توصیه‌های زیادی در مبانی دینی بر طلب مغفرت از خدا در شب‌های قدر آمده است در کنار این، توصیه بر زیارت سیدالشهدا و توسل به حضرت صاحب الزمان نیز وارد شده است. به مناسبت شب‌های قدر با دو تن از کارشناسان دینی در مورد شب قدر و توصیه‌های مربوط به آن به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید؛
حجت الاسلام محمدرضا حشمتی در مورد ارزش شب قدر گفت: خداوند در همان آیات سوره قدر مشخص کرده است این شب چقدر ارزشمند است. در آیه شریفه می‌فرماید «لیله القدر خیر من الف الشهر». ابتدا هم می‌فرماید که ارزش و اندازه شب قدر را نمی‌دانید «و ما ادراک ما لیله القدر». بعد خود قرآن می‌فرماید فضیلتش از هزار شب بیشتر است. بالاخره در سنت اسلامی این است که برای اینکه شب قدر را بهتر درک کنیم احیا بگیریم و بیدار باشیم و مسلمانان در این شب مراسم می‌گیرند.
مشاور اسبق وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: بیشترین تأکیدی که در شب قدر شده این است که در شب قدر فکر کنیم و با خودمان خلوت داشته باشیم و نسبت به آینده خودمان بعد از شب قدر تصمیم‌گیری کنیم. در حقیقت شب قدر به یک معنا شب سال تحویل مسلمانان است. یعنی آغاز سال جدید برای اینکه انسان مقدراتش را خودش رقم بزند. این رقم زدن همین طوری پیش نمی‌آید. آدم باید فکر کند چه کارهایی را انجام داده که نباید انجام می‌داد. چه کارهایی را باید انجام می‌داده که انجام نداده است، این‌ها را اندازه‌گیری کند. نسبت به خطاها پوزش بخواهد عذرخواهی کند، ازآن چه در مورد خداوند است استغفار بطلبد. آنچه در مورد حقوق مردم است باید تأدیه کند به صاحبان خود برساند و نسبت به آینده خودش هم تصمیم‌گیری کند که یک مقدار در مقدرات خودش، خودش باید تصمیم‌گیری و تصمیماتش را عملی کند.
محمدرضا حشمتی اضافه کرد: در یکی از دعاهایی که در همین روزهای ماه رمضان در تعقیبات نماز می‌خوانیم، به خداوند می‌گوئیم «غیّر سو حالنا بحسن حالک». طبیعتاً این دعا معنایش این است که در شب قدر و همه ایام این دعا را از خدا بخواهیم ولی شب قدر می‌خواهیم سو اعمال ما را تبدیل به حسن احوال و اخلاق کند. لذا شب قدر شب بسیار با اهمیت و با ارزشی است. اساتید ما خیلی توصیه می‌کردند در شب قدر تحصیل علم و دانش که همان مبنایش تفکر و فکر کردن است را داشته باشیم که خیلی کار مهم و با اولویت است. لذا این را توصیه می‌کنیم.
وی همچنین اظهار داشت: عزیزانی که می‌خواهند شب قدر را خوب درک کنند، بخشی از شب قدر را به نماز و عبادت و دعا و استغفار می‌گذرانند، مراسم قرآن به سر گرفتن که در بین مسلمانان مشهور است را انجام می‌دهند ولی آن بخشی که در جامعه مغفول مانده و کمتر به آن توجه می‌شود این است که در عوالم خودمان فکر کنیم که این راهی که داریم می‌رویم درست است؟ اگر درست نیست چه اشکالاتی دارد؟ نسبت به حقوق مردم حتی‌الامکان در زمان حیات خود رسیدگی کنیم و نسبت به حقوق خداوند درباره به گذشته استغفار و غفران بخواهیم و نسبت به آینده از خداوند بخواهیم به ما کمک کند.
در شب قدر طبق روایاتی که نقل شده است ملائکه ای نازل می‌شوند که مأموریت خاص شأن استغفار برای مؤمنین است. این استغفار برای مؤمنین در قرآن هم آمده و در سوره غافر به آن اشاره شده است. تعداد زیادی از ملائکه آسمان در آن شب می‌آیند و این‌ها به احیاداران شب قدر و کسانی که بیدار هستند، نسبت به آنها دعا و استغفار برای مؤمنین می‌کنند
محمدرضا حشمتی سپس عنوان کرد: در روایات داریم که نزول ملائکه روی زمین در این شب اتفاق می‌افتد که مأموریت ویژه‌ای دارند. اولاً ماه رمضان که ماه رحمت و مغفرت است و درهای آسمان باز و درهای جهنم بسته است در جای خود، ولی در شب قدر طبق روایاتی که نقل شده است ملائکه ای نازل می‌شوند که مأموریت خاص شأن استغفار برای مؤمنین است. این استغفار برای مؤمنین در قرآن هم آمده و در سوره غافر به آن اشاره شده است. تعداد زیادی از ملائکه آسمان در آن شب می‌آیند و این‌ها به احیاداران شب قدر و کسانی که بیدار هستند، نسبت به آنها دعا و استغفار برای مؤمنین می‌کنند. استغفار مؤمنین یکی از اوامری است که خداوند به ملائکه می‌گوید که به زمین بیایند و استغفار کنند.
وی افزود: روایت است که در شب قدر مقدرات یک شخص نسبت به یک سال آینده رقم می‌خورد. روایات دیگری هم هست که در ذیل آیات قرآن و ذیل آیات سوره قدر آمده که آنجا هم ملائکه و جبرئیل و همه روی زمین می‌آیند و تا مطلع فجر روی زمین می‌مانند و در بازگشت شأن هم غفران و رحمت خدا را به همراه دارند و وقتی روی زمین می‌آیند نسبت به مؤمنین این‌گونه هستند. بسیاری از بزرگان سعی می‌کردند شب قدر را درک کنند. برخی‌ها برای اینکه مجموع شب قدر را درک کنند کل رمضان را حتی احیا می‌گیرند. برخی دیگر هم فقط این سه شب را که شهرت دارد احیا می‌گیرند و سعی می‌کنند فضیلت شب قدر را درک کنند.
محمدرضا حشمتی اضافه کرد: هرجایی در آیات قرآن و روایات درباره بخشش گفته شده است، باید توجه کنیم که بخشش‌ها و غفران خداوند همه مشروط است. شرط این است که شخص موفق به توبه شود. این توبه اگر در شب قدر پیدا شود عین مطلوب است. معنای توبه هم این است که انسان تصمیم بگیرد و مصمم باشد نسبت به گذشته پشیمان و نادم باشد و نسبت به آینده آن فعل را دیگر انجام ندهد. لذا اگر با این شرط باشد هم در شب قدر هم در شب‌های دیگر امکانش است. البته خداوند رحمان و رحیم هست شاید بدون شرط هم ببخشد ولی برای گناهکار و کسی که گناه کرده است برای او شرطش این است که فرد به توبه موفق شود.
وی ادامه داد: خداوند رحمان و رحیم است ولی برخی موفق به توبه نمی‌شوند. لذا باب بخشش برای آنها بسته است. این در مورد حقوق بین بنده و خدای خودش است. ولی بین بندگان و مسلمانان و افراد دیگر و غیر خدا، نسبت به این‌ها حتماً تأدیه حقوق نسبت به آنها باعث بخشش می‌شود. یعنی حتماً حقالناس باید داده شود و رضایت‌ها جلب شود. لذا خیلی‌ها فکر کردند با انواع تضییع حقوق مردم، بیت‌المال و حیوانات می‌توانند در شب قدر موفق به توبه شوند که قطعاً این‌طور نیست. نسبت به حقوق مردم هیچ بخششی در کار خداوند نیست مگر اینکه رضایت آنها جلب شود که خیلی مرحله سختی است.
محمدرضا حشمتی همچنین گفت: اکثر مسائل و مشکلات ما از این دست است نه مسائل بین ما و خدا. حالا من موفق به نماز نشدم تصمیم می‌گیرم و بالاخره می‌خوانم. ولی اینکه حقوق مردم را به آنها برگردانیم، یعنی اگر ذره‌ای حق از مردم بر گردن ما باشد تا این بخشیده نشود ما نمی‌توانیم وارد بهشت شویم، این جای خیلی بحث دارد و به نظرم علمای اخلاق و عزیزان مبلغ باید روی این مسأله خیلی کار کنند. چون اگر کسی در خفا کار خلافی کرد نماز نخواند یا روزه‌اش را قضا کرد، خب او توبه می‌کند و قضایش را به‌جا می‌آورد و درست می‌شود. ولی حقوق مردم را چطور باید ادا کرد؟ برخی‌ها فکر می‌کنند با یک یا علی گفتن در شب شهادت امیرالمؤمنین (ع) همه این‌ها از بین می‌رود، اصلاً این‌طور نیست و حتماً منوط و مشروط به شرایط مشخصی است. این شرایط در مورد حقوق خداوند توبه است و عزم انسان این باشد که دیگر به آن سمت برنگردد و نسبت به حقوق مردم هم باید تأدیه حقوق آنها شود.
