البته اغلب پزشکان توصیه می‌کنند در سه ماهه اول بارداری با هواپیما سفر نکنید؛ زیرا درد‌های این دوران در حالت جاذبه صفر تشدید می‌شود. سفر هوایی از سه ماهه دوم به بعد راحت‌تر می‌شود. این دوره، زمانی طلایی برای پرواز‌های طولانی‌مدت است.
با آغاز سه ماهه سوم، به ویژه در ماه نهم بارداری، پرواز با هواپیما به هیچ وجه توصیه نمی‌شود؛ زیرا ممکن است خطرات زیادی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. اگر سوالات دیگری درباره پرواز با هواپیما در دوران بارداری دارید، با ما همراه باشید تا پاسخ‌های پزشکان و متخصصان را با شما در میان بگذاریم.
سوالات متداول درباره پرواز کردن با هواپیما در بارداری
سفر با هواپیما چه عوارضی دارد؟ چه غذاهایی را نباید پیش از پرواز خورد؟ نظر پزشکان در مورد نوشیدن آب در طول پرواز چیست؟ پاسخ تمام این پرسش‌ها و سوالات متداول دیگر در ادامه آمده است.
۱. آیا مسافرت هوایی در دوران بارداری خطرناک است؟
محققان بریتانیایی کالج سلطنتی زنان و زایمان انگلستان (RCOG) در گزارشی که در ژانویه سال ۲۰۱۵ منتشر شد اظهار کردند که سفر با هواپیما هیچ خطری برای سلامتی جنین یا مادر ندارد. کارشناسان توضیح می‌دهند که تغییرات فشار اتمسفری هیچ تاثیری بر مادر و جنین (در هر ماه از بارداری) ندارد. همچنین سفر با هواپیما باعث سقط جنین، زایمان زودرس یا پاره شدن کیسه آب نمی‌شود. سفر هوایی در واقع امن‌ترین وسیله نقلیه برای زنان باردار است!
۲. زنان باردار در مسافرت‌های هوایی چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
قبل از پرواز با پزشک متخصص زنان یا ماما مشورت کنید تا به شما اطمینان دهد که هیچ گونه نگرانی در مورد پرواز برای شما وجود ندارد. پزشک با توجه به شرایط خاص شما، وضعیت را بررسی می‌کند. در صورت تشخیص حاملگی پرخطر یا حاملگی پاتولوژیک – سابقه سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی – قبل از مسافرت سونوگرافی انجام می‌شود تا پزشک از سلامت مادر و جنین مطمئن شود. در صورت نیاز می‌توانید گواهی سلامت از پزشک دریافت کنید. هنگام پرواز، به یاد داشته باشید که مقدار زیادی آب بنوشید و تا حد امکان حرکت داشته باشید. از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید، نمک زیاد مصرف نکنید و تا زمان رسیدن آرامش خود را حفظ کنید. به یاد داشته باشید که برخلاف تصور شما، مسافرت با هواپیما برای جنین کاملا بی خطر است.
۳. آیا پوشیدن لگ، ساپورت یا جوراب بلند طبی مفید است؟
مسافرت هوایی احتمال ابتلا به واریس و فلبیت را افزایش می‌دهد. فلبیت که به نام ترومبوز وریدی نیز شناخته می‌شود، با نشستن طولانی مدت به وجود می‌آید. نشستن طولانی مدت روی صندلی هواپیما باعث تورم وریدی در اندام تحتانی می‌شود که منجر به ترومبوز وریدی می‌شود. کالج سلطنتی زنان و زایمان انگلستان توصیه می‌کند برای اطمینان از گردش خون مناسب در بدن، قبل از سوار شدن به هواپیما، ساپورت طبی بپوشید تا خطر ترومبوز وریدی کاهش یابد. در زمان خرید بلیط، صندلی کنار راهرو را انتخاب کنید تا بتوانید راحت‌تر حرکت کنید. کمی قدم زدن و راه رفتن در طول پرواز برای زنان باردار بسیار موثر است. همچنین از انجام نرمش پاها در حالت نشسته غافل نشوید.
