برنامه کارانه اشتغال جوانان تحت عنوان برنامه (کاج) از سال ۹۶ بر اساس مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی اجرایی شد و در قالب این برنامه چهار طرح مشوق بیمهای کارفرمایی، طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی، طرحمهارت آموزی در محیط کار واقعی و طرح یارانه دستمزد تعریف شد.
مطابق آئین نامه اجرایی بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور، طرحها و برنامههای اشتغالزایی و کارآفرینی سال ۹۸ در دو قالب برنامههای «تولید و توسعه کسب و کارهای پراشتغال منطقهای» و «برنامه های فعال بازار کار» تنظیم شدهاست، به طوری که طرحها و برنامههای فعال بازار کار بر تقویت آموزشهای مهارتی و کارآفرینی و توانمندسازی نیروی انسانی و اشتغال پذیری نیروی کار متمرکز است.
با توجه به روند فزاینده عرضه نیروی کار در اقتصاد ایران، طرحکارانه اشتغال جوانان برای کاهش عدم تعادلهای موجود در بازار کار در کوتاه مدت و میان مدت در سال ۱۳۹۸ در قالب دو سناریوی اول (بر اساس ادامه روند موجود و واقع بینانه) و سناریوی دوم (بر اساس اهداف برنامه ششم توسعه) تهیه وتدوین شده است که در صورت تأمین منابع مالی مورد نیازمیتواند زمینه فرصت شغلی بیش از ۲۰۰ هزار نفر را با فرض تحقق هر یک از سناریوها فراهم کند.
در سناریوی نخست، منطبق بر شرایط موجود کشور و واقع بینانه، ایجاد ۲۱۳ هزار فرصت شغلی در سال ۹۸ با اعتبار ۴ هزار و ۲۰۱ میلیارد ریال پیش بینی شده است.
اما در سناریوی دوم منطبق بر اهداف برنامه ششم توسعه، ایجاد ۲۴۶ هزار و ۵۰۰ فرصت شغلی با اختصاص اعتبار ۶ هزار و ۲۷۳ میلیارد ریال هدفگذاری شد.
هدفگذاری این میزان اعتبار و اشتغالزایی برنامه کاج در حالی است که نه تنها اعتبارات امسال برنامه کاج بلکه منابع سال قبلاین طرح هنوز به صورت کامل از سوی سازمان برنامه و بودجه تخصیص پیدا نکرده است.
البته بر اساس مکاتبات صورت گرفته بین وزارت کار و سازمان برنامه و بودجه، ظاهراً این سازمان قول مساعد داده تا طی دو تا سه هفته آینده ٢٠ تا ٣٠ درصد منابع برنامه کاج را به وزارت کاراختصاص دهد.
سازوکار طرحهای اشتغالی دولت
مهارت آموزی در محیط واقعی کار: در این طرح برای افزایشمهارت و اشتغال پذیری جوانان، ایجاد فرصتهای شغلی مناسب و پایدار جهت رفع مشکل جوانان عمدتاً غیردانشگاهی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۲ ساله، این گروه از افراد با ثبت نام در سامانه مربوطهتحت عنوان مهارت آموز بر اساس توافق کارفرما و فرد آموزش گیرنده و پرداخت هزینه پوشش بیمه مسئولیت مدنی توسط دولت در بنگاههای اقتصادی خصوصی و تعاونی فعالیت میکنند و بامحیط کار آشنا میشوند.
طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی: در این طرح جوانانفارغ التحصیل دانشگاهی که تمایل دارند برای کسب مهارتهای لازم فنی و کارآفرینی در دورههای کارورزی وارد شوند با ثبت نامدر سامان کارورزی از کمک هزینه آموزشی بهرهمند میشوند. این اعتبار معادل یک سوم حداقل دستمزد برای هر نفر (به عنوان کمک هزینه) خواهد بود. این افراد به علاوه تحت پوشش بیمه مسئولیت مدنی قرار میگیرند.
مشوق بیمهای کارفرمایی: کارفرمایان بنگاههای فعال اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی (دارای کد کارگاهی تأمین اجتماعی) درصورت جذب و بکارگیری جوانان دانش آموخته دانشگاهی از بین گروه هدف این طرح برای مدت یکسال، مشمول بهره مندی از مزایای مشوق بیمهای کارفرمایی میشوند و سهم بیمه مذکورتوسط دولت پرداخت میشود.
کارفرمایانی که کارورزان را جذب کنند، در چارچوب آئیننامه اجرایی ماده ۷۱ قانون برنامه ششم توسعه به مدت ۲ سال از مزایای معافیت حق بیمه سهم کارفرما برخوردار میشوند.