جامعه ایرانی: «ناامنی» واژه آشنایی است، اما شاید در ذهن کمتر کسی این واژه خورد و خوراک را نیز تهدید کند. گرچه این روزها خیلی از ما نسبت به انواع غذاهای فرآوری شده و حتی مزرعه‌ای، خاطرآسوده‌ای نداریم.
کودهای شیمیایی، سم‌های غیراستاندارد، نیترات آب، برنج‌های آرسنیک دار و ده‌ها مورد دیگر ذهن اغلب ما را در حوزه غذا آشفته می‌کند.
در کنار این موضوع دسترسی محدود شماری از ایرانیان به مواد غذایی اولیه و سالم برای تأمین انرژی روزانه را هم که اضافه کنید، در آن صورت ترکیبی به نام «ایمنی غذایی» در ذهن معنا پیدا می‌کند.
به اعتقاد کارشناسان تغذیه بسیاری از بیماری‌هایی که امروز امنیت اجتماعی را تهدید می‌کند، ناشی از سو تغذیه، کم خوری، بدخوری و استفاده از مواد خوراکی ناسالم است.
کودک‌آزاری با غذا
یک سال پیش بهزیستی آماری از تماس با اورژانس اجتماعی این سازمان اعلام کرد، بر اساس این آمار در شش ماه اول سال ۹۶ هشت هزار تماس تلفنی با این آمار مربوط به کودک‌آزاری در کشور بوده، این در حالی است که به گفته کارشناسان، در تمام دنیا بیش از ۵۰ درصد کودک‌آزاری‌ها به‌غفلت از تغذیه و سلامت کودکان نیز مربوط می‌شود.
بر این اساس می‌توان انتظار داشت که سالانه حدود هشت هزار مورد از کودک‌آزاری‌ها به کودکانی مربوط است که تغذیه مناسب محروم بوده‌اند. محرومیتی که می‌تواند، عمدی یا سهوی و از روی ناآگاهی یا به دلیل نبود دسترسی به مواد غذایی سالم نشات گرفته باشد.
بر اساس آخرین تحقیقات انجام‌شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، تنها حدود یک‌پنجم کودکان زیر پنج سال سیستان و بلوچستان از مشکل لاغری، کم‌وزنی و کوتاه‌قدی رنج می‌برند که عمده آن‌ها به دلیل کم خوری دچار این نقصان شده‌اند.
تغذیه خوب در کنار حق آموزش
نسرین امیدوار، متخصص تغذیه دراین‌باره به جامعه ایرانی می‌گوید: «بخشی از این سوءتغذیه که بسیار هم خطرناک است به ناآگاهی مردم در مورد خوراکی‌ها برمی‌گردد. این شکل سو تغذیه در حاشیه‌های شهرها به‌شدت مشاهده می‌شود و متأسفانه هیچ اقدامی هم برای آگاه‌سازی این افراد انجام نمی‌شود.»
به گفته او سوءتغذیه می‌تواند، به‌اندازه خشونت و بی‌سوادی در جامعه آسیب‌زا باشد و به همین دلیل سازمان‌های مردم نهادی باید در این حوزه‌ها فعالیت کنند و همان‌طور که از فعالان محیط‌زیست شاهد هستیم، در حوزه بهبود کیفیت خوردوخوراک اقداماتی جدی صورت دهند.
البته چند وقتی است که وزارت کار نیز اقداماتی برای بهبود تغذیه در اقشار فقیر جامعه انجام داده و در سه سال گذشته با توزیع سبدهای غذایی بین ۱۰میلیون خانوار در چند نوبت در این جهت فعالیت‌هایی آغاز کرده است؛ اما به نظر نمی‌رسد که دولت بتواند به‌تنهایی در خصوص سو تغذیه در مناطق محروم کاری از پیش ببرد و سازمان‌های مردم‌نهاد باید در این موارد ورود کنند.
تبلیغات فریبنده
اما دکتر ضیاءالدین مظهری که رئیس انجمن چاقی ایران و متخصص تغذیه، نیز هست، معتقد است که سو تغذیه تنها افراد فقیر جامعه را هدف نگرفته است و ثروتمندان نیز از این موضوع به شکل چاق شدن‌های مفرط رنج می‌برند.
او به جامعه ایرانی می‌گوید: «مطالعات نشان داده که مصرف زیاد گوشت‌های فرآوری شده در طول روز، خطر افزایش مرگ‌های ناشی از سرطان را در طول زمان تا ۴۴ درصد افزایش می‌دهد. این در حالی است که افراد و مخصوصاً کودکان وقتی از خانه بیرون می‌آیند بیشتر از اینکه مواد سالم غذایی را در دسترس ببینند، شاهد حضور پررنگ این اقلام هستند. در کنار این شاهد تبلیغات زیادی برای محصولاتی مثل اسنک‌ها هستیم که سلامتی را تهدید می‌کند.»
هزینه برای پیشگیری
می‌گویند، هر بیمار مبتلابه سرطان به‌طور متوسط از ۵۰۰ هزارتا ۳۵ میلیون تومان هزینه دارد، این در حالی است که محققان معتقدند، با کنترل برخی از عوامل می‌توان به‌راحتی سرطان را کنترل کرد و این هزینه سنگین را به کشور وارد نکرد.
نسرین امیدوار دراین‌باره می‌گوید: سبک زندگی امروز ما در سلامتی یا بیماری ما در آینده تأثیر دارد. به گفته او گرچه دلیل اصلی بیماری سرطان مشخص نشده است، اما تحقیقات دانشمندان، نشان می‌دهد، خوردوخوراک سالم در کاهش این بیماری مؤثر است.
این متخصص تغذیه معتقد است: استفاده نادرست از سموم، کودهای شیمایی و نظارت ناکافی بر تولید اقلامی که فرآوری می‌شوند، می‌تواند امنیت غذایی را تهدید کند. وقتی می‌گوییم، سلامت غذایی از مزرعه تا خانه، یعنی باید به کشاورز هم آموزش و آگاهی داد که در صورت استفاده غیر صحیح از کودهای شیمیایی سلامت جامعه تهدید می‌شود.
افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتوگو با جامعه ایرانی:
اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با جامعه ایرانی تشریح کردند: