امتیازگیری آمریکا از عراق برای معافیت از تحریمی که وجود ندارد!

پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، این کشور اعلام کرد که معافیت‌هایی، برای صادرات برق ایران به عراق قائل شده و علی رغم بازگشت تحریم‌ها کشور عراق مشکلی برای واردات برق از ایران نخواهد داشت. البته این معافیت‌های آمریکا برای عراق موقت بود که برای بازه‌های زمانی ۹۰ روزه اعمال شد و تا کنون نیز تمدید شده است. مثلاً در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۱۸ سخنگوی وزارت خارجی آمریکا اعلام کرد که پرداخت برای واردات برق از ایران توسط دولت عراق بلامانع است، موضوعی که که در مارس سال ۲۰۱۹ مجدداً برای ۹۰ روز تمدید شد. معافیت‌هایی که در قبال آن امتیازاتی هم از عراق مطالبه کرده‌اند! اما بررسی قوانین تحریمی آمریکا علیه ایران نشان می‌دهد هیچ اشاره‌ای به تحریم بخش برق در آن‌ها نشده است.

دولت آمریکا البته در ازای اعطای این معافیت‌ها به دولت عراق چندان بی طمع نبود و در طول این مدت سعی کرده تا امتیازاتی از این کشور بگیرد. به طور مثال پس از اعطای معافیت آمریکا در دسامبر سال ۲۰۱۸، رسانه‌ها از خواسته آمریکایی‌ها برای افزایش حضور نظامی در عراق در قبال معافیت عراق از تحریم‌های تحمیلی علیه ایران برای سه ماه خبر دادند یا هیتر نورد، سخنگوی دولت آمریکا در نوامبر سال ۲۰۱۸ لزوم انحلال و تحویل سلاح گروه‌های نظامی شیعه عراق را به عنوان شرط معافیت این کشور از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، اعلام کرده بو. بنابراین اعطای این معافیت‌ها، خود زمینه امتیازگیری آمریکا از عراق را فراهم کرده است.

آیا واردات برق از ایران تحریم است؟

اما نکته جالب هیچیک از قوانین تحریمی آمریکا علیه ایران شامل تحریم صادرات برق ایران به کشورهای دیگر نمی‌شود و در هیچیک از تحریم‌های آمریکا علیه ایران حتی نامی از تحریم بر تولید یا صادرات برق ایران آورده نشده است. این به معنای آن است که تحریم‌های آمریکا علیه ایران شامل صادرات برق ایران به عراق نمی‌شود و به نظر می‌رسد آمریکا با مطرح کردن موضوع معافیت صادرات برق ایران به عراق از تحریم‌ها، می‌خواهد هم در زمینه سیاسی- نظامی از عراق امتیاز بگیرد و هم معافیت‌ها را منوط به افزایش صادرات نفت عراق از کرکوک کند تا کاهش صادرات نفت ایران در اثر تحریم‌ها را با نفت عراق جبران کند.

تحریم‌های آمریکا علیه بخش انرژی ایران حتی شامل تحریم‌های صنعت برق هم نیست و صرفاً مربوط به تحریم‌های مربوط به تولید یا صادرات نفت، فرآورده‌های نفتی، گاز و یا پتروشیمی می‌شود. این موضوع به وضوح در پرسش و پاسخ‌های وزارت خزانه داری آمریکا در تعریف بخش انرژی ایران در تحریم‌ها آورده شده است.

بر اساس پرسش ۲۹۳ بخش انرژی ایران در تحریم‌های ایفکا که به نوعی تجمیع، اصلاح و افزایش یافته همه تحریم‌های نفتی، بانکی و انرژی علیه ایران است شامل اکتشاف، استخراج، تولید، تصفیه یا مایع سازی نفت، گاز طبیعی و یا فرآورده‌های نفتی در ایران است و بر اساس پرسش ۲۵۴، ۲۹۵ و ۲۹۷ تحریم‌ها شامل ممنوعیت صادرات نفت، فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی یا محصولات پتروشیمی است و چیزی به عنوان تحریم علیه صنعت برق ایران یا صادرات برق ایران در هیچ کجای تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیامده است.

پرداخت پول برق ایران تحریم است؟

اما موضوع دیگری که ممکن است به آن اشاره شود، معافیت ایجاد شده توسط آمریکا برای عراق در زمینه تسویه مالی واردات برق از ایران است. اما بررسی تحریم‌ها نشان می‌دهد که، این موضوع نیز در مورد صادارت برق ایران شامل تحریم‌های آمریکا نمی‌شود و معافیت در این بخش نیز بی معنا است. چراکه اولاً تسویه دلاری به دلیل قطع مجوز u-turn از اواخر سال ۲۰۰۸ میلادی برای ایران ممنوع شده و حتی پیش از خروج آمریکا از برجام نیز انجام نمی‌شد، پس معافیت در این زمینه انجام نگرفته است. علی العلاق، رئیس بانک مرکزی عراق نیز اذعان دارد که در سال‌های قبل نیز معامله دلاری با ایران امکان پذیر نبوده است. ثانیاً سنگین‌ترین تحریم‌های بانکی علیه ایران در بخش ۱۲۴۷ قانون ایفکا علیه ایران اعمال شده، که براساس آن انجام تراکنش توسط هرموسسه مالی غیرآمریکایی_غیرایرانی با افراد و نهادهای ایرانی قرار گرفته در لیست تحریم، ممنوع و شامل جریمه محرومیت از نظام مالی آمریکا است؛ مگرآنکه تراکنش با مؤسسه مالی ایرانی انجام شده باشد که صرفاً به دلیل ایرانی بودن در لیست تحریم (SDN list) است و نه به بهانه تروریسم، حمایت از اشاعه و یا حقوق بشر.

بنابراین از آنجایی که بسیاری از مؤسسات مالی و بانک‌های ایرانی هستند که شامل تحریم‌های تروریستی، اشاعه‌ای و یا حقوق بشر آمریکا نیستند و تنها به دلیل ایرانی بودند در لیست تحریم آمریکا قرار گرفته اند، براساس سنگین‌ترین تحریم‌های بانکی آمریکا شامل ممنوعیت انجام تراکنش نمی‌شوند و می‌توانند به ارزهایی غیر از دلار برای تسویه مالی فروش برق ایران اقدام کنند و بانک‌های عراقی نیز برای همکاری با آنها هیچ محدودیت تحریمی ندارند.

در نتیجه با توجه به اینکه تحریم‌های آمریکا شامل صنعت برق یا صادارت برق ایران نیست و اقدام بانک‌های عراقی در در انجام تراکنش برای واردات برق از ایران با مؤسسات مالی ایرانی که به بهانه تروریسم، اشاعه و حقوق بشر تحریم نشده اند شامل تحریم‌های آمریکا علیه ایران نمی‌شود، این اعطای معافیت در واقع حیله و ترفند آمریکا برای گرفتن امتیاز از عراق و فشار به ایران است. در واقع آمریکا به تحریمی که وجود ندارد معافیت می‌دهد تا امتیاز بگیرد!