وی سپس افزود: معتقدم نسبت به حقوق مردم و مسأله حق الناس کم گفته می‌شود. برای همین هم حرام خوردن رواج داشته و بیشتر هم شده است. مثلاً آبرو و حیثیت مردم را بر باد دادن و انواع این نوع کارها. ما گاهی اوقات فکر می‌کنیم تضییع حقوق مردم فقط مال مردم خوردن است در حالی که گاهی اوقات آبرو و حیثیت از مال خیلی مهم‌تر است. ظلم‌هایی که در جامعه انجام می‌شود را باید بازگو کنیم و تبعاتش را برای مردم بشماریم و بگوییم بدون این‌ها نمی‌شود به جایی رسید. ولو اینکه بعضاً بروید ۱۰۰ کیلو برنج در راه امام حسین (ع) و شب قدر نذر کنید. تا این‌ها حل و فصل نشود آنها حل و فصل نمی‌شود.
محمدرضا حشمتی خاطرنشان کرد: مسائل اجتماعی یک مقداری کمتر از ناحیه حوزه‌های دینی، روحانیون و مبلغین تبلیغ می‌شود. ما باید مردم را نسبت به حقوق مردم حساس کنیم. وقتی رشوه داده می‌شود حقوق کسی ضایع می‌شود، مال حرامی رد و بدل می‌شود و آثار سو دارد. وقتی تهمتی زده می‌شود، دروغی گفته می‌شود، این‌ها مسائل اجتماعی هستند. باید کارهای زیادتری صورت بگیرد. منبر و صحبت هست ولی باید بیش از این‌ها کار شود. شاید روی آوردن به سمت فیلم‌های کوتاه، پیام‌های انیمیشنی، کارهای هنری، نمایش‌ها، کار روی فیلم‌های سینمایی و.. راه‌حل بهتری باشد.
وی در پایان عنوان کرد: از این موقعیت پیش آمده در شب قدر و شهادت امیرالمؤمنین خصوصاً شیعیان بیشتر می‌توانند استفاده کنند. بالاخره نام و سیره امیرالمؤمنین، کلمات ایشان و نهج‌البلاغه، سبک زندگی را برای ما روشن می‌کند. خوب است در شب قدر به این نکات توجه کنیم. از آن طرف شب قدر شب با فضیلتی است و از این طرف هم شخصیت امیرالمؤمنین را داریم که شهادت شأن با شب قدر مصادف شده است. ایشان هم که به خاطر شدت عدالت شأن شهید شد. ما هم که شیعیان او هستیم باید بویی از عدالت در اندیشه، رفتار و کردارمان بتابد. باید از جایگاه و مقام بزرگ ایشان طلب و مدد بخواهیم که به ما لطف کند و هوای شیعیانش و مسلمانانی که در بند هستند و مشکل دارند را داشته باشند. از آن روح بلند خدایی باید کمک بخواهیم که خداوند شاید به حق امیرالمؤمنین تفضلی کند و ما را از این سو رفتار و اخلاق و اشتباهاتی که داریم نجات دهد.
حجت الاسلام رضا اسکندری نیز گفت: شب قدر شب مقدرات ماست. شبی است که خدای متعال مقدرات یک سال ما بلکه مقدرات عمر ما را در این شب مشخص می‌کند. در این شبی که شب مبارکی است و از بابرکت‌ترین شب‌های سال است قرآن نازل شده است. یعنی کامل‌ترین برنامه سعادت‌بخش بشریت در چنین شبی نازل شده است. شبی است که در این شب کامل‌ترین انسان‌ها وسیله تقرب خدا هستند. در چنین شبی خداوند متعال مقدرات ما را به بقیه الله الاعظم (عج) می‌رساند که کامل‌ترین انسان است و با عنایت ایشان مقدرات ما برای یک سال و برای یک عمر مشخص می‌شود.
