سید حسین موسویان در نشست بنیاد فریدریش ابرت آلمان که با موضوع “ایران و منطقه” برگزار شد گفت: توافق هستهای بنا نبود کل اختلافات ایران و غرب را حل کند بلکه توافقی صرفا در مورد موضوع هستهای بود که جامعترین توافق تاریخ هستهای هم هست. در دوره آقای احمدینژاد مذاکرهکننده گان هستهای پیشنهاد دادند علاوه بر موضوع هستهای، راجع به سایر مسائل منطقهای و موارد اختلاف هم گفتوگو شود اما آمریکا و اروپا آن را رد کردند.
وی ادامه داد: در دوره آقای روحانی هم ایران در عالیترین سطوح اعلام کرد که اگر توافقی حاصل شود و آمریکا به آن متعهد باشد و درست عمل کند، میتوان در مورد سایر موضوعات هم صحبت کرد. اما این آمریکا بود که توافق را نقض کرد درحالیکه ایران هم به تمام تعهداتش کامل عمل کرد. در اوایل برجام این امید در جامعه ایران به وجود آمده بود که ممکن است این توافق موجب بهبود روابط ایران و غرب شود اما امروز اکثریت جامعه ایران در مورد چنین احتمالی ناامید شدهاند. اما ایران مقصر نیست زیرا به تمام تعهداتش عمل کرد. لذا اگر سرزنشی هست، این سرزنش متوجه غرب است و نه ایران.
موسویان اظهار کرد: مقام معظم رهبری از ابتدا مرتب هشدار داد که نباید به آمریکا اعتماد کرد و رفتار آمریکا هم نشان داد که هشدار ایران مشروعیت داشت.
این دیپلمات پیشین کشورمان با بیان اینکه “حدود نیمی از مشکلات اقتصادی ایران به خاطر تحریمها و نیمی هم به خاطر ناکارآمدی داخلی خود ایران است اظهار کرد: بعد از اجرایی شدن برجام شرکتهای اروپایی پنجاه، شصت میلیارد دلار توافق اقتصادی با ایران امضا کردند اما عموما منتظر تضمین آمریکا بودند که بعدا مجازات نخواهند شد. بعد از خروج ترامپ از برجام، تقریبا همه این توافقها منتفی شد. اروپا تا کنون از نظر سیاسی اراده قاطعی برای حفظ برجام نشان داده اما در بعد اقتصادی به تعهداتش عمل نکرده است.
وی ادامه داد: در دوران ماموریتم در آلمان، صدر اعظم کهل معتقد بود که برای دستیابی به روابط استراتژیک با ایران، باید بتوانیم گفتوگوی جامع در مورد کلیه مسائل مورد اختلاف داشته باشیم، اعم از تروریسم و حقوق بشر و غیره. من با آقای هاشمی رئیسجمهور وقت صحبت کردم. ایشان در نامهای به آقای کهل آمادگی ایران را اعلام کرد. صدر اعظم کهل بسیار خشنود شد و به آمریکا رفت و با بیل کلینتون رئیسجمهور آمریکا مطرح کرد و کلینتون هم محترمانه به ایشان گفت این امور به شما ربطی ندارد و در اینگونه امور دخالت نکنید.
موسویان ادامه داد: امروز هم اگر اروپا بخواهد در مورد مسائل مهم منطقه مثل یمن و سوریه صحبت کند، ایران قدرت گفتوگو دارد اما اروپا باید از آمریکا اجازه بگیرد و آمریکا هم اجازه نمیدهد. از این رو چرا اروپاییها در مورد مسائل منطقه و نقش ایران حرفهایی میزنند که خارج از توان و اختیار آنهاست.
این دیپلمات پیشین ایران با بیان اینکه در مورد بحرانهای منطقه دم از ضرورت گفتوگو با ایران میزنند در حالیکه اساسا ظرفیت و اختیار آن را ندارند، به دو نمونه از گفتوگوهای منطقهای اشاره کرد و گفت: آمریکا و عربستان قبل از برجام معتقد بودند که ایران نباید در گفتوگوهای جهانی سوریه شرکت کند. بعد از برجام نظر آمریکای اوباما تغییر کرد و جان کری تلاش کرد که عربستان را قانع کند. ایران دعوت شد و روی اصول حل بحران سوریه توافق شد. این اولین باری بود که قدرتهای منطقهای و جهانی در مورد اصول حل بحران سوریه توافق کردند. اما در پروسه عمل، عربستان با ادامه حمایت از تروریستها کارشکنی کرد و نگذاشت به نتیجه برسد.
وی ادامه داد: در مورد یمن هم اروپاییها خواستند با ایران گفتوگو کنند. ایران هم با چهار کشور آلمان، انگلیس، فرانسه و ایتالیا گفتوگو کرد و گفتوگوهای سازندهای انجام شد. اروپاییها نتایج مثبت گفتوگو با ایران را با آمریکا و عربستان مطرح کردند اما باز هم آمریکای ترامپ به اروپا گفت که این مسائل به شما ربطی ندارد. از این رو من نمیدانم اروپا در مورد چه صحبت میکند. اروپا ظرفیت و توان در مورد گفتوگو وحل بحرانهای منطقه را ندارد اما ایران را سرزنش میکند. من متاسفم که ناچارم اینگونه صریح صحبت کنم.
موسویان گفت: هرگاه اسرائیلیها شعارهای تند علیه ایران میدهند، آمریکا و اروپا سکوت میکنند، اما وقتی ایران جواب اسرائیل را میدهد، در غرب زلزله میشود. اکنون هم آمریکا ـ اسرائیل ـ عربستان ـ امارت جبهه رسمی برای تقابل گسترده با ایران تشکیل دادهاند. اسرائیل و عربستان در دوره اوباما موفق نشدند چنین جبههای تشکیل دهند اما با آمدن ترامپ و جان بولتون، موفق شدند.
این دیپلمات پیشین کشورمان تصریح کرد: معتقدم ترامپ شخصا به دنبال حمله به ایران نیست اما بولتون و پمپئو به دنبال براندازی حکومت در ایران هستند. ترامپ میخواهد از موضوع ایران برای دوشیدن چند تریلیون دلار از کشورهای نفتی ثروتمند عرب استفاده کند، ضمن اینکه برای معامله با ایران هم آماده است. ترامپ علنا گفت که ما هفت تریلیون در منطقه هزینه کردهایم و حالا کشورهای پولدار عرب باید به ما پس دهند، چون آنها چیزی به جز پول ندارند و بدون حمایت ما هم دو هفته بیشتر دوام نمیآورند.
وی گفت: سرویسهای اطلاعاتی و امنیتی غربی به خوبی منبع و منشاء حمایتهای مالی و ایدئولوژیک تروریستهای تکفیری را میدانند. آقای جو بایدن معاون اوباما صریحا گفت که متحدان آمریکا منشاء پول و اسلحه برای تروریستها هستند. نخستوزیر سابق قطر هم گفت که دو پایگاه در اردن و ترکیه بود که آمریکا و عربستان و اسرائیل و ترکیه از این دو پایگاه نیازهای تروریستها در سوریه را تامین میکردند. متقابلا به نظر مقامات عراق توجه کنید که رسما گفتند بدون کمک ایران، بغداد و اربیل به دست تروریستها سقوط کرده بود. از این رو، همه چیز روشن است. غرب در مورد اصول شایسته مثل دموکراسی و حقوق بشر خیلی حرف میزنند. برای اجرای این اصول در کشورهای خودشان هم واقعا تلاش میکنند اما برای آنها اجرای این اصول در خاورمیانه هیچ اهمیتی ندارد. آمریکا و اروپا به دنبال فروش صدها میلیارد دلار سلاح به کشورهای منطقه هستند و برای آنها هم مهم نیست که این سلاحها بر سر مردم بیگناه یمن فرو میریزد، هزاران نفر را به خاک و خون میکشد، بزرگترین فاجعه انسانی را ایجاد میکند یا عربستان جمال خاشقجی را تکه تکه میکند.
موسویان درباره بحران سوریه اظهار کرد: در مورد فاجعه سوریه ما هیچگاه نمیتوانیم ادعا کنیم که حکومت اسد بیگناه است و اشتباه نکرده است اما واقعیت بزرگتر این است که برای اولین بار در تاریخ منطقه حدود هشتاد هزار تروریست از حدود صد کشور دنیا سازماندهی و به سوریه اعزام شدند تا حکومت ساقط کنند. اگر این پدیده نبود، در سوریه فاجعه انسانی در این حد به وجود نمیآمد.
وی درباره روابط ایران با چین و روسیه تصریح کرد: واقعیت این است که منهای دوران تجاوز صدام به خاک ایران، روسیه و چین در مقایسه با غرب رفتار بهتری با ایران داشتهاند و سعی کردهاند به ایران کمک کنند. از این رو با نحوه رفتاری که غرب با ایران داشته و دارد، طبیعی است که ایران روابط خود را با بلوک شرق توسعه دهد.