۴. آیا اسکنر‌های فرودگاه برای جنین خطرناکند؟
به گفته پژوهشگران RCOG، گیت‌های امنیتی فرودگاه برای همه افراد از جمله زنان باردار و جنین آن‌ها بی خطر است. اگر نگران قرار گرفتن در معرض پرتو‌های ایکس و آسیب دیدن جنین هستید، خوب است بدانید در این گیت‌ها از پرتو ایکس استفاده نمی‌شود، بلکه با میدان‌های الکترومغناطیسی کار می‌کنند و تنها در حضور فلزات نوسان می‌کنند. مقادیر این پرتو‌ها آنقدر ناچیز است که قرار گرفتن در معرض آن هیچ خطری برای مادر و جنین در پی ندارد.
۵. بهترین زمان سفر با هواپیما در دوران بارداری چه زمانی است؟
سه ماهه دوم بارداری بهترین زمان برای پرواز با هواپیماست. کم شدن حالت تهوع نسبت به سه ماهه اول و داشتن شکم کوچکتر نسبت به سه ماهه سوم این دوران را به زمانی طلایی تبدیل کرده است.
۶. آیا سفر با هواپیما در سه ماهه سوم بارداری مجاز است؟
شرکت‌های هواپیمایی بعد از هفته ۳۶ بارداری از مسافرت زنان باردار جلوگیری می‌کنند. با ایرلاین مورد نظر تماس بگیرید و در مورد سیاست آن‌ها در مورد مسافران باردار سؤال کنید.همچنین بپرسید که آیا نیاز به تأییدیه پزشک برای سفر دارید یا خیر.
۷. پیش از پرواز با هواپیما چه مواردی را بایستی مد نظر داشت؟
رعایت نکات زیر پیش از پرواز با هواپیما در دوران بارداری ضروری است:
داشتن بیمه مسافرتی معتبر، به ویژه پوشش بیمه‌ای مناسب برای سفرهای خارجی
داشتن تاییدیه پزشک برای سفر
پوشیدن ساپورت طبی برای بهبود گردش خون
به همراه داشتن دارو‌های تهوع
به همراه داشتن دارو‌های ضد نفخ و اسهال.
به همراه داشتن مکمل‌های ویتامین دوران بارداری
کسب اطلاعات لازم پیرامون مراقبت‌های پزشکی مقصد
تزریق واکسن آنفولانزا در صورت نیاز
۸. در طول پرواز با هواپیما چه نکاتی را بایستی رعایت کرد؟
داشتن رژیم غذایی مناسب پیش و در حین پرواز، اجتناب از خوردن سبزیجات نفخ آور (کاهو، کلم و بروکلی) و نوشابه‌های گازدار
بستن کمربند ایمنی و محافظت از شکم و رحم با یک کوسن نرم
نوشیدن مایعات زیاد
پیاده روی در راهروی هواپیما
انجام نرمش و حرکات کششی پاها در حالت نشسته روی صندلی
انتخاب صندلی کنار راهرو برای رفت و آمد راحت‌تر
۹. در چه صورت باید از انجام سفرهای بین المللی در دوران بارداری خودداری کرد؟
در صورت داشتن هریک از شرایط زیر پزشک شما را از انجام سفرهای بین المللی منصرف می‌کند:
سن کمتر از ۱۵ یا بیشتر از ۳۵ سال دارید و اولین بارداری خود را تجربه می‌کنید
بارداری دوقلویی یا بیشتر دارید
شرایط جفت غیرطبیعی است
خونریزی واژینال یا احتمال سقط وجود دارد
سابقه سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی دارید
سابقه زایمان زودرس و پاره شدن کیسه آب دارید
سابقه فشار خون بالا، دیابت یا پره اکلامپسی دارید
۱۰. زنان باردار به چه مناطقی نمی‌توانند سفر کنند؟
رفتن به مکان‌های زیر در دوران بارداری، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود:
