جامعه ایرانی– مقامات اسرائیلی و آمریکایی بر این باورند که ایران در انتظار پایان یافتن دور نخست ریاست جمهوری ترامپ است و روی توافق هستهای زخمی برای در امان ماندن از یک حمله نظامی تا آن زمان، سرمایهگذاری میکند.
به گزارش جامعه ایرانی به نقل از هاآرتص، توافق آتشبس در غزه با این فرض که ادامه پیدا کند، به ارتش اسرائیل اجازه میدهد که توجهات خود را به منطقه شمالی و به خصوص نبرد نظامی و اطلاعاتی با ایران معطوف کند. روزنامه اسرائیلی هاآرتص در گفتوگو با تعدادی از مقامات اسرائیلی و آمریکایی طی هفتههای اخیر به یک دیدگاه مشترک در واشنگتن و تلآویو درباره شرایط استراتژیک فعلی نسبت به ایران رسیده است.
بر اساس این دیدگاه، رژیم ایران در حال حاضر تلاش میکند که تا زمان پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ صبر کند. ایرانیان امیدوارند که ترامپ یک رئیسجمهور یک دورهای باشد و استراتژیشان تا خروج وی از کاخ سفید این است که دندان سر جگر بگذارند، مقاومت کنند و منتظر بمانند.
به گفته مقاماتی که با هاآرتص صحبت کردند، مهمترین مؤلفه این استراتژی ایران حفظ توافق هستهای ۲۰۱۵ است، حتی اگر تجدید تحریمهای آمریکا تقریباً تمام مزایای مالی که ایران از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) کسب کرده بود، لغو شود.
تحریمهای آمریکا همین حالا هم باعث خروج دستهجمعی شرکتهای اروپایی از ایران شده و دولت ترامپ بهزودی فشار خود را معطوف به شرکتهای چینی، هندی و ژاپنی خواهد کرد. اما حتی اگر این توافق در نهایت یک دلار هم به درآمدهای ایران اضافه نکند، برآورد تهران این است که باز هم بسیار مهم است و ارزش حفظ کردن، حتی «روی کاغذ» را دارد.
ایرانیان بر این باورند که این توافق میتواند «بیمهنامه» آنها علیه هرگونه تلاش ترامپ برای طراحی تحریمهای سختگیرانه تر با همکاری جامعه بینالمللی، و همچنین علیه حمله احتمالی نظامی آمریکا یا اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران باشد. ایرانیان معتقدند تا زمانیکه توافق ۲۰۱۵ پابرجا است، از نظر سیاسی برای ترامپ غیرممکن خواهد بود که یک حمایت بینالمللی یا حتی یک اجماع داخلی برای حمله به ایران ایجاد کند.
مقامات اسرائیلی بر این باورند که صحبت دو هفته پیش ترامپ زمانیکه تمایل خود به مذاکره بدون پیششرط با مقامات ایران را مطرح کرد، از سوی دولت برنامهریزی نشده بود و یک استراتژی جدید از طرف کاخش سفید نبود. به گفته منابعی که با هاآرتص صحبت کردند بسیار احتمال داشت که حسن روحانی، رئیسجمهور ایران این پیشنهاد را بپذیرد یا حتی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه خود را راهی دیدار با مقامات ارشد آمریکایی کند. رئیسجمهور ایران میداند که وقتی اخبار چنین دیداری به رسانهها درز پیدا کند، ارزش ریال افزایش مییابد و مردم ناامید ایران نسبت به پیشرفتهای آتی امیدوار میشوند. بااینحال با توجه به شرایط داخلی گرفتن چنین تصمیمی برای روحانی سخت خواهد بود.
دیدگاه اسرائیل این است که تفاوت اصلی میان سیاست فعلی دولت ترامپ و سیاست دولت اوباما پیش از توافق هستهای این است که ایرانیها ترامپ را شخصیتی میدانند که واقعاً ممکن است حمله نظامی را انتخاب کند. ایرانیان رئیسجمهور آمریکا را مردی دیوانه و حامی اسرائیل میدانند که اگر لازم بداند خودش تصمیم میگیرد.
مقامات دولت اوباما: تا پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ صبر کنید
مارک دوبوویتز، کارشناس مسائل ایران در بنیاد دفاع از دموکراسیها به هاآرتص گفت مقامات دولت اوباما به ایران توصیه کردهاند که تا زمان پایان یافتن دوره ریاست جمهوری ترامپ صبر کنند، تا یک رئیسجمهور جدید به قدرت برسد و به توافق هستهای بازگردد.
وی در ادامه افزود: «پیام آنها به ایرانیان این بوده که “هیچ بهانهای به دست ترامپ ندهید که بخواهد مسائل را از نظر نظامی تشدید کند. فقط منتظر رفتنش بمانید”.» بااینحال دوبوویتز بر این باور است که اجرای این استراتژی با توجه به افزایش فشار تحریمهای آمریکا برای ایران آسان نخواهد بود.
دوبوویتز در ادامه افزود: «تحریمهایی که هفته گذشته اجرایی شد، آسان بود اما تحریمهای ماه نوامبر بخش انرژی و مؤسسات مالی را هدف قرار خواهد داد. آسان است که بگوییم «بیایید برای دو سال دیگر صبر کنیم»، اما زمانیکه اقتصاد در حال فروپاشی باشد و مردم خشمگین به خیابانها بیایند، صبر کردن سخت خواهد بود.
دوبوویتز بر این باور است که ایران احتمالاً استراتژی دیگری را امتحان خواهد کرد و آن «به دام انداختن» دولت ترامپ در مذاکرات است. وی میگوید محاسبات ایرانیان این است که مذاکرات میتواند به کاهش فشارها بر اقتصاد کمک کند، و با این کار زمان را تلف کنند تا دور اول ریاست جمهوری ترامپ تمام شود.