عامل تجاوز اپل و گوگل به حریم خصوصی ایرانی‌ها چیست؟

داستان اهمیت ندادن سرویس‌های خارجی از جمله آمریکایی به نیازها و اولویت‌های کاربران ایرانی موضوع جدیدی نیست، یا شاید توجه به تحریم‌های آمریکا علیه ایران باشد که شرکت‌ها را مجبور می‌کند این نیازها را نادیده گرفته و به حذف سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه‌های آنلاین خود دست بزنند؛ صرف نظر از این‌که شرکت‌هایی با ادعای حفظ حریم شخصی تا چه اندازه این موضوع را رعایت می‌کنند، این نکته که وابستگی ما به آن‌ها تا جایی که در این مبحث نتوانیم از حق خود دفاع کرده و یا سرویس مشابهی را جایگزین کنیم، جای بحث دارد.

حذف سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های ایرانی از مارکت‌های آنلاین بارها اتفاق افتاده و هر بار علی‌رغم ادعای پیگیری بین‌المللی مسؤولان، این موضوع تقریباً تا زمان حذف سرویسی دیگر به فراموشی سپرده شده است. در ماه‌های اخیر، حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور، حذف برخی از اکانت‌های مقامات ایرانی از اینستاگرام و این روزها هم حذف تلگرام‌های فارسی، اینپرسش را پررنگ کرده که چرا شرکت‌های خارجی می‌توانند به این راحتی سلیقه‌ی خود را در سرویس‌هایی که مدعی حفظ حریم شخصی هستند، اعمال کنند.

اپل تک‌تک درهایش را به روی ایران می‌بندد

یکی از اقداماتی که بر علیه سرویس‌های ایرانی انجام شد، حذف اکانت‌های اینترپرایز از مارکت آنلاین شرکت اپل بود. البته این اتفاق در شرایطی رخ داد که اپل امکان استفاده از اکانت‌های اینترپرایز را تنها برای موارد درون‌سازمانی قرار داده بود، اما شرکت‌های ایرانی پس از حذف اپلیکیشن‌هایشان از اپ‌استور پس از تحریم‌های آمریکا، ناچار به استفاده از اکانت‌های اینترپرایز شدند که با سو استفاده برخی از شرکت‌های چینی، اپل این روش را هم برای کسب‌وکارهای ایرانی بست.

در این راستا، محمدجعفر نعناکار – مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات- با بیان این‌که مردم در انتخاب مدل گوشی خود آزادند، معتقد است: بحث این است که اگر کشوری مانند آمریکا محصول ما را تحریم می‌کند و نمی‌گذارد ما استفاده کنیم، بهترین کار این است که ما هم آن‌ها را تحریم کنیم. ما خرید گوشی‌های این برند، پولی را از چرخه‌ی اقتصاد خود خارج کرده و به آن‌ها وارد می‌کنیم، درصورتی‌که شاید بتوانیم انتخاب‌های بهتری داشته باشیم.

هم‌چنین میلاد نوری – کارشناس فناوری اطلاعات – نیز عنوان می‌کند: قضیه حذف اپلیکیشن‌های ایرانی چند ماه پیش اتفاق نیفتاده و مربوط به دو سال پیش است. اپل از زمانی که اپلیکیشن‌های ایرانی روی سیستم عامل آی‌اواس قرار گرفتند، اعلام کرده بود که به ایرانی‌ها سرویس نمی‌دهد. اپلیکیشن‌هایی هم که تا آن زمان روی اپل بودند، هویتی غیرواقعی داشتند و ما هم خودمان آگاه بودیم کاری که می‌کنیم، غیرقانونی است.

این کارشناس با بیان این‌که اپل در ماه‌های اخیر محدودیت‌ها و سیستم نظارتی‌اش را روی اپلیکیشن‌های ایرانی بیشتر کرده، اظهار می‌کند: اپل صرف این‌که این اپلیکیشن به یک کسب و کار ایرانی مرتبط بود، فارغ از این‌که پرداخت دارد یا خیر و یا فارسی است یا انگلیسی، آن‌ها را حذف کرد. حتی اپلیکیشن‌هایی بودند که کاملاً رایگان بودند و کسب‌وکاری نبودند، مثلاً اپلیکیشنی که هشدارهای زلزله را در شهرهای مختلف اطلاع‌رسانی می‌کرد که حتی پرداختی هم رویش نبود که آن را هم حذف کرد.

تجاوز اپل و گوگل به حریم خصوصی ایرانی‌ها

اما ابوالحسن فیروزآبادی – دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور – با بیان این‌که در کنسرسیوم‌های این حوزه در دنیا که بخش‌های خصوصی آن را رهبری می‌کند، ایران عضویت فعال ندارد، افزود: به دلیل این نقصان، شرکت اپل و به تازگی گوگل به حریم خصوصی ایرانی‌ها تجاوز کرده و با وجود این که همه شما زمان خرید تلفن‌های همراه هوشمند خود هزینه‌های پتنت، لایسنس و امثالهم را پرداخت کردید، اما برنامه‌های ایرانی را بدون اجازه حذف می‌کند.

در حالی که اپل هر روشی که کسب‌وکارهای ایرانی برای ارتباط خود با این شرکت را پیدا می‌کنند، حذف کرده و هر بار مشکلات جدیدی را به شرکت‌هایمان تحمیل می‌کند، کارشناسان معتقدند اصرار برای استفاده از محصولات اپل قابل درک نیست؛ حتی شاید اگر کاربران بدانند با خریدن محصولات اپل از بسیاری از امکانات کسب‌وکارهای ایرانی از جمله حمل و نقل، پرداخت و بسیاری دیگر محروم می‌شوند، کمتر سراغ این محصولات بروند.

از طرفی گوگل هم در حالی در روزهای اخیر و ظاهراً با توجیه مشکلات امنیتی، تلگرام‌های ایرانی را از فروشگاه آنلاین خود حذف کرده که مشخص نیست روزی مانند اپل تصمیم بگیرد درهای پلی‌استور را به روی تمامی اپلیکیشن‌های ایرانی ببندد؛ اما در آن صورت تمامی برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان، مانند امروز که درصورت کار با آی‌اواس، حرفه‌شان را در معرض خطر می‌بینند، باید فکری به حال کسب و کار خود کنند.