ارتفاعات بالا (بیش از ۳۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا)
مناطقی که در آن‌ها بیماری خاصی همه گیر شده است
مناطقی که برای ورود به آن، نیاز به تزریق واکسن با ویروس زنده است
۱۱. عوارض جانبی احتمالی پرواز با هواپیما در بارداری چیست؟
به طور کلی سفر با هواپیما در دوران بارداری بدون خطر است، اما ممکن است برخی از زنان باردار شرایط زیر را تجربه کنند:
ایجاد لخته خون در پاها، به دلیل نشستن طولانی
بالا رفتن فشار خون یا ضربان قلب در اثر استرس پرواز
۱۲. چه نکاتی در هر ماه از بارداری بایستی رعایت شود؟
با توجه به اینکه شرایط مادر و جنین در هر ماه از بارداری متفاوت است، بهتر است در این مراحل از راهنمایی‌های ویژه‌ای استفاده کنید:
ماه اول بارداری
دوران شیرین بارداری آغاز شده است! تنها نشانه قابل توجه در این روز‌ها بزرگ‌تر شدن پستان‌هاست. نطفه تشکیل شده در رحم، به آرامی مشغول رشد و نمو است و زندگی کوچکی در حال شکل گیری است! در این مرحله هیچگونه تغییر بدنی واضح و مشخصی از نظر فیزیولوژیکی مشاهده نمی‌شود، بنابراین می‌توانید بدون هیچ گونه خطری برای جنین با هواپیما مسافرت کنید. در این زمان احتمالا خودتان نیز از بارداریتان مطلع نیستید!
ماه دوم بارداری
از هفته چهارم نطفه به سمت آندومتر (غشای مخاطی که رحم را پوشانده است) حرکت می‌کند و جفت به تدریج در جای خود قرار می‌گیرد. هورمون‌های بارداری تولید می‌شوند و تقریباً هر ۲۴ ساعت میزان آن‌ها دو برابر می‌شود. تا هفته پنجم، رویان با سرعت بالایی رشد می‌کند، به همین دلیل مادران اغلب احساس خستگی زیادی می‌کنند. نوسانات روحی در طول روز، از اتفاقات رایج در ماه دوم بارداری است. منعی برای مسافرت با هواپیما در این زمان وجود ندارد، اما به خاطر داشته باشید که پرواز در این مرحله از بارداری کمی ناخوشایند و حتی استرس آور است.
توجه: ممکن است علائم رایج در هفته‌های اول بارداری؛ حالت تهوع، خستگی شدید، ویار، نفخ و سوزش سر دل، در طول پرواز تشدید شود.
برای احساس آرامش و راحتی بیشتر در هنگام پرواز بهتر است:
وعده‌های غذایی کوچک و متعدد داشته باشید
آب بنوشید تا بدنتان هیدراته باشد
کمی ریشه زنجبیل یا لیمو به نوشیدنی‌هایتان اضافه کنید
یک دستبند ضد تهوع ببندید
ماه سوم بارداری
مشکلی برای پرواز با هواپیما در این مرحله از بارداری وجود ندارد، هرچند ماه سوم بارداری معمولا همراه با حالت تهوع و استفراغ است که در ارتفاعات تشدید می‌شود و پرواز را برایتان ناخوشایند می‌کند. رحم در ماه سوم به اندازه گریپ فروت است و به مثانه فشار می‌آورد و میل به ادرار را افزایش می‌دهد. در این شرایط بهتر است صندلی کنار راهرو را انتخاب کنید تا برای رفت و آمد به سرویس بهداشتی مشکلی نداشته باشید. در نظر داشته باشید که خطر سقط جنین در سه ماه اول بارداری بیشتر است، اما سفر با هواپیما هیچ تاثیری در آن ندارد.
