با ۹ تیپ شخصیتی مختلف انسان ها آشنا شوید

به گزارش جامعه ایرانی؛ یکی از تئوریهای جالب در زمینه تیپ های شخصیتی، تئوری انیاگرام است که هنوز در ایران در بین روانشناسان متخصص و اساتیددانشگاه، آنقدر شناخته شده نیست. این تئوری در اول به وسیله جورجیوف دانشمند و عارف بزرگ روسی مطرح گردید و بعدها به وسیله روانشناسان خصوصا” نارن جو” وارد حوزه‌ روانشناسی شد و تا کنون پژوهشهای زیادی در ابعاد مختلف روی آن صورت گرفته است و اینک جایگاه ویژه ای در جهان پیدا نموده است .

تئوری انیاگرام یا تیپ های نه گانه( در شکل فعلی آن) در واقع ترکیبی از عرفان شرقی و روانشناسی امروزی است. مقصود جورجیوف از تحقیق در این زمینه آشنایی ابعاد شخصیت انسان و ارائه راه حل برای رشد و خود اگاهی بیش تر انسان بوده است. برای این که جورجیوف بر این عقیده بود که تا انسان خویش را بدرستی نشناسد، قادر به کمک بخود و هم کمک به سایرین نخواهد بود. وی انسان ها را به ۹ تیپ شخصیتی تقسیم می کند که هر تیپ دارای نقاط قوت و ضعف خاص خویش میباشد . در این جا این ۹ تیپ شخصیتی بصورت خیلی مختصر ارائه میشود :

۱-تیپ کمالگرا:
اشخاص کمال گرا ملاک های خیلی خیلی بالایی را برای موفقیت در نظر می گیرند و درصورتی که به آن اهداف بلندپروازانه نرسند، خود شان را شکست خورده میدانند . آن ها نسخه همه اتفاق های دنیا را با قانون« همه یا هیچ» می پیچند. برای کمال گراها نتیجه هر کاری یا شکست کامل است یا موفقیت کامل. دانش آموزی که موقع انتخاب رشته دانشگاهی، فقط دانشگاه تهران را وارد برگ انتخاب رشته میکند ، ورزش‌کار یا مربی ای که همه مساوی گرفتن ها را یک شکست مفتضح می داند، نقاشی که آن قدر نمایشگاه برگزار نمی کند تا موزه هنرهای معاصر بیاید سراغش و روزنامه نگار جوانی که تنها نوشتن در همشهری جوان( آن ها که شوخی سرشان نمی شود بخوانند لوموند) راضی اش می کند؛ همه و همه نمونه های اشخاص کمال گرا هستند. ته تمام این ارمان های بالابلند، یک ترس ظریف از شکست خوردن خوابیده است؛ ترسی که باعث میشود فرد همیشه در حالت تنش و استرس باشد.

۲-تیپ مهرطلب یا کمک کننده:
این اشخاص دایم به فکر دیگرانند. خویش را به آب و آتش میزنند تا به سایرین کمک کنند. به قول قدیمیها حسن هلاک هستند. احتیاج به محبّت و توجه دارند. قادر به “نه” گفتن، نیستند، زیرا از طرد شدن ترس دارند. افرادی وابسته و متکی به دیگرانند. حرمت ذات پایینی دارند و همواره به دنبال تائید و تحسین دیگرانند.

گونه دوم اشخاصی هم دل، صادق، و بسیار بامحبت هستند. بعلاوه آن ها بسیار خودمانی برخورد میکنند و سخاوتند و فداکار هستند. ولی میتوانند احساساتی، خودشیرین و مردم نواز هم باشند. این اشخاص بسیار خوش قلب بوده و به طرف سایرین جذب میشوند . ولی احتمال دارد به سمت انجام کارهایی برای افراد دیگر بروند که آن ها محتاج به آن شوند. این افراد معمولاً با possessiveness و بیان نیازهای خود مشکل دارند. این اشخاص در بهترین حالت خود خواه نبوده و بشر دوست هستند. آن ها معمولاً بسیار به سایرین عشق می ورزند.