مدیر مؤسسه فرهنگ و تمدن اسلامی مشکات حکمت افزود: مقدرات ما دست خداست. در قرآن کریم سوره مبارکه توبه آیه‌ای داریم که می‌فرماید: «قُل لَّن یُصِیبَنَا إِلَّا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا وَ عَلَی اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» خدای متعال می‌فرماید به مردم بگو، هر چه خدا مقرر می‌کند همان به ما می‌رسد. چون او سرپرست ماست و مؤمنان باید فقط به خدای متعال توکل کنند: «هُوَ مَوْلَانَا وَ عَلَی اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ». در حقیقت در این شب مقدرات ما به دست خالق هستی و به دست بقیه الله الاعظم (عج) مشخص می‌شود.
وی ادامه داد: آقا امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید سرنوشت رازی از رازهای خداوند متعال است. درواقع این راز در چنین شبی از سوی خداوند متعال به کامل‌ترین انسان‌ها ارائه می‌شود و به دست مبارک حضرت امضا می‌شود و به خلایق توزیع خواهد شد. امام صادق (ع) می‌فرماید خداوند هرگاه چیزی را اراده کند آن را مقدر می‌نماید و چون مقدر سازد حکم آن را صادر می‌کند و چون حکمش را صادر کرد به اجرا در می‌آید. در واقع آن چیزی که در شب قدر برای ما از سوی خالق هستی مشخص می‌شود و مورد اراده الهی قرار می‌گیرد که آن امر برای ما تحقق پیدا کند، امید است ان‌شاءالله در آن مسیر زندگی ما قرار بگیرد. پس شب مهم و اساسی در سرنوشت و آینده ما است.
رضا اسکندری سپس عنوان کرد: آنچه در روایات ما برای ماه رمضان و شب‌های قدر تأکید شده، این است که در چنین شبی از خالق هستی بخواهیم که پاک بشویم. در واقع طلب مغفرت از خالق هستی و اینکه از خدا بخواهیم همچون بچه‌ای که تازه از مادر متولد شده و این اندازه پاک است، ما در شب قدر باید از خدای متعال بخواهیم آنچه در گذشته برای ما اتفاق افتاده از معاصی و گناه پاک شویم و مانند بچه تازه تولد یافته پاک شویم و ان‌شاءالله در طول سال این پاکی را برای خود حفظ کنیم.
وی افزود: حفظ پاکی و طهارت درون، درخواست استغفار و تطهیر از گناهان و معاصی از موضوعات اساسی است که باید از خدای متعال بخواهیم و ثابت قدم در این مسیر قرار بگیریم. باید از خدا بخواهیم که اگر از اشقیا هستیم خدای متعال ما را از اهل سعادت قرار دهد. این مهم‌ترین درخواست‌هایی است که باید از خالق هستی برای چنین شبی داشته باشیم و از او بخواهیم در مسیر نورانیت، پاکی، سعادت دنیا و آخرت و در در مسیر حیات طیبه قرار بگیریم.
رضا اسکندری همچنین عنوان کرد: نکته دیگری که در چنین شبی باید به آن توجه کنیم تمسک به قرآن است. ما قرآن را بالای سر می‌گیریم و به آن متوسل می‌شویم. آیات قرآن را جلو روی خود باز می‌کنیم و به قرآن توسل پیدا می‌کنیم. مفهوم این کار این است که باید از خدا بخواهیم و تصمیم داشته باشیم زندگی ما قرآنی شود و قرآن تبدیل به برنامه زندگی ما شود. لذا در چنین شبی در کنار توسل و تمسک به قرآن باید تدبر در قرآن هم داشته باشیم و در آیات نورانی آن تفکر و تأمل کنیم و از این آیات نورانی در شب قدر برای چگونه زندگی کردن بهره بگیریم. قرآن فقط برای این نیست که آن را به سر بگذاریم و به آن تمسک پیدا کنیم و از خدا بخواهیم و به قرآنش قسم دهیم ما را در این مسیر کمک کند، این بسیار خوب است، ولی از این مهم‌تر این است که در چنین شبی در آیات قرآن تفکر، تأمل و تدبر کنیم و آن را به برنامه زندگی خود تا پایان عمر کنیم.
وی سپس اظهار کرد: همچنین ما در چنین شبی به ائمه اطهار و معصومین (ع) تمسک می‌کنیم. این از این باب است که خاندان عصمت و طهارت کامل‌ترین، پاکترین، نورانی‌ترین و واسطه فیض الهی در بین بشر هستند. لذا از این جهت تمسک و توسل به معصومین (ع) پیدا می‌کنیم. ولی جهت دیگر آنکه بسیار مهم است این است که به معصومین (ع) تأسی کنیم و معصومین (ع) را به عنوان الگوی زندگی خود قرار دهیم. به سیره زندگی ائمه عمل کنیم. این سیره و سنت پیامبر گرامی اسلام (ص) و ائمه (ع) را در زندگی خود عمل کنیم.
نکته دیگر اینکه از خدای متعال بخواهیم که به ما طول عمر عنایت کند و در مسیر طاعت خدا عمر ما قرار بگیرد. در ادعیه ماه مبارک رمضان و دعاهای شب‌های قدر روی این موضوع بسیار تأکید شده که از خدا طول عمری بخواهیم که این عمر ما در مسیر طاعت، عبودیت و بندگی خدا قرار بگیرد
رضا اسکندری خاطرنشان کرد: نکته دیگر اینکه از خدای متعال بخواهیم که به ما طول عمر عنایت کند و در مسیر طاعت خدا عمر ما قرار بگیرد. در ادعیه ماه مبارک رمضان و دعاهای شب‌های قدر روی این موضوع بسیار تأکید شده که از خدا طول عمری بخواهیم که این عمر ما در مسیر طاعت، عبودیت و بندگی خدا قرار بگیرد. در چنین شبی باید از خدا صحت و سلامتی جسمی بخواهیم چون سلامتی جسم به ما کمک می‌کند در این عالم در مسیر خدمت به جامعه و دین بیشتر این توفیقات نصیب مان شود.
وی ادامه داد: از خدا در چنین شبی باید وسعت در رزق و روزی بخواهیم. مفهوم رزق و روزی فقط رزق و روزی مادی نیست بلکه رزق و روزی معنوی را از خدای متعال بخواهیم. رزق و روزی معنوی ایمان کامل، علم و معرفت کامل، شناخت مفاهیم عمیق دینی و شناخت ائمه اطهار (ع) است. از خدای متعال بخواهیم مسیر نور، سعادت، بندگی و تقوا را به ما الهام کند. در قرآن می‌فرماید «فألهمها فجورها و تقواها». در چنین شبی بخواهیم خدا به ما رزق معنوی عطا و عنایت کند. این رزق معنوی ما را دائم همراهی کند. این معرفت به ائمه، خالق هستی، هستی و حقایق عالم به ما کمک کند ایمان، معنویت و تقوای ما بیشتری شود.
رضا اسکندری افزود: البته رزق مادی و وسعت در آن را هم از خدا باید بخواهیم. هر چه در این عالم هست به دست خالق هستی است و واسطه آن هم ائمه (ع) و بقیه الله الاعظم (عج) در چنین شبی است. از خدا بخواهیم به آرزوهای نیک برسیم. آرزوهای نیک ما این است که در جامعه بتوانیم خدمت به دین کنیم و معارف دین را گسترده و زمینه ظهور امام زمان (عج) را فراهم کنیم، بتوانیم بقیه الاعظم (عج) را به جوامع بشری معرفی کنیم. آرزوهای بلند یک مؤمن، تحقق حکومت بقیه الله اعظم (عج)، حاکمیت انسان‌های صالح و برنامه‌های قرآن در جامعه بشری است.
وی همچنین گفت: شب قدر شبی است که باید در بعد مادی و معنوی و ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی خودمان از خالق هستی درخواست کنیم. چه برای خودمان و چه برای آحاد جامعه، اقوام، خویشان، نسل و فرزندان خودمان که در این مسیر نورانی قرار بگیرند. ان‌شاءالله هم خودمان، هم جامعه، هم نسل مان و همه انسان‌هایی که در این عالم زندگی می‌کنند در مسیر پاکی و نورانیت و سعادت قرار بگیرند و از خدا بخواهیم خالق هستی ریشه ظالمان را بکند. آن کسانی که سد راه خدا شدند و در طول تاریخ تلاش کردند بشریت را از مسیر نور دور کنند. این‌ها کسانی هستند که اگر در این مسیر به آنها توجه نکنیم و از خالق نخواهیم چه بسا که مسیر بشریت، همین طور که در طول تاریخ موانع برای سعادت بشر ایجاد کردند این موانع باز ایجاد شود و تأخیر در ظهور و تأخیر سعادت بشریت پیش آید.
رضا اسکندری اضافه کرد: در چنین شبی یکی از موضوعاتی که در روایات ما وارد شده است زیارت اباعبدالله الحسین (ع) است که خیلی سفارش شده است. از این جهت است که مسیر سعادت بشر را اباعبدالله باز کرده است. درواقع خون سرخ اباعبدالله الحسین (ع) مسیر سعادت همه بشریت را باز کرد. یعنی بعد از پیامبر گرامی اسلام و بعد از تلاش‌های امیرالمؤمنین (ع) مسیر انحراف برای بشریت و مسلمانان باز شد. اما اباعبدالله الحسین (ع) با شهادت شأن و با خون خودشان و اصحاب و یاران و اهل بیت شأن که در این راه عطا کردند سبب شدند این مسیر نورانی تا پایان تاریخ همیشه باز باشد. لذا در چنین شبی زیارت اباعبدالله الحسین (ع) بسیار فضیلت دارد و ارتباط حرکت سرخ امام حسین (ع) با حرکت سبز بقیه الله الاعظم (عج) گره خورده است.
در چنین شبی زیارت امام حسین (ع) مستحب است و تأکید شده توسل به امام زمان (عج) داشته باشیم و سفارش شده که دعای فرج را زیاد بخوانیم. چرا که این پیوند خون سرخ امام حسین (ع) با حکومت امام زمان (عج) که حکومتی سعادت‌بخش برای بشر است یک ارتباط فراگیر و همه‌جانبه است
وی سپس عنوان کرد: در چنین شبی زیارت امام حسین (ع) مستحب است و تأکید شده توسل به امام زمان (عج) داشته باشیم و سفارش شده که دعای فرج را زیاد بخوانیم. چرا که این پیوند خون سرخ امام حسین (ع) با حکومت امام زمان (عج) که حکومتی سعادت‌بخش برای بشر است یک ارتباط فراگیر و همه‌جانبه است. لذا در چنین شبی وظیفه داریم با هوشیاری و هوشمندی به اباعبدالله الحسین (ع) و بقیه الله الاعظم (عج) متوسل شویم.
رضا اسکندری افزود: بقیه الله الاعظم کامل‌ترین انسانی است که در این عالم به عنوان ذخیره الهی و برای سعادت بشر ذخیره شده است. بعد از حرکت ۱۲۴ هزار پیامبر و بعد از تلاش پیامبر گرامی اسلام (ص) و بعد از تلاش ائمه (ع) این ذخیره الهی را خدای متعال نگه داشته است تا بشریت را به سعادت برساند. توسل به ایشان برای ما در همه امور مادی و معنوی در زندگی فردی و اجتماعی گره‌گشا است. امید است خدای متعال همه ما و همه بشریت را در مسیر نور و سعادت قرآن و پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) و امام حسین (ع) و امام زمان (عج) قرار دهد.
وی عنوان کرد: در شب قدر ما از خالق هستی می‌خواهیم بخشیده شویم. هم گناهان ما در پیشگاه الهی پوشیده و بخشیده شود. مانند بچه‌ای که تازه متولد شده پاک شویم و هنر ما این است این پاکی را حفظ کنیم. ما باید تلاش کنیم تعابیری که در باب توبه ذکر شده یعنی توبه نصوح محقق شود و باید با آن شرایط استغفار و توبه کنیم. البته بشر در این عالم که زندگی می‌کند به صورت روزمره امکان دارد غفلت و کوتاهی کند و آلوده شود اما خدای متعال این باب پاکی را برای ما بازکرده است. باید تلاش کنیم با سرعت خود را پاک کنیم.