ماه چهارم بارداری
در این مرحله از بارداری، میزان خستگی، تهوع و استفراغ کاهش می‌یابد. شکم برجسته و گرد می‌شود، ناخن‌ها و مو‌ها درخشان می‌شوند، پوست روشن و چهره زیبا می‌شود. ماه چهارم، بهترین زمان برای پرواز با هواپیماست! برای داشتن پرواز راحت‌تر، بایستی آب زیادی بنوشید، پا‌های خود را به طور مرتب (تقریباً هر ساعت) حرکت دهید، به راحتی در صندلی بنشینید و از پرواز لذت ببرید.
ماه پنجم بارداری
اکنون وارد ماه پنجم بارداری شده اید و جنین دائما در حال حرکت است! او می‌چرخد، غلت می‌زند، خسته می‌شود، می‌خوابد، بیدار می‌شود و با گرما و خوردن غذا تحریک می‌شود. جنین تقریبا ۲۰ ساعت در روز استراحت می‌کند، اگر ساعات خواب او مطابق با ساعت خواب یا پرواز نباشد، تحمل حرکات و لگد زدن‌های او برای مادر بسیار خسته کننده است؛ بنابراین بهتر است صندلی شما فضای مناسبی برای قرار دادن پاها و اندکی جابجایی داشته باشد.
ماه ششم بارداری
زنان باردار می‌توانند در ماه ششم بارداری بدون هیچ گونه محدودیتی با هواپیما مسافرت کنند. بدن به طرز شگفت انگیزی برای رشد جنین تغییر می‌کند و خود را تطبیق می‌دهد. در این شرایط شکم گرد‌تر می‌شود. در ماه ششم بارداری بیشتر مادران دچار گرگرفتگی می‌شوند و از هفته ۲۳ به بعد به طور غیرمعمولی عرق می‌کنند. به یاد داشته باشید که پوشیدن لباس‌های سبک و گشاد احساس راحتی و خنکی بیشتری به شما می‌دهد. احساس راحتی در طول پرواز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، پس بهتر است لباس خنک و راحتی به تن داشته باشید. در طول پرواز، چندین بار در طول هواپیما حرکت کنید و با انجام حرکات کششی پاها، گردش خون را بهبود بخشید.
ماه هفتم بارداری
سرعت رشد جنین بسیار بیشتر از قبل شده است، مغز و دیگر اندام‌های او همچنان در حال تکامل هستند. اکنون جنین نسبت به آنچه در دنیای خارج اتفاق می‌افتد حساس‌تر شده و قادر است صدا‌های دنیای پیرامون خود را بشنود. اما بدان معنا نیست که مادران در ماه هفتم بارداری نمی‌توانند با هواپیما مسافرت کنند. سفر هوایی هیچ تاثیری روی جنین ندارد. اما به عنوان یک اقدام احتیاطی، بهتر است قبل از رزرو بلیط، بیمه سفر تهیه کنید. همانند دیگر مسافران، کمربند ایمنی خود را در زیر شکم ببندید. یک کوسن بین شکم و نوار پایینی کمربند قرار دهید تا فشار مستقیم به رحم وارد نشود. به راحتی روی صندلی بنشینید و پا‌های تان را به آرامی حرکت دهید. همچنین سعی کنید در طول پرواز در راهروی هواپیما قدم بزنید.
ماه هشتم بارداری
اگر در هشتمین ماه بارداری قصد سفر با هواپیما را دارید، حتما نظر پزشکتان را جویا شوید تا مطمئن شوید که قادر به سفر هستید. پرواز با هواپیما در اواخر دوران بارداری توصیه نمی‌شود؛ البته دلیل آن افزایش خطر پارگی کیسه آب در ارتفاع بالا نیست، بلکه به دلیل احتمال زایمان زودرس است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می‌کند بعد از هفته ۳۶ بارداری یا چهار هفته قبل از تاریخ تولد پیش بینی شده، زنان باردار با هواپیما مسافرت نکنند. از آنجایی که در هفته‌های آخر، هر لحظه احتمال زایمان وجود دارد، بهتر است از مسافرت در این ماه خودداری کنید. همچنین قبل از خرید بلیط از قوانین ایرلاینی که می‌خواهید با آن سفر می‌کنید، مطلع شوید.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: