصدد بیان مطالبی برمی‌آیند که با عقل جور درنمی‌آید به طور مثال برای یکی از گنج‌یابی‌هایی که رفته بودم صاحب ملک، دعانویسی آورده بود که می‌گفت با اورادی که خوانده است تمام افرادی که در شعاع ۲ کیلومتری این ملک هستند را کر و کور کرده است و ما می‌توانیم بدون هیچ مزاحمتی زمین را بکنیم. پس از آنکه کندن را آغاز کردیم، دیدیم یکی از اهالی محل که در خانه‌ای حدود ۸۰۰ متری آن ملک زندگی می‌کرد چراغ به دست به سمت ما آمد در آن زمان بود که متوجه شدیم تمام حرف‌هایی که دعانویس گفته بود؛ دروغ است و ما هم پا به فرار گذاشتیم.

دستمزدهای ۴۰۰ و ۵۰۰ هزار تومانی دعانویسان

به گفته او یک دعانویس برای یک شب حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان از صاحب ملک دریافت می‌کند تا به قول خودش با وردهایی که می‌خواند طلسم گنج را باطل کند و جای آن را نشان دهد.

او که حدود ۵ سال به عنوان یکی از دست راست‌های یکی از دعانویسان صاحب‌نام استان گیلان فعالیت داشته، در خصوص شگردهایی  که گنج یابان برای کشف گنج به کار می‌گیرند، گفت: برخی از دعانویسان کتاب‌های خاصی در اختیار دارند که می‌توانند با استفاده از اطلاعاتی که در آن است محل گنج را نشان دهند. یکی از این کتاب‌ها طلسمات ابن سلیمان است. بسیاری از افراد، ادعا می‌کنند این کتاب در اختیار دارند. این در حالی است که تنها دو نفر در ایران اصل این کتاب در اختیار دارند. در برخی از مواقع، این کتاب تا ۲ میلیارد تومان نیز قیمتگذاری شده است.

این جوان معتقد است: ۸۰ و ۹۰ درصد از مطالبی که در خصوص گنج در استان گیلان مطرح می‌شود، خرافات است. چنانکه می‌توان به داستان گنج کوه‌های غرب گیلان به عنوان یکی از معروفترین افسانه‌های گنج یابان اشاره کرد. داستان‌های بسیار زیادی در خصوص ارتباط قلعه رودخان و قلعه الموت و گنج‌هایی که در این میان نهفته است مطرح می‌شود. همچنین؛ در آن سال‌ها با تخته سنگ بزرگی در منطقه گسکر صومعه سرا (گسکر، شهر تاریخی و مدفون با یک‌هزار و ۲۰۰ سال قدمت در دل جنگل‌های منطقه هفت ‌دغنان ضیابر صومعه‌سرا در استان گیلان است) رو به رو شدم. گمان بر آن است که این تخته سنگ از شیب کوه غلتیده و به پایین دره آمده است. این سنگ با خط میخی کنده‌کاری شده بود و عکس عقابی در بالای آن و عکس قوچ در پایین کنده کاری شده بود.  محلی‌ها به این سنگ، کفترسنگ می‌گفتند و برای رسیدن به آن باید از حیاط خانه روستایی آن رد می‌شدیم. با آشنایی که با بومیان روستا داشتم، توانستم عکس‌هایی از این تخته سنگ بگیرم تا بتوانم نوشته‌های روی آن را ترجمه کنم. بعدها متوجه شدم برخی از افراد تصورشان بر آن بود که گنج داخل این سنگ است از این رو آن را با دینامیت منفجر کردند این در حالی است که پس از ترجمه آنچه که روی سنگ حکاکی شده بود متوجه شدم آن سنگ درِ یک قلعه است که از آن جدا شده و ممکن است از بالای کوه‌ها  به پایین افتاده باشد. البته داستان‌هایی که در خصوص امامزاده‌ها مطرح می‌شود نیز به گنج یاب این فرصت را می‌دهد تا درصدد کشف درست یا اشتباه بودن این داستان‌ها و خرافات برآیند.

او با اشاره به یکی از ماجراهایی که حدود ۱۵ سال پیش برایش اتفاق افتاده است، گفت چندین سال پیش بود که پیشنهاد پیدا کردن یک گنج به من داده شد. برای یافتن آن به خانه‌ای در منطقه فومن رفتم و ۴ دستگاه مختلف فلزیاب نیز با خود همراه بردم چراکه هریک از دستگاه‌ها یک نوع فلز را تشخیص می‌دهد و باتوجه به تجربه اپراتور می‌توان به فلز موردنظر دست یافت.

وی تصریح کرد: ۶ شبانه روز  در آن خانه مشغول کندن و پیدا کردن گنج بودیم. زمانی که به آنجا رسیدم اهالی خانه به اندازه یک اتاق بزرگ، پشت خانه را  با بیل و کلنگ کنده بودند و به ما می‌گفتند طی حفاری گنجشک و کلاغ به ما حمله می‌کرد، میمون‌ها به ما سنگ پرتاب می‌کردند. حتی یکی از آنها می‌گفت در پشت سر من باران می‌بارید. دیدن تمامی این چیزها به دلیل ترس و وحشتی است که مردم از طلسم گنج دارند. البته این مورد نیز به نتیجه نرسید اما این گنج یابی یکی از مواردی بود که هرگز فراموش نمی‌کنم چرا که بعد از آنکه از آنجا برگشتم دچار  بختک شدم و به مدت یک ماه و نیم بعد؛ به دنبال هیچ نقشه گنجی نرفتم.

مارها جذب گرمای طلا می‌شوند

این جوان ادامه داد: بسیاری از گنج یابان، حفار با خود می‌برند تا نقطه مورد نظر را بکند حتا آدمی را می‌شناسم که در عرض یک ساعت می‌تواند اتاقی دو متری حتی بیشتر حفر کند. درعین حال، طلا که زیر خاک می‌ماند از خود گرما و گاز تولید می‌کند. حتا یکی از دلایلی که در اطراف جایی که گنج یا طلا وجود دارد مار پیدا می‌شود، گرمایی است که در اطراف آن وجود دارد؛ چرا که مارها جذب گرما و حرارت می‌شوند.

روستای جن‌زدگان

در گذشته افرادی به نام حکیم وجود داشتند که به علم کیمیاگری می‌پرداختند. گفته می‌شود افرادی که قصد داشتند مال و اموال خود را مخفی کنند از این حکیم‌ها برای گذاشتن طلسم و مخفی کردن گنج خود استفاده می‌کردند. حتی برخی از شنیده‌ها از موکل‌هایی از اجنه حکایت دارند که توسط این حکیم‌ها برای حفاظت و نگهداری گنج گمارده می‌شدند. تا آنجا که یکی از روستاهایی که سمت فومن است، معروف به روستای جن زدگان است.

او با اشاره به آنکه کشف گنج نیازمند تجهیزات و امکانات فوق العاده پیشرفته و قوی است، گفت: در عین حال باید سند اصلی را در دست داشته باشیم. تشخیص سند اصل از کپی نیز بسیار دشوار است و هر کس نمی‌تواند از پس آن برآید. چراکه این اسناد در بیشتر مواقع نسل به نسل در خانواده می‌چرخد و دست غریبه نمی‌افتد.

 این جوان ادامه داد: مورد دیگری که در گیلان بسیار دیده می‌شود، خروج آتش از زمین است. این امر نیز می‌تواند یکی از دلایل وجود طلا باشد چراکه در اطراف طلا، گازهایی به وجود می‌آید و این گاز‌ها درصدد راهی برای خروج از زمین هستند و هر خروجی که پیدا کنند از دل زمین بیرون می‌آیند و اگر حین خروج با سنگ‌های خاص که آتش‌زا هستند برخورد کنند، تولید آتش می‌کند. ممکن است آتشی که ایجاد می‌شود چند ده متر با محل اصلی طلا فاصله داشته باشد. حتی ممکن است مربوط به گازهایی غیر از گاز طلا باشد. بنابراین نمی‌توان گفت هر زمینی که آتش از آن خارج می‌شود الزاما منبعی از زیرخاکی است.

 او با اشاره به آنکه درکاوش‌های خود موفق به کشف یک کوزه قدیمی شد که در زیر یک درخت قدیمی و معروف دفن شده بود، گفت: در اصطلاح به مکان‌هایی که ممکن است زیر خاکی در آنها وجود داشته باشد می‌گوییم فلان جا بودار است.۱۶ سال داشتم که در یکی از همین مکان‌های بودار شروع به کاوش کردیم. در آنجا یک کوزه قدیمی پیدا کردیم که نقش و نگارهای متعدد داشت. درون این کوزه خاک وجود داشت که آن برای آزمایش دادیم و متوجه شدیم خاک معمولی است. در نهایت نیز کوزه را به قیمت ۶ میلیون تومان فروختند و حدود ۹۰۰ هزار تومان آن به من رسید. از چگونگی فروش آن اطلاعی ندارم چراکه از طریق واسطه‌ها انجام شد اما بعدها متوجه شدم که آن شی فقط یک کوزه سفالی نبود بلکه درون آن طلا بود و روی طلا را با سفال پوشانده بودند.

۹۹ درصد نقشه‌های گنج تقلبی است

این گنج‌یاب با اشاره به اینکه بسیاری از افرادی که وارد وادی گنج و زیرخاکی می‌شوند، در نهایت به نتیجه نمی‌رسند و هر روز فقیر و فقیرتر می‌شوند، یادآور شد: پول و طلا برای انسان حرص‌آور است. البته کشف اشیای تاریخی مانند آنچه که چند سال پیش هنگام گودبرداری در خیابان علم الهدی در رشت اتفاق افتاد نیز به سایر داستان‌هایی که در خصوص زیرخاکی‌های استان گیلان وجود دارد، صحه می‌گذارد، این درحالیست که بیشتر زیر خاکی‌هایی که از آنها سند وجود داشته تاکنون توسط دیگران کشف و از زیر خاک بیرون آمده‌اند و ۹۹% آنچه که در بازار موجود است، کلاهبرداری است.

سکه، انگشتر و کوزه ازجمله زیرخاکی‌هایی است که در استان گیلان فراوان پیدا می‌شود و از آنجا که فرهنگسازی لازم برای حفظ میراث فرهنگی انجام نشده است، مردم درصدد فروش این میراث برمی‌آیند. نسخ خطی که به نوعی از آن به عنوان نقشه گنج نام برده می‌شود، با قیمت‌های مختلف خرید و فروش می‌شود. در این میان منطقه‌ای که نقشه گنج آن ارائه می‌شود قیمت را تعیین می‌کند البته گاهی اوقات صاحب نقشه نیز با گنج یاب‌ها شریک می‌شود  و فقط برای رویت نقشه از آنها مبلغی دریافت می‌کند که این مبلغ می‌تواند از سه میلیون تومان به بالا باشد.

جنبه‌های مثبت و منفی عشق به یافتن عتیقه

علی اکبر وحدتی، یکی از باستان‌شناسانانی که مدتی در منطقه مارلیک کاوش می‌کرد، معتقد است: از زمانی که مجموعه آثار و گنجینه جام‌های زرین در مارلیک پیدا شد، پیدا کردن اشیای عتیقه به غیر از گنج‌یابان حتی بسیاری از باستان‌شناسان را وسوسه کرد تا در این منطقه مشغول به کار شوند.

او در گفتگو با ایلنا ادامه داد: در واقع باستان‌شناسان نیز دوست داشتند آنچه را عزت الله نگهبان تجربه کرد، تجربه کنند و چنین کشفیات مهمی را در کارنامه خود ثبت نمایند. از این رو تعداد زیادی از افراد با انگیزه‌های مختلف به منطقه رفتند و تلاش کردند تا آثار جدیدی پیدا کنند. واقعیت آن است که دیگر هیچکس موفق نشد سایتی با ارزش و اهمیت  مارلیک در منطقه در گیلان پیدا کند. طی این سال‌ها شاهد آن بودیم که سایت‌های مختلفی در آن منطقه کاوش شد با این وجود مارلیک منحصر به فرد بود.

به گفته این باستان‌شنای، این قضیه دو وجه داشت، نخست آنکه بسیاری از مناطق توسط باستان شناسان کاوش شد که به شناخت هرچه بهتر دره گیلان کمک کرد؛ که البته هنوز هم شناخت کاملی نسبت به این منطقه نداریم و جنبه دیگر آن است که  شاهد تعداد زیادی از حفاری‌های غیرمجاز بودیم که در واقع می‌توان گفت منطقه را نابود کرد. بسیاری از مناطق باستانی طی این حفاری‌ها از بین رفت و البته بسیاری از آثار عتیقه که توسط افراد بومی و غیربومی از زیر خاک بیرون آورده شد، فروخته یا به خارج از کشور انتقال داده شد. 

 وحدتی اظهار کرد: طی سال‌های اخیر به جز یکسری ظروف ساسانی که عمدتاً در منطقه مازندران پیدا می‌شود، اشیای خاص و منحصر به فرد و عتیقه‌ای که قابل توجه و از جنس فرهنگ مارلیک باشد که بتوان آنها را با جام‌های مارلیک مقایسه کرد؛ در این منطقه پیدا نشده است. این در حالی است که در گذشته‌ای نه چندان دور بسیاری از اشیاء که از آن به عنوان عتیقه و زیرخاکی یاد می‌شود از همین منطقه پیدا شده بود که اکنون در موزه‌های مطرح دنیا نگهداری می‌شود. این اشیا به احتمال زیاد از منطقه رودبار و مارلیک هستند اما معلوم نیست که از کدام سایت به دست آمده‌اند.