۳-تیپ پیشرفتگرا یا موفقیت جو:
آن چه برایشان بیش از هرچیز اهمیت دارد، موفقیت شان است و برای پیش رفت، سخت کار میکنند و دست به هر اقدامی که لازم باشد، میزنند و جویای نام و مقام هستند. افرادی پُرکار و رقابت جو هستند و خویش را با کارهایی که انجام می‌دهند ، می شناسند. همواره به فکر برنده شدن در موقعیت های رقابتی هستند. در رنگ عوض کردن ، مهارت دارند. در حالت افراطی، به تیپ اول بدل میشوند . بیش ترین لذت را در کارکردن دارند. دنبال پول، پرستیژ و رفاه هستند و تلاش میکنند وارد مقوله های احساسی و عاطفی نشوند. این خطر در آنها هست که توجه به کار و موفقیت و رقابت با سایرین، بیش از توجه به خود و خانواده، اهمیت پیدا کند.

۴-تیپ رمانتیک محزون یا هنرمند:
تیپ رمانتیکِ محزون یا هنرمند: این اشخاص، خواستار اموری هستند که دردسترس نیست. ایده‌ال ها هیچوقت در اینجا و حالا نیست و به عبارتی آن چه دردسترس است، برایش بی‌ارزش است و آن چه را بدست آوردنش سخت است می خواهند. بسیار احساسی و زودرنج هستند. خویش را با حس سایرین درگیر میکنند و چون از تخیل بسیار نیرومندی برخوردارند، خودشان هم دچار همان حس ها میشوند .

اکثر ناراحت و افسرده هستند و خلق متغیر دارند. اشتغال ذهنی آنها با گم شده هاست و عاشقِ غایب و امور ازدست رفته اند. از کارهای یکنواخت خسته میشوند و درصورتی که امکان آن باشد، ول خرج هستند. خواهان توجه هستند و عدم توجه ، آنها را ناراحت میکند . ارتباط ها و جمع های یکنواخت، برایشان خسته کننده است. امور تاریک و ممنوع، مدام برای آنها جذابیت دارد. احساس زیبایی شناختیِ قوی ای دارند. تضادهای وجودی شان زیاد است. در بین نُه تیپ انیاگرام، حساس ترین تیپ شخصیتی را دارند و زندگی در کنار این اشخاص، مانند راه رفتن روی یخ است.

۵-تیپ فکور:
این اشخاص بسیار در خویش فرو رفته یا درونگرا هستند( از بودن در جمع لذت نمی برند و اجتماع گریزند). قادر به ابراز احساسات خویش نیستند و معمولاً تمایل کمی برای ازدواج دارند. در کلاس معمولاً در ردیف آخر می نشینند تا همه را ببینند ولی دیگران وی را نبینند. دوست دارند دیده نشوند و نامریی باشند. همواره احساس را بعد از عقل تجربه می کنند. اهل کتاب خواندن و جمع اوری اطلاعات هستند و می خواهند از همه چیز سر در بیاورند…

۶-تیپ وفاخو، وفاجو و شکاک:
این اشخاص به همه چیز سوء ظن دارند. افرادی محتاط هستند. می خواهند بدانند که در ذهن سایرین راجع به آن ها چه می گذرد. نگران خیانت و بی وفایی دیگرانند. معمولاً استرس دارند و دوست دارند وظیفه آن ها در جایی که هستند معلوم و تعریف شده باشد. نوعی متعهد و مبتنی بر امنیت هستند. شش ها قابل اعتماد ، سخت کوش و مسئولیت پذیر هستند. عیوب را بطور فوق العاده پیدا میکنند و مسایل را پیش بینی میکنند و همکاری foster دارند و میتوانند حالت دفاعی، گریزان، و مضطرب بگیرند و در حالی که شاکی از استرس زیاد هستند ولی در حالت استرس کار میکنند .

آن ها میتوانند محتاط و دودل باشند ولی انفعالی، جسور، و مبارز باشند. این اشخاص بطور معمول با شک و سوء ظن بخود مشکل دارند. این اشخاص در بهترین وضعیت از نظر درونی پایدار، متکی بخود میباشند و شجاعانه از خویش و سایرین دفاع میکنند .

۷-تیپ خوش بین و خوش گذران:
دوری از درد. افرادی اجتماعی و رفیق باز هستند. معمولاً همه فن حریفند و در چند چیز مهارت دارند و بسیار خوش بینند. پیوسته به سایرین امید می دهند، نگران نباش همه چیز درست میشه. اهل بلوف زدن و خالی بندی و یا غلو کردن هم هستند و… ( بخاطر لذت جوئی، تنوع طلبی و هیجان خواهی بالا، احتمال گرایش به اعتیاد در این تیپ نسبتا زیاد است). هفت ها برونگرا، خوشبین، با استعداد، و با انگیزه هستند.

آن ها صبور، جسور و عملگرا هستند ولی استعدادهای آن ها میتواند به هرز رود، بی اندازه پراکنده شده و نامنظم شوند. این اشخاص مرتب بدنبال تجربه های جدید و جالب هستند، ولی میتوانند با ادامه دادن پریشان و خسته شوند. آن ها معمولاً با مسائلی چون بی صبری و عجله کردن مشکل دارند. این اشخاص در بهترین وضعیت بر استعدادها و اهداف ارزشمند خویش تمرکز میکنند ، قدر دان، شاد و خرسند هستند.

۸-تیپ چالشگر یا قدرت طلب:
این اشخاص به دنبال قدرت و تسلط بر سایرین هستند. دوست دارند مدیر و رهبر باشند و دستور بدهند. بسیار کنترل کننده هستند و آمرانه با سایرین رفتار می کنند. تمایل به دیکتاتور بودن دارند. درصورتی که سایرین خصوصا زیر دستان آن ها، از آنان پیروی نکند، سخت بر آشفته و عصبی میشوند .. در عین حال حمایت کننده هم هستند و از زیر دستان خویش حمایت می کنند ولی به این شرط که آن اشخاص مطیع اوامر این عالی جنابان باشند؟!. افرادی انتقام جو بوده و.

۹-تیپ صلح طلب و میانجی:
این اشخاص دنبال ارامش و آشتی و صلح با دیگرانند. پیوسته میخواهند بین سایرین واسطه شوند تا بین آن ها آشتی بر قرار کنند. افرادی انطباق پذیر و تابع هستند. از درگیری و خشونت خودداری میکنند و حتی شاید از آن می ترسند. نسبتا تنبل هستند. در تصمیم گیریها مشکل دارند و آخرین تصمیم را درست نمی گیرند و…

این ویژگیها سرنخهای این تیپها بودند. و شرح تفصیلی آن زیاد است. تصور بر این است که هر شخص همانگونه که دارای یک گروه خونی است دارای یکی از این تیپهای شخصیت میباشد . در ضمن میزان سلامت شخصیت در هر تیپ از یک تا نه در نوسان است. اشخاص در هر تیپ میتوانند از سلامت کامل تا عدم سلامت در نوسان باشند. نکته دیگر این که نه گروه شخصیتی به سه گروه یا مثلث تقسیم میشوند و در درون هر مثلث، هر تیپ به ویژگیهای بعضی تیپها هم گرایش دارد که اصطلاحا به آن بال یا وینگ میگویند . این مثلثها به شرح زیر است:

۱- مثلث اراده که شامل تیپهای یک، هشت و نه است.
۲- مثلث قلب یا احساسات که شامل تیپهای دو، سه و چهار میباشد .
۳- مثلث مغز یا تفکر که شامل تیپهای پنج، شش و هفت است.

برای شکل پذیری هر تیپ دلایل خاصی پیش بینی شده است که بیش تر بر میگردد به تجربیات خاص دوران کودکی و روش ارتباط والدین باکودک. راه رشد و سلامت هم برای هر تیپ خاص همان تیپ است. برای شناخت تیپ شخصیتی خویش باید با وسیله دقیق که همان تست شخصیت انیاگرام است، مورد ازمون قرار گیرید و بعد راههای رشد و سلامت شخصیت خویش را با کمک روانشناس خوب و مسلط به این تئوری، باز یابید.