رضا اسکندری اضافه کرد: مثلاً در روایت دارد که چرا ۵ نوبت ما نماز می‌خوانیم؟ چون در این ۵ نوبت وقتی نماز می‌خوانیم در واقع درون خود را شست‌وشو می‌دهیم. مثلاً از نماز صبح تا ظهر امکان دارد در طول روز مراقب دست، گوش، چشم و لقمه خود نبوده باشیم و خدایی نکرده آلودگی در وجود ما ایجاد شده باشد. در ظهر که نماز ظهر و عصر می‌خوانیم در واقع این نماز ظهر و عصر شست‌وشوی درون است و این شست‌وشوی درون به ما کمک می‌کند دائم درون ما پاک بماند. اگر آلودگی به ما رسید این آلودگی در حدی باقی نماند که وجود ما روزبه‌روز سیاه‌تر شود بلکه وجود ما باید دائم در حال طراوت و نورانی شدن قرار بگیرد.
وی اظهار داشت: وقتی شما از پشت یک شیشه شفاف یک منظره زیبا را می‌بینید، اگر غبار روی این شیشه را گرفت و شما این شیشه را دائم تمیز و نظیف نکردید، این لکه‌های سیاه کم‌کم جمع می‌شود در حدی که شما دیگر نمی‌توانید آن منظره زیبا را ببینید. اما اگر روزانه دستمال به دست گرفتید و این شیشه و لکه را تمیز کردید، به صورت طبیعی دائم آن منظره زیبا را می‌توانید بینید. درواقع توبه و استغفار یک امر مستمر است. اوج آن در شب قدر است. در روایت داریم که هر روز ۷۰ مرتبه استغفار کنید. در روایت داریم در روز بعد از نماز عصر ۱۰۰ مرتبه استغفار کنید. این استغفارها و اینکه دائم انسان به پاکی درون توجه کند سبب می‌شود اگر آلودگی در طول روز و طول هفته برایش پیش آمد این آلودگی را دائم شست‌وشو دهد و نورانیت قلب خود را حفظ کند.
رضا اسکندری خاطرنشان کرد: اوج این توبه در شب قدر است و از خدای متعال بخواهیم این پاکی باقی باشد. مثلاً در روایت داریم زیارت اباعبدالله الحسین (ع) وجود انسان را پاک می‌کند و اگر کسی توفیق زیارت اباعبدالله الحسین (ع) را پیدا کرد این انسان مثل فردی است که تازه متولد شده و این‌قدر این زیارت برکت دارد. این کسی که توفیق زیارت امام حسین (ع) را پیدا کرده باید مراقب خودش باشد که این پاکی را حفظ کند. ولی اگر آلودگی داشت باز باید با استغفار، نماز و ذکر خدا و انس با قرآن آن را پاک کند. قرآن قلب انسان را جلا می‌دهد. باید سعی کند دائم و مستمر نورانیت خود را حفظ کند.
وی افزود: آلودگی‌ها به صورت طبیعی در جوامع هست و کم و بیش به انسان‌ها می‌رسد و شدت و ضعف دارد. آن چیزی که مهم است این است که ما مراقب خود باشیم. اگر خدایی نکرده آلوده شدیم خودمان را از آلودگی دور کنیم و با استغفار، انس با قرآن و ذکر الهی وجود خود را جلا دهیم. اصل اینکه مراقبت کنیم یکی از لوازم این است. نه اینکه شب قدر استغفار کنیم و بعد خود را رها کنیم. سراغ آلودگی‌ها برویم و بگوییم سال آینده شب قدر استغفار می‌کنیم. خیر، هر روز و هر لحظه باید مراقبت کرد. یا در نمازهای پنج‌گانه یا با استغفار و اذکاری که سفارش شده و انس با قرآن که روزانه سفارش شده است.
رضا اسکندری سپس گفت: مؤمن باید حداقل در روز ۵۰ آیه قرآن تلاوت کند، اگر بتواند یک جز قرآن را تلاوت کند و اختصاص به ماه رمضان ندارد. این‌ها سبب می‌شود انسان نورانیت و جلای درون خود را دائم حفظ کند. اگر این‌ها رعایت شد ما در مسیر نور و سعادت قرار می‌گیریم. ولی اگر خود را یله و رها کنیم انسان آلوده می‌شود و این آلودگی، آلودگی بعدی را می‌آورد و این فردی که مراقبت نکرده از مسیر نور دور می‌شود و به مسیر ظلمت و شقاوت می‌رود.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: